BRT دەگەنىمىز نە؟
BRT – بۇل ارنايى جولاقپەن جۇرەتىن، جوعارى جىلدامدىقتاعى اۆتوبۋستار جەلىسى. بۇل كولىك ءتۇرى قوزعالىسقا باسىمدىق بەرۋ جۇيەلەرى مەن اقىلدى باعدارشامداردىڭ ارقاسىندا كەپتەلىسكە تۇسپەي، قيىلىستاردا ۋاقىت جوعالتپاي، زاماناۋي جۇيەلەر ارقىلى كەدەرگىسىز قوزعالادى. BRT ايالدامالارى كوبىنەسە قيىلىستارعا جاقىن ورنالاسادى. ءبىر سوزبەن ايتقاندا، بۇل دوڭگەلەكتەگى مەترو، ءبىراق قۇرىلىس شىعىندارى الدەقايدا از.
حالىقارالىق تاجىريبە:
«BRT جۇيەسىن رايىمبەك باتىر داڭعىلىنا جوبالاۋ كەزىندە حالىقارالىق تاجىريبەلەرگە سۇيەندىك. بۇل جۇيە تۇراقتى ءارى ءتيىمدى كولىك شەشىمى رەتىندە ءوزىن كوپ ەلدە دالەلدەدى. مىسالى، كولۋمبيانىڭ بوگوتا قالاسىندا 2000 جىلى ىسكە قوسىلعان «TransMilenio» جۇيەسى كۇن سايىن 300 مىڭ جولاۋشىدان باستاپ، بۇگىندە 2،5 ميلليوننان استام ادامدى تاسىمالدايدى. جولدا ءجۇرۋ ۋاقىتى 32%-عا قىسقارىپ، CO₂ شىعارىندىلارى 40%-عا ازايعان»، – دەيدى «الماتىباسجوسپار» عزي ديرەكتورى اسحات ءسادۋوۆ.
ونىڭ ايتۋىنشا، تۇركيانىڭ ستامبۋل قالاسىندا 2007 جىلدان بەرى جۇمىس ىستەپ كەلە جاتقان «Metrobüs» جۇيەسى قالانىڭ ماڭىزدى كولىك ينفراقۇرىلىمىنا اينالعان. جۇيەدە 52 بەكەت بار، ۇزىندىعى 50 كم، كۇنىنە 700 مىڭنان استام جولاۋشى تاسىمالدانادى.
رايىمبەك باتىر داڭعىلىنا BRT ەنگىزۋدەن كۇتىلەتىن ناتيجە:
«الماتىدا BRT ەنگىزۋ كولىك جۇكتەمەسىن ازايتۋدىڭ جانە قالالىق ءومىر ساپاسىن ارتتىراتىن زاماناۋي شەشىم. جوبا ناقتى كولىك مودەلى مەن بولجامدى جۇكتەمەلەرگە نەگىزدەلە وتىرىپ جاسالعان»، - دەدى اسحات ءسادۋوۆ.
BRT جۇيەسى ەنگىزىلگەننەن كەيىن مىناداي وزگەرىستەر كۇتىلەدى:
• اۆتوبۋستاردىڭ ورتاشا جىلدامدىعى 70%-عا ارتادى
• باعىتتار بويىنشا اۆتوبۋس كۇتۋ ارالىعى 4-7 مينۋت ارالىعىندا بولادى
• بۇل باعىتتا 9-عا جۋىق ءىرى مارشرۋتتار (ۇلكەن سىيىمدىلىقتاعى اۆتوبۋستارمەن) جۇرەدى
«جىبەك جولى – تيميريازيەۆ – رايىمبەك باتىر باعىتىنداعى BRT جەلىلەرى بىرىكتىرىلگەن سوڭ قالانىڭ جوعارعى جانە تومەنگى جاعىن جالعايتىن ءبىرتۇتاس كولىك ماگيسترالى قالىپتاسادى. بۇل ءوز كەزەگىندە قوعامدىق كولىكتى جەكە اۆتوكولىككە بالاما رەتىندە قاراستىرۋعا مۇمكىندىك بەرەدى»، - دەيدى ۋربانيست-ساۋلەتشى ۆلاديسلاۆ فيلاتوۆ.