وتكەن 1،5 جىلدا قازاقستاندا انتيبيوتيكتەردى ساتۋ شارىقتاپ كەتتى.
پروفەسسور-يممۋنولوگ، پروفيلاكتيكالىق مەديسينا اكادەمياسىنىڭ پرەزيدەنتى، امەريكالىق دەنساۋلىق ساقتاۋ قاۋىمداستىعىنىڭ مۇشەسى الماز شارمان بۇل تۇجىرىمنىڭ نەلىكتەن قاتە جانە دارى-دارمەكتەردىڭ جۇمىس مەحانيزمى قانداي ەكەنىن ايتتى، دەپ حابارلايدى almaty-akshamy.kz
«ءبىر قىزىعى، COVID-19-دى انتيبيوتيكتەر اسەر ەتپەيتىن كوروناۆيرۋس تۋدىرادى. كەيبىر كۆي-مەن اۋىرعان ادامدار انتيبيوتيكتەردى قابىلداۋ زيان ەمەس دەپ سانايدى، الايدا ولار ميكروبتاردىڭ انتيبيوتيكتەرگە توزىمدىلىگى تۋرالى بىلە بەرمەيدى»، – دەدى الماز شارمان.
ونىڭ ايتۋىنشا، انتيبيوتيكتەر – بۇل تەك باكتەريالارمەن ماقساتتى تۇردە كۇرەسەتىن دارىلەر.
«جۇقپالى اۋرۋلاردى تۋدىراتىن ميكروورگانيزمدەر ۆيرۋستار مەن باكتەريالارعا بولىنەدى. سوڭعى ۋاقىتتا ءبىز نەگىزىنەن COVID-19، تۇماۋ جانە ءسپيد-تى تۋدىراتىن ۆيرۋستاردى تالقىلايمىز. الايدا، بۇرىن ولىمگە اكەلەتىن ىندەتتىڭ نەگىزگى سەبەپتەرى باكتەريالار بولعان. باكتەريالاردى جوياتىن انتيبيوتيكتەردىڭ اشىلۋى ميلليونداعان ادامنىڭ ءومىرىن ساقتاپ قالدى. ولاردىڭ فۋنكسيالارى بويىنشا، انتيبيوتيكتەر ءارتۇرلى. كەيبىرەۋلەر باكتەريالاردىڭ قۇرىلىمىن بۇزادى، ال باسقالارى ولاردىڭ كوبەيۋىنە جول بەرمەيدى، جۇقپالى اۋرۋلاردىڭ دامۋىنا كەدەرگى كەلتىرەدى. بارلىق انتيبيوتيك ادام جاسۋشالارىندا ەمەس، باكتەريالاردا بولاتىن بەلگىلى ءبىر مولەكۋلالارعا ارنالعان. وسى سەبەپتى انتيبيوتيكتەر زيانىن تيگىزبەيدى. سول سياقتى ولار ۆيرۋستارعا شابۋىل جاساي المايدى، ويتكەنى باكتەريالار مەن ۆيرۋستاردا انتيبيوتيكتەرمەن جويىلاتىن جالپى مولەكۋلالار جوق»، – دەپ ءتۇسىندىردى پروفەسسور.
سپيكەر سونىمەن قاتار انتيبيوتيكتەردى ۆيرۋستىق ينفەكسيالارعا نە ءۇشىن قابىلداۋعا بولمايتىنىن جانە ونىڭ سوڭى قانداي بولۋى مۇمكىن ەكەنىن ءتۇسىندىردى.
«كەيبىر باكتەريالارعا قارسى انتيبيوتيكتەر باسقا باكتەريالاردى شىعارادى. ولاردىڭ كومەگىمەن باكتەريالار كورشىلەرىن كوبىرەك قورەكتەنۋ ءۇشىن ۋلاندىرادى. تيىسىنشە، ءتىرى قالۋ ءۇشىن باسقا باكتەريالار انتيبيوتيكتەرگە قارسى قورعانىس مەحانيزمدەرىن دامىتادى، ولار دارى-دارمەكتەردى بەيتاراپتاندىرۋعا نەمەسە انتيبيوتيكتەردىڭ ىشكە كىرۋىنە جول بەرمەيتىن قورعانىس قابىقتارىن سالۋعا قابىلەتتى. باكتەريالار سونىمەن قاتار گەنەتيكالىق اقپارات الماسىپ، بىر-بىرىنە انتيبيوتيكتەردەن قورعانىس گەندەرىن كونيۋگاسيا دەپ اتالاتىن پروسەسس ارقىلى بەرە الادى. ءبىراق باكتەريالار انتيبيوتيككە سەزىمتال بولماعان كەزدە ونى انتيبيوتيككە توزىمدىلىك دەپ اتايدى. باكتەريالاردىڭ اراسىندا انتيبيوتيكتەرگە وسىنداي توزىمدىلىككە يە بولاتىندار ءجيى كەزدەسەدى، قولايلى جاعدايلاردا ولار ورگانيزمدە تارالۋى مۇمكىن، بۇل انتيبيوتيكتەردىڭ اسەرىنە جاۋاپ بەرمەيتىن ينفەكسيانى تۋدىرادى»، – دەپ ءتۇسىندىردى سپيكەر.
ونىڭ ايتۋىنشا، ادامدار انتيبيوتيكتەردى ءجونسىز قابىلداي باستاعاندا، ولار قورعاۋى جوق باكتەريالاردى ەرىكسىز جويادى، ءبىراق ولاردىڭ كوبەيۋىنە مۇمكىندىك بەرەتىن يممۋنيتەتتىڭ ءبىر ءتۇرىن دامىتقانداردى عانا قالدىرادى. بولاشاقتا بۇل قورعانىس گەنىن باسقا ءقاۋىپتى جانە جۇقپالى باكتەريالارعا بەرۋگە بولادى. كەيدە ءبىر باكتەريا ءارتۇرلى انتيبيوتيكتەرگە توزىمدىلىككە يە بولادى جانە ونى جويۋ ودان دا قيىن بولادى. انتيبيوتيككە توزىمدىلىك جيىلىگىنىڭ ارتۋىن الەمنىڭ بارلىق دەرلىك ەلدەرىنىڭ دارىگەرلەرى مەن عالىمدارى اتاپ وتۋدە.
«كەيدە اۋرۋحانالارعا تۇسكەن ناۋقاستار نەگىزگى اۋرۋدىڭ سالدارىنان ەمەس، اۋرۋحانا قابىرعالارىندا جۇقتىراتىن وتە ءتوزىمدى باكتەريالاردىڭ سالدارىنان ولەدى. ددۇ انتيبيوتيككە قارسى كۇرەستى ءوزىنىڭ باسىم مىندەتتەرىنىڭ ءبىرى دەپ جاريالادى. عالىمدار باكتەريالار جاڭا انتيبيوتيكتەردى دامىتقاننان گورى دارى-دارمەكتەرگە تەز قارسى تۇرا الادى دەپ قورقادى. ءبىراق ءدارىحانا سورەلەرىنە جەتپەس بۇرىن، بارلىق پرەپاراتتار كوپتەگەن زەرتتەۋلەر مەن سىناقتاردان ءوتۋى كەرەك. جاڭا انتيبيوتيكتەردى تابۋ جانە دامىتۋ پروسەسى ونداعان جىلدارعا سوزىلۋى مۇمكىن جانە باكتەريالار ءار 20 مينۋت سايىن كوبەيەدى، سوندىقتان انتيبيوتيكتەردى قابىلداۋعا جاۋاپكەرشىلىكپەن قاراۋىمىز كەرەك. ولاردى تەك دارىگەردىڭ نۇسقاۋى بويىنشا ساتىپ الۋ كەرەك، كورسەتىلگەن دوزانى، دارى-دارمەكتىڭ جيىلىگى مەن ۇزاقتىعىن قاتاڭ ساقتاۋ كەرەك. دارىگەردەن سىزگە انتيبيوتيكتەر تاعايىنداۋدى تالاپ ەتپەڭىز»، – دەپ تۇيىندەدى الماز شارمان.