Ortalyq Azıa buryn-sońdy bolmaǵan geosaıası shıelenisten týyndaǵan qaýipti sezinedi
Prezıdent jıynda sóılegen sózinde Ortalyq Azıa elderi men Eýropalyq Odaq arasynda ornaǵan dıplomatıalyq qatynastardyń 30 jyldyǵy qarsańynda ótip otyrǵan osy kezdesýdiń sımvoldyq máni bar ekenin aıtty, dep habarlaıdy Almaty-akshamy.kz.
Sonymen qatar kezdesýde Eýropalyq Keńes prezıdenti Sharl Mıshel, Qyrǵyzstan prezıdenti Sadyr Japarov, Tájikstan prezıdenti Emomalı Rahmon, Ózbekstan prezıdenti Shavkat Mırzıóev jáne Túrikmenstan Mınıstrler kabıneti tóraǵasynyń orynbasary Hodjamurat Geldimýradov sóz sóıledi.
«Eýropalyq Odaq Ortalyq Azıany tereń tarıhy men ortaq mádenıeti bar birtutas, yntymaǵy jarasqan aımaq retinde alǵashqylardyń biri bolyp tanyǵanyn aıtqym keledi. 30 jyl ishinde bizdiń Eýropalyq Odaqpen qarym-qatynasymyz aıtarlyqtaı damydy jáne Ortalyq Azıa memleketteriniń egemendigin, táýelsizdigi men terıtorıalyq tutastyǵyn nyǵaıtýǵa yqpal etti. Yntymaqtastyqtyń barlyq basym salasynda óńiraralyq dıalog ornady, áleýetimiz áli de mol. Búgingi joǵary deńgeıdegi kezdesý – saıası, ekonomıkalyq jáne gýmanıtarlyq salalardaǵy konstrýktıvti ózara baılanystardy odan ári keńeıtýge degen umtylysymyzdyń aıqyn dáleli», – dedi memleket basshysy.
Qasym-Jomart Toqaevtyń pikirinshe, Azıa men Eýropa qurlyqtary shektesetin jerde ornalasqan Ortalyq Azıa geosaıası ortalyqtar men álemdik naryqtar arasyndaǵy baılanystyrýshy kópir sanalady. Sonymen qatar prezıdent óńiraralyq ózara yntymaqtastyqty keń aýqymda damytýǵa degen umtylys Ortalyq Azıa elderi men Eýropalyq Odaq arasyndaǵy jan-jaqty dıalogtyń berik irgetasy bolatynyna senim bildirdi.
«Álem jyldam ózgerip jatyr. Ortalyq Azıa buryn-sońdy bolmaǵan geosaıası shıelenisten týyndaǵan qaýipti sezinedi. Búginde Eýrazıa kindiginde ózara senim men yntymaqtastyq rýhyn kúsheıtý óte mańyzdy. Osyndaı kúrdeli kezeńde Ortalyq Azıa men Eýropada ornalasqan elderdiń arasyna qabyrǵa emes, kópir salýymyz kerek», – dedi Qazaqstan prezıdenti.
Memleket basshysy saýda-ekonomıkalyq jáne ınvestısıalyq is-áreketti yntymaqtastyqtyń asa mańyzdy baǵyttarynyń biri retinde atap ótti. Búginde Eýropalyq Odaq – Qazaqstannyń basty ekonomıkalyq ári saýda seriktesteriniń biri.
«Keıingi on jylda Eýropalyq Odaq Ortalyq Azıa memleketterine 120 mıllıard dollardan astam ınvestısıa quıdy. Bul, is júzinde, aımaqqa tikeleı salynǵan ınvestısıanyń 40 paıyzyn quraıdy. Búkil qarjynyń shamamen 70 paıyzy Qazaqstanǵa bólindi. Bıyl 8 aıda Qazaqstan men Eýropalyq Odaqqa múshe elder arasyndaǵy saýda kólemi shamamen 30 mıllıard dollarǵa jetip, byltyrǵy osy kezeńmen salystyrǵanda 40 paıyzdan astam artty. Qazirgi tańda eýropalyq kapıtaldyń úlesi bar úsh myńǵa jýyq kompanıa Qazaqstan ekonomıkasynyń túrli sektorynda jumys istep jatyr», – dedi memleket basshysy.
Prezıdenttiń aıtýynsha, elderimiz arasyndaǵy saýda-sattyqtyń qurylymy anaǵurlym teńgerimdi bolýy kerek.
«Qazaqstan mashına jasaý, temir men bolat óndirisi, tamaq ónerkásibi jáne aýyl sharýashylyǵy sekildi salalarda jylyna quny 1,5 mıllıard dollardy quraıtyn 100-den asa óńdelgen ónim usyna alady. Azyq-túlik qaýipsizdiginiń keleshegi mol. Ózderińizge málim, jyl saıyn shetelge, sonyń ishinde Eýropalyq Odaq elderine 5 mıllıon tonnadan astam bıdaı eksporttaımyz. Tek byltyr Qazaqstannyń Eýropa elderine eksporttalatyn azyq-túlik taýarlarynyń kólemi 32 paıyzǵa ulǵaıyp, 630 mıllıon dollardan asty. Osy sebepti Qazaqstan Eýropalyq Odaq elderine aýyl sharýashylyǵy ónimderi men mıneraldy tyńaıtqyshtardy jetkizýdi jalǵastyra alady. «Jasyl» energetıka – bul bólek másele. Biz bul baǵytta da tyǵyz jumys isteı alamyz. Jalpy, Qazaqstan men Eýropalyq Odaq arasyndaǵy yntymaqtastyq jalǵasatynyna senim bildiremin», – dedi Qasym-Jomart Toqaev.
Jıyn sońynda Ortalyq Azıa memleketteriniń basshylary jáne Eýropalyq Keńes Prezıdenti buqaralyq aqparat quraldary úshin Birlesken málimdeme qabyldady.