Qasym-Jomart Toqaevtyń elimizdegi Konstıtýsıalyq reformalardan keıingi Prezıdent saılaýynda memleket basshysy bolyp saılanyp, jeńiske jetkenine bir jyl toldy.
Depýtat Erlan Saıyrov baǵdarlamanyń kóptegen aspektici shuǵyl túrde iske asyrylyp jatyr degen pikirde, dep habarlaıdy Almaty-akshamy.kz
QR Parlamenti májilisiniń depýtaty Erlan Saıyrov Facebook jelisindegi paraqshasynda Qasym-Jomart Toqaevtyń Konstıtýsıalyq reformalardan keıingi saılaýda prezıdent bolyp saılanǵanyna bir jyl tolýyna oraı memleket basshysynyń saılaýaldy baǵdarlamasyndaǵy qol jetkizilgen jetistikterge toqtaldy.
Depýtat bir jyl ótkennen keıin Q. Toqaevtyń saılaýaldy baǵdarlamasynyń kóptegen aspektileri shuǵyl túrde is júzine asyrylyp jatqanyn atap ótti.
"Halyqaralyq týrbýlenttilikke baılanysty, basqa kóptegen elderde ekonomıkalyq ósim baıaýlap, áleýmettik deńgeıi tómendep otyr. Qazaqstanda, kerisinshe kóptegen áleýmettik baǵdarlamalar is-júzine asyp jatyr. Ekonomıkalyq konúktýranyń nasharlaýyna qaramastan, bizdiń eldiń İJÓ-de ájeptáýir ósim baıqalýda", – dep jazdy ol.
Depýtattyń pikirinshe, sol ósimniń basym kópshiligi jeke adamdardyń qulqynyna ketpeı, halyqtyń adam kapıtalyn arttyrýǵa baǵyttalyp jatyr.
"2022 jyldan bastap búdjetke jáne kvazımemlekettik sektor sýbektilerine shamamen 857 mlrd teńge somaǵa múliktik aktıvter men aqshalaı qarajatty qaıtarý qamtamasyz etildi. Onyń ishinde 159,8 mlrd teńgesi sheteldik ıýrısdıksıalardan túsken aqsha qarajaty túrinde. Bul soma memleket búdjetine tústi. Osylaısha, Avstrıadan 36,8 mlrd teńge, Lıhtenshteınnen 116,7 mlrd teńge, Birikken Arab Ámirlikterinen 6,3 mlrd teńge, Túrkıadan 253 mln teńge qaıtaryldy", dep atap ótti Erlan Saıyrov.
Sondaı-aq ol jaqynda ǵana memleket basshysynyń "Ulttyq qor – balalarǵa" jobasyn 2024 jylǵy 1 qańtardan bastap iske qosý úshin zańnamalyq túzetýlerge qol qoıylǵanyn eske salyp ótti. Onyń aıasynda Ulttyq qordyń ınvestısıalyq tabysynyń 50%-y 18 jasqa deıingi barlyq bala arasynda bólinetin bolady. Bala qarajatty kámelettik jasqa tolǵannan keıin bilim alýǵa nemese baspana satyp alýǵa paıdalana alady.
"2024 jyly 1 qańtardan bastap eń tómengi jalaqy mólsheri 85 myń teńgeden 70 myń teńgege deıin kóbeıdi. Osynyń arqasynda ártúrli menshik nysandaryndaǵy kásiporyndarda barlyq sala boıynsha jumys isteıtin shamamen 1,8 mln jaldamaly qyzmetkerdiń tabysy ósedi", dep málimdedi Erlan Saıyrov.
Bala kútimi boıynsha memlekettik járdemaqy men áleýmettik tólem berý merzimi 1 jyldan 1,5 jylǵa deıin uzartyldy. Osy jyldyń 1 qarashasyndaǵy jaǵdaı boıynsha shamamen 632 myń ata-ana 258 mlrd teńgeden astam somaǵa tólem aldy.
Buryn taýar túrinde berilgen ataýly áleýmettik kómek (AÁK) alýshylar qatarynan 1 jastan 6 jasqa deıingi balalarǵa arnalǵan kepildendirilgen áleýmettik paket monetızasıalandy. Bıylǵy 1 qarashadaǵy jaǵdaı boıynsha 6 mlrd teńge somasyna 182 myń balaǵa qosymsha tólem taǵaıyndaldy.
"Túrli ınstansıalarǵa júginbeı-aq, proaktıvti formatta memlekettik qoldaý kórsetýdi qarastyratyn Otbasynyń sıfrlyq kartasy (OSK) engizildi. Mysaly, áleýetti qyzmet alýshyǵa 1414 biryńǵaı baılanys ortalyǵynan SMS habarlama jiberiledi. Habarlama alǵan azamat oǵan kelisimi týraly jaýap berýi qajet. Ótinishti toltyrý jáne járdemaqylardy nemese tólemderdi taǵaıyndaý avtomatty túrde júzege asyrylady, osydan keıin qarajat qyzmet alýshynyń banktik shotyna aýdarylady", dedi Erlan Saıyrov.
Onyń sózinshe, Sıfrlyq karta memlekettik organdardyń qoldanystaǵy barlyq aqparattyq júıesindegi derekter negizinde qalyptasady. Búgingi tańda onda 6 mln-nan astam otbasy týraly málimet jınaqtalǵan.
"2029 jylǵa deıin 3,3 mln-nan astam azamatty jumyspen qamtý mindetin júzege asyrý úshin 450 myń jańa jumys ornyn qurý, onyń ishinde jastarǵa arnalǵan 200 myń jumys ornymen (44%-yn) qamtamasyz etý boıynsha júıeli sharalar qabyldanýda. Jumysqa ornalastyrý ulttyq jobalar, kásipkerlik bastamalardy yntalandyrý, memleket tarapynan sýbsıdıalanatyn jumys oryndary arqyly jáne t. b. arqyly júzege asyrylyp jatyr", dedi depýtat.
Depýtat keltirgen málimet boıynsha, jalpy ákimdikterde óńirlik jumyspen qamtý kartalary bekitilip, soǵan sáıkes 911 myń adamdy jumyspen qamtý josparlanǵan. Jyl basynan beri 847 myńnan astam adam jumyspen qamtyldy, onyń 420 myńnan astamy – jastar.
"Ýaqytsha jumyssyz qalǵan azamattardy qoldaý júıesi, onyń ishinde jumysynan aıyrylý boıynsha tólenetin áleýmettik tólemder kólemin kiristiń 45%-yna deıin ulǵaıtý arqyly kúsheıtildi. Ony 1 qarashadaǵy jaǵdaı boıynsha 37,8 mlrd teńge somasyna 172,3 myń adam aldy. Halyqtyń áleýmettik jaǵynan álsiz toptarynyń qataryndaǵy, onyń ishinde múgedektigi bar kásipkerlerge 9 myńnan astam grant (400 AEK-ke deıin) berildi. Grant alý úshin business.enbek.kz portaly arqyly "Bastaý Bıznes" kásipkerlik negizderin oqýy qajet", dedi Erlan Saıyrov.
Onyń sózinshe, I toptaǵy múgedektigi bar adamdarǵa kútim jasaıtyn otbasy múshelerine jeke kómekshi retinde eńbek aqysyn tóleý jáne jumys ýaqytyn eńbek ótiline qosyp tirkeý múmkindigi engizildi.
QR azamattarynyń múddelerin qamtamasyz etýge baǵyttalǵan ishki eńbek naryǵyn qorǵaý sharalaryn kúsheıtý sheńberinde 2023 jyly sheteldik jumys kúshin tartý kvotasy ótken jylmen salystyrǵanda 21,5%-ǵa qysqartyldy.
Buǵan qosa Erlan Saıyrov bıylǵy 1 naýryzdan bastap jas kásipkerlerge "Agrarlyq nesıe korporasıasy" AQ arqyly jyldyq 2,5%-ben shaǵyn nesıe berý kózdelgenin atap ótti. Onyń dereginshe, 7,4 myń ótinim qabyldandy, 24,1 mlrd teńge somasyna 5,3 myńnan astam shaǵyn nesıe maquldandy.