الەمدەگى وزگە مەملەكەتتەرمەن تەرەزەسى تەڭ ءومىر سۇرۋگە مۇمكىندىك الۋ – كەز كەلگەن ۇلتتىڭ ۇلى مۇراتى. بيىل ەگەمەندى ەل بولىپ، تاۋەلسىزدىك العانىمىزعا 30 جىل تولادى. وسى رەتتە ءبىز تاۋەلسىزدىك اتتى قاستەرلى ۇعىمنىڭ قازاق ەلىنە بەرگەنىن تىزبەكتەپ ءوتۋدى ءجون سانادىق. 1986 جىلعى كەڭەس وداعىنىڭ ىرگەسىن شايقالتقان جەلتوقسان وقيعاسىنان تۇپ-تۋرا بەس جىلدان كەيىن قازاق ەلى ءوزىنىڭ تاۋەلسىزدىك تۋرالى دەكلاراسياسىن جاريالادى. ءبىز تاۋەلسىزدىكتىڭ 30 جىلدىعىنىڭ ءىرى 30 سەرپىلىسىن بىلايشا ساباقتادىق.
1991 جىلى
قازاقستان ەگەمەندى ەل بولدى. ەلىمىزدىڭ تاۋەلسىزدىگىن ەڭ العاش بولىپ مۇحيتتىڭ ارعى جاعىندا جاتقان امەريكا قۇراما شتاتتارى، ەكىنشى جۇڭگو، سودان سوڭ ۇلىبريتانيا مويىندادى. ونىڭ ارتىنان موڭعوليا، فرانسيا، جاپونيا، وڭتۇستىك كورەيا جانە يران يسلام مەملەكەتى مويىندادى. پرەزيدەنت جارلىعىمەن سەمەي يادرولىق پوليگونى جابىلدى. سونىمەن قاتار وسى جىلدىڭ 2 قازانىندا قازاقتىڭ تۇڭعىش عارىشكەرى، حالىق قاھارمانى توقتار اۋباكىروۆ عارىشقا ساپار شەكتى.
1992 جىلى
مەملەكەتتىڭ باستى اتريبۋتتارى – رامىزدەرىمىزدى بەكىتىپ، دۇنيەجۇزىندەگى ۇلتتىق مەملەكەتتەردى مويىندايتىن الىپ ۇيىمنىڭ تورىنە كوك بايراعىمىزدى تىگىپ، بۇۇ-نىڭ تولىق-قاندى مۇشەسى اتاندىق. سونىمەن قاتار قازاقستان ەقىۇ سياقتى ىرگەلى ۇيىمنىڭ قۇرامىنا ەندى. ءدال وسى كەزدەن باستاپ جاس مەملەكەتكە ترانسۇلتتىق كورپوراسيالار تاراپىنان قىزىعۋشىلىق تۋىپ، قازاق جەرىنە ينۆەستيسيا سالا باستادى. تاۋەلسىزدىك تاڭى اتقاننان بەس ايدان كەيىن قازاقستاننىڭ دەربەس قارۋلى كۇشتەرى قۇرىلدى. وسى جىلى دۇنيەجۇزى قازاقتارىنىڭ قۇرىلتايى الماتى قالاسىندا وتكىزىلدى.
1993 جىلى
تاۋەلسىز قازاقستان تۇڭعىش كونستيتۋسياسىن جاريالادى. ەڭ العاشقى باستى قۇجاتتىڭ قابىلدانۋى – تاۋەلسىزدىك جىلدارىنداعى ەلەۋلى وقيعالاردىڭ ءبىرى. ءدال وسى جىلى ۇلتتىق ۆاليۋتا – تەڭگە قولدانىسقا ەنگىزىلىپ، قازاق ەلى قارجىلىق تاۋەلسىزدىككە قول جەتكىزدى. ورالماندار ءۇشىن العاشقى جىلدىق كۆوتا تاعايىندالىپ، اتامەكەننەن جىراقتاعى 10 مىڭ وتباسى كوشىپ كەلدى. «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك شەكاراسى تۋرالى» زاڭ قابىلداندى. ءدال وسى جىلى «الما-اتا» اتاۋى «الماتى» بولىپ وزگەردى. وڭتۇستىك استانادا بۇۇ-نىڭ قازاقستانداعى وكىلدىگى پايدا بولدى. قازاقستان بيلىگى مەن امەريكالىق «شيەۆرون» كومپانياسى اراسىندا «عاسىر كەلىسىمشارتى» اتانعان كەلىسىم جاسالدى. قازاقستان مەملەكەتتىگى تاريحىندا ولشەۋسىز ورنى بار قايراتكەر دىنمۇحاممەد احمەت ۇلى قونايەۆ ومىردەن ءوتتى. «بولاشاق» حالىقارالىق ستيپەندياسى تاعايىندالدى.
1994 جىلى
تۇڭعىش اتا زاڭنىڭ نەگىزىندە 1994 جىلى ناۋرىز ايىندا العاش رەت زاڭ شىعارۋشى ورگان – جوعارعى كەڭەسكە سايلاۋ وتكىزىلدى. قاڭتار ايىندا ەلىمىزدەگى جوعارى وقۋ ورىندارى اراسىنان «ۇلتتىق» دەگەن مارتەبە ۆ.ي.لەنين اتىنداعى قازاق پوليتەحنيكالىق ينستيتۋتىنا (قازىرگى ق.ساتبايەۆ اتىنداعى ۇلتتىق تەحنيكالىق ۋنيۆەرسيتەتى) بەرىلدى. تاۋەلسىز قازاقستاندا تۇڭعىش رەت پارلامەنت سايلاۋى ءوتىپ، ەلدە كوپ پارتيالىق جۇيەنىڭ دامۋىنا جول اشتى. قازاقستان مەن جۇڭگو اراسىنداعى مەملەكەتتىك شەكارا سىزىعى ناقتىلاندى. 1 شىلدەدە ەكىنشى قازاق – تالعات مۇسابايەۆ عارىش كوگىنە كوتەرىلدى. العاشقى ۆاليۋتا ايىرباستاۋ پۋنكتتەرى پايدا بولدى. ءدىني قىزمەت جاندانىپ، مەشىت، مەدرەسەلەر كوبەيە باستادى.
1995 جىلى
قازاقستان قازىرگى دامۋىنىڭ باستى كەپىلى بولىپ وتىرعان كونستيتۋسيانى قابىلدادى. وسى قۇجات ارقىلى ساياسي جۇيەنىڭ كلاسسيكالىق ۇلگىسىنە ءوتىپ، بيلىكتىڭ ءۇش تارماعى ءتيىستى مەحانيزمدەرى ارقىلى جۇمىس ىستەۋگە مۇمكىندىك الدى. 1 ناۋرىزدا قوعامدىق ۇلتارالىق كەلىسىم مەن تۇراقتىلىقتى نىعايتۋ ماقساتىندا رەسپۋبليكادا قازاقستان حالقى اسسامبلەياسى قۇرىلدى. 1995 جىل اباي جىلى بولىپ جاريالاندى. 15 قىركۇيەكتە قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ استاناسىن اقمولا قالاسىنا اۋىستىرۋ جونىندە پرەزيدەنت جارلىعى شىقتى.
1996 جىلى
تاۋەلسىزدىگىنە بەس جىل تولعان قازاقستان مەملەكەتتى دامىتۋدىڭ كەشەندى باعدارلامالارىن جاساپ، ناقتى ىسكە كىرىسە باستاعان بولاتىن. 1996 جىلى 16 جەلتوقساندا سول كەزدەگى استانامىز الماتىدا تاۋەلسىزدىك مونۋمەنتى اشىلدى. بۇل سيمۆول حالىقتى بىرىكتىرۋگە باعىتتالعان يدەولوگيا اياسىندا اتقارىلعان شارالاردىڭ ءبىرى ەدى. 1996 جىلى 3 ساۋىردە قازاق ۇلتىنىڭ وكىلدەرى جەكە قۇجاتتارىنا تاريحي-حالىقتىق داستۇرگە سايكەس ءوز اكەسىنىڭ ءاتى-جونىن اتا-باباسىنىڭ اتىمەن جازدىرۋعا مۇمكىندىك الدى. قازاق ەلى تۇڭعىش رەت وليمپيادا ويىندارىنا قاتىستى. اتلانتادا وتكەن XXVI جازعى وليمپيادالىق ويىنداردا قازاقستاندىق سپورتشىلار ءۇش التىن، ءتورت كۇمىس، ءتورت قولا مەدالعا يە بولىپ، 197 مەملەكەتتىڭ اراسىنان 24-ورىن الدى. 26 ساۋىردە شانحايدا قازاقستان، قىرعىزستان، رەسەي، جۇڭگو جانە تاجىكستان باسشىلارى «شانحاي بەستىگىن» قۇرىپ، شەكارا اۋماعىندا اسكەري سالا بويىنشا سەنىمدى نىعايتۋ جونىندە كەلىسىم جاسادى.
1997 جىلى
ەلباسى نۇرسۇلتان نازاربايەۆ «قازاقستان-2030. قازاقستاندىقتاردىڭ وركەندەۋى، ءال-اۋقاتى مەن قاۋىپسىزدىگىن جاقسارتۋ» اتتى حالىققا جولداۋىن ارنادى. بۇل ستراتەگيالىق جوسپاردى قابىلداۋ – ۇنەمى ديناميكا مەن دامۋعا ۇمتىلىپ وتىرعان حالىقارالىق قاۋىمداستىق ىشىندەگى جاس مەملەكەتتىڭ ۇلكەن تاۋەكەلگە بارۋى ەدى. سونىمەن قاتار حالىقتىق جالپىكەلىسىم مەن ساياسي رەپرەسسيا قۇرباندارىنا ارنالعان جىل بولىپ جاريالاندى. 20 قاراشادا پرەزيدەنتتىڭ جارلىعىمەن بۇرىنعى اقمولا قالاسى قازاقستاننىڭ استاناسى بولىپ جاريالاندى. 10 قاڭتاردا قازاقستان، قىرعىزستان جانە وزبەكستان اراسىندا ماڭگىلىك دوستىق تۋرالى ءۇشجاقتى كەلىسىمگە قول قويىلدى. 24 قاڭتاردا «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنداعى تىلدەر تۋرالى» زاڭ قابىلدانىپ، قازاق ءتىلى تۇڭعىش رەت مەملەكەتتىك باسقارۋ ءتىلى بولىپ بەكىتىلدى. 10 جەلتوقساندا الەۋمەتتىڭ ءالجۋاز توپتارىن قورعاۋ جونىندەگى جالپىۇلتتىق قور قۇرىلدى.
1998 جىلى
ەلىمىزدە ۇلتتىڭ تاريحى مەن بىرلىگى جىلى بولىپ جاريالاندى. وسى جىلى مەملەكەتتىڭ كومەگىمەن ۇلتىمىزدىڭ تاريحىن تۇگەندەپ، سانانى جاڭعىرتۋ ءۇردىسى جۇرگىزىلدى. بارلىق زاڭنىڭ قاينار كوزى بولىپ تابىلاتىن اتا زاڭىمىزعا تولىقتىرۋلار مەن وزگەرتۋلەر ەنگىزىلىپ، «قازاقستان – 2030» ستراتەگيالىق جوسپارى رەسمي تۇردە قولدانىسقا ەنگىزىلدى.
15 قاڭتاردا قازاقستان مەن ەۋروپالىق وداق ەلدەرى اراسىندا سەرىكتەستىك جانە ىنتىماقتاستىق جونىندەگى كەلىسىمگە قول قويىلدى. 10 ماۋسىمدا قازاقستاننىڭ جاڭا استاناسىنىڭ حالىقارالىق تانىستىرىلىمى ءوتتى. 30 ماۋسىمدا پرەزيدەنت جانىنان شەتەل ينۆەستورلارىنىڭ كەڭەسى قۇرىلدى. 6 شىلدەدە قازاقستان مەن رەسەي اراسىندا ماڭگىلىك دوستىق جانە ءححى عاسىرعا ارنالعان وداقتاستىق جونىندەگى دەكلاراسياعا قول قويىلدى. 17 شىلدەدە قازاقستان مەن قىرعىزستان اراسىندا مەملەكەتتىك شەكارانى دەليميتاسيالاۋ جونىندەگى مەموراندۋم بەكىدى. 9 جەلتوقساندا سىبايلاس جەمقورلىقپەن كۇرەستىڭ تۇڭعىش مەملەكەتتىك باعدارلاماسى – 1999-2000 جىلدارعا ارنالعان باعدارلاما قابىلداندى. جىل الەمدىك قارجى داعدارىسىمەن، جاڭا ۇكىمەتتىك كوماندانىڭ كەلۋىمەن جانە رەسپۋبليكا پرەزيدەنتىنىڭ كەزەكتەن تىس سايلاۋىمەن ەستە قالدى.
1999 جىلى
10 قاڭتاردا پرەزيدەنت سايلاۋىندا قازاقستاندىقتاردىڭ 79،78% داۋىسىنا يە بولعان ن.نازاربايەۆ مەملەكەت باسشىسى رەتىندە قايتا سايلاندى. 25 اقپان مەن 4 ناۋرىز ارالىعىندا تاۋەلسىز قازاقستاننىڭ تۇڭعىش حالىق ساناعى ءوتىپ، ەلدە 14 953 100 ادامنىڭ تۇراتىنى جانە حالىقتىڭ 10 جىل بۇرىنعى كورسەتكىشكە قاراعاندا 7،7 پايىزعا ازايعانى بايقالدى. 1 ناۋرىزدا ءتورت ساياسي پارتيانىڭ باسىن قوسقان «وتان» رەسپۋبليكالىق پارتياسى قۇرىلدى. 5 ساۋىردە ۇلتتىق ۆاليۋتامىزدىڭ دوللارعا قاتىستى باعامى قۇلدىراپ كەتتى. 7 شىلدەدە ەلىمىزدەگى باس مۇسىلماندىق مەكەمە بولعان الماتى ورتالىق مەشىتىنىڭ قۇرىلىسى اياقتالدى. ايتا كەتەيىك، 1999-2002 جىلدارى ۇكىمەتتى قاسىم-جومارت توقايەۆ باسقاردى.
2000 جىلى
جەتپىس جىل الىپ يمپەريانىڭ قۇرامىندا ءجۇرىپ، ۇلت قۇندىلىقتارىن ساقتاۋدا ەسەسىن جىبەرىپ العان جاس مەملەكەت جاڭا عاسىردى مادەنيەتتى قولداۋدان باستادى. بيلىك مەحانيزمدەرىن جەتىلدىرۋ ماقساتىندا وسى جىلى ەلباسى نۇرسۇلتان نازاربايەۆ «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تاۋەلسىز سوت جۇيەسىن كۇشەيتۋ جونىندە» جارلىق قابىلدادى.
16 ناۋرىزدا قازاقستاننىڭ سىرتقى ساياساتىنىڭ جاڭا تۇجىرىمداماسى بەكىتىلدى. 10 قازاندا استانادا ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق قاۋىمداستىق قۇرىلدى. 15 قىركۇيەك پەن 1 قازان ارالىعىندا سيدنەيدە وتكەن XXVII جازعى وليمپيادالىق ويىنداردا قازاقستان قۇراماسى ءۇش التىن، ءتورت كۇمىس مەدال الىپ، 199 ەلدىڭ ىشىنەن 22-ورىنعا كوتەرىلدى.
2001 جىلى
قازاقستان ءوز تاۋەلسىزدىگىنىڭ 10 جىلدىق مەرەيتويىن اتاپ ءوتتى. بۇل جىلى وتكەن ون جىلداعى اتقارىلعان جۇمىستارعا قورىتىندى جاساپ، الداعى ۋاقىتقا جوسپار جاسالدى.
27 ناۋرىزدا كاسپيي قۇبىر كونسورسيۋمىن تولتىرۋ باستالىپ، «قارا التىن» ەكسپورتىنىڭ كولەمى ۇلعايدى. 22 قىركۇيەكتە قازاقستانعا ريم پاپاسى يوانن پاۆەل ءىى جانە وسى سالتاناتتى كورۋگە الەمنىڭ 30 ەلىنەن 300 مىڭداي حريستيان كەلدى. وسى جىلى قازاقستاندا ءتورت اسكەري وكرۋگ قۇرىلدى. بۇل جىلى كورشى مەملەكەتتەرمەن شەكارانى ايقىنداۋ اياقتالىپ، ەلىمىزدە پوستكەڭەستىك مەملەكەتتەر اراسىندا تۇڭعىش رەت كاپيتالعا راقىمشىلىق جاريالاندى.
2002 جىلى
دامۋ ءۇردىسى كەزىندە ادام كاپيتالىن جوعارى باعالايتىن قازاقستان 2002 جىلدى جالپىۇلتتىق دەنساۋلىق جىلى دەپ جاريالادى. وسى جىلى رۋحاني ورتالىعى تۇركىستان قالاسىندا قازاقتاردىڭ ەكىنشى بۇكىلالەمدىك قۇرىلتايى وتكىزىلدى.
25 ساۋىردە ەۋرازيالىق مەديافورۋم ءوز جۇمىسىن باستادى. ءدال وسى كۇنى قازاقستان فۋتبول وداعى ەۋروپالىق فۋتبول قاۋىمداستىقتارى وداعى قۇرامىنا قابىلداندى. 13 مامىردا ن.نازاربايەۆ پەن ۆ.پۋتين قازاقستان مەن رەسەي اراسىنداعى ماڭىزدى تاريحي قۇجات – كاسپيي تەڭىزىنىڭ سولتۇستىك بولىگىندە شەكارانى اجىراتۋ جونىندەگى كەلىسىمنىڭ حاتتاماسىنا قول قويدى. 15 مامىردا «ەير استانا» ۇلتتىق اۋە تاسىمالداۋشىسى الماتى – استانا باعىتىن اشتى. 17 قازاندا قازاقستانعا بۇۇ باس حاتشىسى ك.اننان كەلدى. بۇل جىلى ەلوردادا جاڭا اكىمشىلىك عيماراتتار بوي كوتەردى.
2003 جىلى
نارىقتىق-ەكونوميكالىق جۇيەنى باستى نازارعا العان قازاقستان بەلگىلى ءبىر دارەجەدە جەتىستىكتەرگە جەتكەننەن كەيىن، الداعى ءۇش جىلدى «اۋىل جىلى» دەپ جاريالادى. دىندەر اراسىنداعى ديالوگتى قالىپتاستىرۋ ءۇشىن قازاقستان الەمدە ءبىرىنشى بولىپ الەمدىك جانە ءداستۇرلى دىندەر باسشىلارىنىڭ سەزىن وتكىزدى. 23 اقپاندا ماسكەۋدە رەسەي، بەلارۋس، قازاقستان جانە ۋكراينا پرەزيدەنتتەرى ءبىرىڭعاي ەكونوميكالىق كەڭىستىك قۇرۋ جونىندەگى مالىمدەمەگە قول قويدى. 14 ناۋرىزدا ەلىمىز ەۋروپاعا 12 جىلدىق ۇزىلىستەن سوڭ قارا ۋىلدىرىق پەن بالىق ەكسپورتىن جانداندىردى. 19 جەلتوقساندا ەلىمىزدە ءولىم جازاسىنا جاريالانعان موراتوريي ءوز كۇشىنە ەندى. وسى جىلى قازاقستان بۇكىلالەمدىك دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيىمىنا مۇشە بولدى جانە رەسەيدە قازاقستان جىلى اتالىپ ءوتتى.
2004 جىلى
ەلباسىنىڭ تاپسىرماسىمەن «مادەني مۇرا» باعدارلاماسى قابىلداندى. ءۇش جىلعا جوسپارلانعان ۇلكەن جوبا قازاق مادەنيەتىنىڭ وتكەنى مەن بۇگىنىن ساباقتاستىردى.
16-19 مامىردا قازاقستان مەن جۇڭگو اراسىندا اتاسۋ-الاشانكوۋ مۇناي قۇبىرىن سالۋ تۋرالى كەلىسىمگە قول قويىلدى. 28 مامىردا شىعىس قازاقستان وبلىسىندا ەلىمىزدىڭ 15 ميلليونىنشى تۇرعىنى – پەريزات وسكەنبايەۆا ومىرگە كەلدى. 10 قاراشادا «ق ر «ەلەكتروندى ۇكىمەتتى» قالىپتاستىرۋدىڭ مەملەكەتتىك باعدارلاماسى» تۋرالى پرەزيدەنت جارلىعى شىقتى. 13-29 تامىز ارالىعىندا افينىدا وتكەن XXVIIءى جازعى وليمپيادالىق ويىنداردا قازاقستان قۇراماسى ءبىر التىن، ءتورت كۇمىس، ءۇش قولا مەدال الىپ، 201 ەلدىڭ اراسىنان 40-ورىندى يەلەندى. وسى جىلى پرەزيدەنتتىڭ «اقوردا» جاڭا رەزيدەنسياسى اشىلدى.
2005 جىلى
قازاقستان حالقى پرەزيدەنت سايلاۋى ناۋقانىن وتكىزدى. ساياسي كوزقاراستارى ءارتۇرلى ۇمىتكەرلەر ب ا ق سىناعان سايلاۋدا تۇڭعىش پرەزيدەنت 91،15% داۋىسپەن حالىقتىڭ سەنىمىنە يە بولدى. 5 شىلدەدە شانحاي ىنتىماقتاستىق ۇيىمىنىڭ استانا سامميتىندە اقش-تى ورتالىق ازياداعى اسكەري بازالاردى شىعارۋدىڭ مەرزىمىن ناقتىلاۋعا شاقىرۋ تۋرالى دەكلاراسيا قابىلداندى. اقپان ايىندا تۇرعىن ءۇي قۇرىلىسىن دامىتۋدىڭ ءۇش جىلعا ارنالعان جاڭا مەملەكەتتىك باعدارلاماسى ىسكە اسىرىلا باستادى. جىل ۇلى جەڭىستىڭ 60 جىلدىعى ۇرانىمەن ءوتتى.
2006 جىلى
قازاقستان ءۇشىن ەكونوميكالىق سەرپىلىس جىلى بولدى. ءجىو بۇرىن-سوڭدى بولماعان 10،6 پايىز كورسەتكىشكە جەتسە، ۇلتتىق قوردىڭ اكتيۆتەرى 14 ملرد دوللارعا دەيىن جەتتى. بۇل حالىقتىڭ بولاشاققا دەگەن سەنىمدىلىگىن نىعايتا ءتۇستى. حالىقارالىق قاۋىپسىزدىكتى قامتاماسىز ەتۋگە بار كۇش-جىگەرىن سالىپ جۇرگەن قازاق ەلى وسى جىلى الەمدىك جانە ءداستۇرلى دىندەر باسشىلارىنىڭ ەكىنشى سەزىن شاقىردى.
11 قاڭتاردا ق ر پرەزيدەنتى ن.نازاربايەۆتى ۇلىقتاۋ ءراسىمى ءوتىپ، وندا ەلىمىزدىڭ جاڭا ءانۇرانى جاريا بولدى. 20 قاڭتاردا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ قوس پالاتالى پارلامەنتىنە 10 جىل تولدى. 3 شىلدەدە ەلىمىزدە مۇلىكتى زاڭداستىرۋ ناۋقانى باستالدى. 3 قازاندا قازاقستان مەن رەسەيدىڭ شەكارالاس ايماقتارىنىڭ ىنتىماقتاستىعىنا ارنالعان فورۋم تۇڭعىش رەت ەلىمىزدە، ورال قالاسىندا ءوتتى.
2007 جىلى
بۇل جىل قازاقستانداعى قوعامدىق-ساياسي وقيعالارمەن ەستە قالادى. كونستيتۋسياعا وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگىزۋ ارقىلى مەملەكەت پرەزيدەنتتىك باسقارۋدان پرەزيدەنتتىك-پارلامەنتتىك باسقارۋ جۇيەسىنە ءوتتى. وسىدان كەيىن پارلامەنت ءوزىن-وزى تاراتىپ، جازدىڭ سوڭعى ايىندا زاڭ شىعارۋشى ورگانداعى مانداتتار ءۇشىن ساياسي پارتيالار پروپورسيونالدى سايلاۋ جۇيەسى ارقىلى ب ا ق سىنادى. وسى جىلى ەقىۇ-نىڭ سىرتقى ىستەر مينيسترلەرى كەڭەسى 2010 جىلى اتالعان ۇيىمعا قازاقستاننىڭ ءتوراعالىق ەتەتىنىن جاريا ەتتى. 19 قاڭتاردا «استانا» كاسىبي ۆەلوشاباندوزدار ۇيىرمەسىنىڭ تۇساۋى كەسىلدى. 1 ساۋىردەن باستاپ ەلىمىزدە ويىن بيزنەسىنە تىيىم سالىندى. 3 شىلدەدە «30 كورپوراتيۆتىك كوشباسشى» جالپىۇلتتىق باعدارلاماسى ىسكە قوسىلدى.
2008 جىلى
ەلوردانىڭ 10 جىلدىق مەرەيتويى جالپىۇلتتىق دەڭگەيدە اتالىپ ءوتتى. الەمدەگى ەڭ جاس استانالاردىڭ ءبىرى بولىپ سانالاتىن ەلىمىزدىڭ ورتالىعىنىڭ قالىپتاسۋىن شەتەلدىك مەيماندار ەلباسى نۇرسۇلتان نازاربايەۆتىڭ ەڭبەگى دەپ باعالادى. 2008 جىلى قازاقستان دەموگرافياسى ۇلكەن قارقىنمەن دامىدى. 2 ساۋىردە الماتىدا مەملەكەت باسشىسى ن.نازاربايەۆتىڭ قاتىسۋىمەن بەيجىڭ وليمپياداسى الاۋىنىڭ ەستافەتاسى اشىلدى. 8-24 تامىز ارالىعىندا بەيجىڭدە وتكەن XXIX جازعى وليمپيادالىق ويىنداردا قازاقستان قۇراماسى ەكى التىن، ءتورت كۇمىس، جەتى قولا مەدال الىپ، 204 مەملەكەتتىڭ ىشىنەن 29-ورىندى يەلەندى.
2009 جىلى
بۇكىل الەم قارجى داعدارىسىنىڭ شىرماۋىندا قالعان شاقتا ەلباسى نۇرسۇلتان نازاربايەۆتىڭ تاپسىرماسىمەن «جول كارتاسى» باعدارلاماسى ازىرلەنىپ، ۇكىمەت داعدارىسقا لايىقتى توتەپ بەردى. وسىنداي قيىن كەزەڭدە قاۋىپسىزدىك پەن تۇراقتىلىقتى ۇمىت قالدىرماعان قازاقستان استانا تورىندە الەمدىك جانە ءداستۇرلى دىندەر باسشىلارىنىڭ ءۇشىنشى سەزىن وتكىزدى. 12 قاڭتاردا استانادا ق ر تۇڭعىش پرەزيدەنتىنىڭ العاشقى ينتەللەكتۋالدىق مەكتەبى اشىلدى. 24-25 اقپاندا حالىق ساناعى جۇرگىزىلىپ، ونىڭ ءبىر جىلدان كەيىن جاريالانعان قورىتىندىسى بويىنشا ەل حالقىنىڭ سانى 16 ميلليوننان استى. 21-23 ناۋرىز كۇندەرى ناۋرىز مەرەكەسى تۇڭعىش رەت رەسمي تۇردە ءۇش كۇن قاتارىنان تويلاندى. 3 تامىزدا «جەتىگەن-قورعاس» حالىقارالىق تەمىرجول قۇرىلىسى باستالدى. 12 جەلتوقساندا ق ر پرەزيدەنتى ن.نازاربايەۆ پەن قحر ءتوراعاسى حۋ سزينتاو «تۇرىكمەنستان – قازاقستان – وزبەكستان – جۇڭگو» گاز قۇبىرىنىڭ قازاقستاندىق بولىگىن ىسكە قوستى.
2010 جىلى
تاريح بەتتەرىندە بۇل جىل قازاقستاننىڭ ەقىۇ-عا توراعالىعىمەن ەستە قالاتىنى ءسوزسىز. حالىقارالىق قاۋىمداستىق تاراپىنان ۆانكۋۆەردەن ۆلاديۆوستوكقا دەيىنگى تەرريتوريادا ورنالاسقان 56 ەلدىڭ باسىن قوساتىن ۇيىمنىڭ جۇمىسىنا جوعارى باعا بەرىلدى. ۇيىمنىڭ 11 جىل بويى وتكىزىلمەگەن ءسامميتى ەلوردادا ۇيىمداستىرىلدى. پرەزيدەنت جولداۋى بويىنشا ۇكىمەت يندۋستريالىق-يننوۆاسيالىق باعدارلاما قابىلدادى. ءبىلىم مەن عىلىمعا ەرەكشە نازار اۋدارىلىپ، جاڭا زاڭ ماقۇلداندى. ەلىمىزدە حالىقارالىق دارەجەدەگى تۇڭعىش ءبىلىم ورداسى – نازاربايەۆ ۋنيۆەرسيتەتى اشىلدى. بۇۇ سەمەي پوليگونى جابىلعان كۇندى حالىقارالىق يادرولىق قارۋسىزدانۋ كۇنى دەپ بەكىتتى. 1 قاڭتاردا قازاقستان، رەسەي جانە بەلارۋس اراسىنداعى كەدەندىك وداق جۇمىس ىستەي باستادى. بۇۇ ناۋرىز مەرەكەسىن حالىقارالىق حالىقتىق مەيرام دەپ تانىدى.
2011 جىلى
30 قاڭتار مەن 6 اقپان ارالىعىندا قازاقستاندا تۇڭعىش رەت قىسقى ازيا ويىندارى ءوتتى. سپورت باسەكەسىندە ەلىمىزدىڭ سپورتشىلارى 32 التىن، 21 كۇمىس، 17 قولا مەدالدى يەلەنىپ، قۇرلىقتاعى 26 ەلدىڭ اراسىنان العاشقى ورىن الدى. اق ازيادا قازاق قوعامىنا ايرىقشا رۋحاني سەرپىلىس سىيلادى. 1 جەلتوقساندا الماتى مەتروپوليتەنى ىسكە قوسىلدى. 9 جەلتوقساندا مويناق سۋ ەلەكتر ستانسىسى پايدالانۋعا بەرىلدى. جەلتوقساندا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تاۋەلسىزدىگىنە 20 جىل تولدى.
2012 جىلى
بۇل جىلعى ەلباسى جولداۋى تەك ەكونوميكانىڭ عانا ەمەس، سونىمەن قاتار، الەۋمەتتىك سالانىڭ دا وركەندەۋىنە باعىتتالدى. حالىقتى جۇمىسپەن قامتۋ، قولجەتىمدى باسپانا، وڭىرلەردى دامىتۋ، مەملەكەتتىك قىزمەت كورسەتۋدىڭ ساپاسىن كوتەرۋ، باسقارۋشىلاردىڭ بىلىكتىلىگى، سوت جانە قۇقىق قورعاۋ جۇيەسى، ادام كاپيتالى، زەينەت جۇيەسى، يندۋستريالدى جوبالار، اۋىل شارۋاشىلىعىن دامىتۋعا ەرەكشە دەن قويىلدى. وسى جىلى قازاقستان الىپ قۇرىلىس الاڭىنا اينالىپ، ونمىڭداعان جۇمىس ورىندارى قۇرىلدى. 22 قاراشادا قازاقستان 2017 جىلى ەلدە الەمدىك كورمە وتكىزۋ قۇقىعىنا يە بولدى. حالىقارالىق كورمە بيۋروسى مۇشەلەرىنىڭ قاتىسۋىمەن استانا 103 داۋىس جينادى.
2013 جىلى
بۇل جىل تۇڭعىش پرەزيدەنت جاريالاعان «2050 ستراتەگياسى – قالىپتاسقان مەملەكەتتىڭ جاڭا ساياسي باعىتى» اتتى جولداۋ بويىنشا جۇمىستاردىڭ قولعا الىنۋىمەن ەرەكشەلەندى. سونىمەن قاتار وسى جىلى قازاقستان تاريحىندا تۇڭعىش رەت جەرگىلىكتى بيلىك ورگاندارى باسشىلارىنىڭ سايلاۋى ءوتتى. 24 تامىزىندا پرەزيدەنت نۇرسۇلتان نازاربايەۆتىڭ قاتىسۋىمەن «قازاقستان-2050» ستراتەگياسى: ءبىر حالىق – ءبىر ەل – ءبىر تاعدىر» تاقىرىبىندا قازاقستان حالقى اسسامبلەياسىنىڭ XX مەرەيتويلىق سەسسياسى بولىپ ءوتتى.
2014 جىلى
وسى جىلدىڭ تامىز ايىندا ۇكىمەتتە قايتا قۇرۋ جۇمىستارى ءوتتى: 17 مينيسترلىك پەن 9 اگەنتتىكتىڭ ورنىنا ەلدە 12 مينيسترلىك جانە شامامەن 30 كوميتەت قۇرىلدى. قارجى پوليسياسىنىڭ قىزمەتى مەملەكەتتىك قىزمەت جانە جەمقورلىققا قارسى كۇرەس ىستەرى جونىندەگى اگەنتتىككە بەرىلدى. بۇدان وزگە ەنەرگەتيكا، مادەنيەت جانە سپورت، ينۆەستيسيالار جانە دامۋ، ۇلتتىق ەكونوميكا مينيسترلىكتەرى قۇرىلدى.
2015 جىلى
27 شىلدەدە قازاقستان رەسپۋبليكاسى دۇنيەجۇزىلىك ساۋدا ۇيىمىنىڭ مۇشەسى اتاندى. ەكىنشى قىركۇيەكتە قازاقستان تاريحىنداعى ءۇشىنشى عارىشكەر – ايدىن ايىمبەتوۆ عارىشقا سامعاپ، حالىقارالىق ەكيپاجدىڭ قۇرامىندا حالىقارالىق عارىش ستانساسىنا اتتاندى. سونداي-اق ەل تاريحىنداعى قازاق حاندىعىنىڭ 550 جىلدىق مەرەيتويى بۇكىل رەسپۋبليكا جانە تمد ەلدەرى اراسىندا اتالىپ ءوتتى.
2016 جىلى
16 جەلتوقسانىندا قازاقستاننىڭ ءوز الدىنا ەگەمەندى ەل بولىپ جاريالانعانىنا 25 جىل تولدى. تاۋەلسىزدىكتىڭ 25 جىلدىعىنا ارنالعان دەكلاراسيا جازىلدى. سونداي-اق، وسى كەزدە ەل استاناسىنا مەملەكەت باسشىسىنىڭ ەسىمىن بەرۋ تۋرالى ۇسىنىستار ايتىلدى. مەرەكە قارساڭىندا كوپتەگەن قازاقستاندىق مەملەكەتتىك ماراپاتتاردى يەلەنىپ، ەلدە امنيستيا جاريالاندى.
2017 جىلى
قازاقستاندا EXPO-2017 كورمەسى ۇيىمداستىرىلدى. اتالعان كورمە 10 ماۋسىم مەن 10 قىركۇيەك ارالىعىندا استانادا ءوتتى. ونى تاماشالاۋعا الەمنىڭ تۇكپىر-تۇكپىرىنەن 3 ميلليون ادام كەلدى. ال كورمەنى وتكىزۋگە 115 مەملەكەت پەن 22 حالىقارالىق ۇيىم قاتىستى. 26 قازاندا مەملەكەت باسشىسىنىڭ قازاق ءتىلىن لاتىن الىپبيىنە كوشىرۋ تۋرالى جارلىعى قابىلداندى.
2018 جىلى
1 قاڭتاردان باستاپ قازاقستان بۇۇ قاۋىپسىزدىك كەڭەسىنە ءتوراعالىق ەتتى. ءتوراعالىقتىڭ نەگىزگى ماقساتى ورتالىق ازيا مەن اۋعانستان بويىنشا قۇجات قابىلداۋ بولدى. كەڭەستىڭ تۇراقتى ەمەس مۇشەلەرى بۇل قىزمەتكە كەزەكپەن كىرىسەدى. سونداي-اق استانانىڭ 20 جىلدىق مەرەيتويى تويلاندى. 12 تامىزدا اقتاۋدا 5ء-شى كاسپيي ءسامميتى ءوتىپ، وعان تەڭىز جاعالاۋىنداعى قازاقستان، ازەربايجان، يران، رەسەي جانە تۇرىكمەنستان ەلدەرىنىڭ پرەزيدەنتتەرى قاتىستى. ءدال وسى القالى جيىن بارىسىندا 25 جىلدان بەرى كۇرمەۋى كۇردەلى پروبلەماعا اينالىپ كەلگەن كاسپيي تەڭىزىنىڭ قۇقىقتىق مارتەبەسى ايقىندالعان بولاتىن.
2019 جىلى
قازاقستان ءۇشىن توسىن وقيعالارعا تولى بولدى. 19 ناۋرىزدا قازاقستاننىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازاربايەۆ وكىلەتتىگىن توقتاتتى. 9 ماۋسىمدا كەزەكتەن تىس سايلاۋ ءوتىپ، 70 پايىزدان استام داۋىس جيناعان قاسىم-جومارت توقايەۆ ەل پرەزيدەنتى بولىپ سايلاندى. 2 قىركۇيەكتە قازاقستان پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقايەۆ «سىندارلى قوعامدىق ديالوگ – قازاقستاننىڭ تۇراقتىلىعى مەن وركەندەۋىنىڭ نەگىزى» دەگەن تاقىرىپپەن حالىققا جولداۋ جاسادى.
2020 جىلى
ەلىمىزدە ءال-فارابيدىڭ 1150 جىلدىعى، اباي قۇنانباي ۇلىنىڭ 175 جىلدىعى، التىن وردانىڭ 750-جىلدىعى سىندى مەرەيتويلار جالپىحالىقتىق دەڭگەيدە اتالىپ ءوتتى. الايدا COVID-19 پاندەمياسىنىڭ تارالۋىنا بايلانىستى كوپتەگەن جوسپارلارعا وزگەرىستەر ەنگىزىلدى. اباي مەرەيتويىنىڭ ەڭ جارقىن كورىنىسى مادەني-اعارتۋ باعىتىنداعى «اباي» تەلەارناسى اشىلدى. بۇل جىل ەلىمىزدىڭ دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسى ءۇشىن ۇلكەن سىناق بولدى. دارىگەرلەر كوروناۆيرۋس ينفەكسياسىنا قارسى كۇرەس جولىندا جاڭا تاجىريبە جينادى جانە ساباق الدى. ەلىمىزدە COVID-19 قارسى كۇرەس ءۇشىن 15 جاڭا مودۋلدىك جۇقپالى اۋرۋلار اۋرۋحاناسى اشىلدى. قازاقستاندا مىندەتتى الەۋمەتتىك مەديسينالىق ساقتاندىرۋ جۇيەسى ىسكە قوسىلدى. دارىگەرلەردىڭ ورتاشا جالاقىسى 30%، ورتا مەديسينا قىزمەتكەرىنىڭ جالاقىسى 20% ءوستى.
2021 جىلى
مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقايەۆ 2021 جىلدى «تاۋەلسىزدىكتىڭ 30 جىلدىعى» دەپ جاريالادى. سونداي-اق، پرەزيدەنت 30 جىلدىققا بايلانىستى شارالار حالىققا رۋحاني سەرپىلىس اكەلۋى قاجەت ەكەنىن ايتتى. رۋحانيات سالاسىنداعى جۇمىس بىرنەشە باعىتتان تۇرادى. سولاردىڭ ءبىرى – ۇلت تاريحىندا وشپەس ءىز قالدىرعان كورنەكتى تۇلعالاردىڭ ەڭبەگىن ناسيحاتتاۋ. «مەرەيلى جىلعا بىرنەشە اتاۋلى داتا تۇسپا-تۇس كەلىپ وتىر. جىر الىبى جامبىلدىڭ – 175، الاش ارىسى ءاليحان بوكەيحانوۆتىڭ – 155، كۇش اتاسى قاجىمۇقاننىڭ – 150 جىلدىعى، تاعى باسقا بىرنەشە تاريحي تۇلعانىڭ مەرەيتويى. ءبىز بۇل مەرەكەلەردى وتە ماعىنالى وتكىزۋىمىز كەرەك»، – دەدى قاسىم-جومارت توقايەۆ. بۇل جىل تاريحي جانە مەجەلى جىل بولماق.
ءتۇيىن:
قورىتا كەلگەندە، 30 جىل دەگەن تاريح ءۇشىن اسا كوپ ۋاقىت ەمەس. وسى جىلدار ىشىندە ەلىمىز باسىنان ءۇش داعدارىستى وتكەرگەن ەكەن. اتالعان قيىن-قىستاۋ كەزەڭدەر ەلىمىزدىڭ شىدامدىلىعى مەن توزىمدىلىگىن قايراپ، بۇگىندەرى ءبىزدىڭ ەۋرازيالىق ەكونوميكيكالىق كەڭىستىكتى قۇرۋ سەكىلدى ءبىرقاتار باسىم باتىل قادامدارمەن العا جەتەلەۋدە.