«СҚ-Фармация» ЖШС-дегі жаңашылдықтар қандай?
«Медициналық техниканы сатып алу жүйесін түбегейлі қайта қарау қажет. Бұл – үлкен проблема, өйткені бұл сала жоғары коррупциогенді болып табылады. Өңірлер жабдықтың сметалары мен бағаларын жүйелі түрде көтеріп отырады, оған сервистік қызмет көрсетуге көп ақша жұмсалады. Сондықтан Үкіметке «СҚ-Фармация» базасында медициналық техниканы орталықтандырылған сатып алуға көшуді тапсырамын».
ҚР Президенті Қасым-Жомарт ТОҚАЕВ
«СҚ-Фармация» ЖШС-нің Бірыңғай дистрибьюторлық орталығы тегін медициналық көмектің кепілді көлемі шеңберінде халықты дәрі-дәрмектермен қамтамасыз ету және тең құқылы серіктестік жағдайында жеке және мемлекеттік секторлардың күш-жігерін біріктіру жолымен ҚР-да фармацевтикалық саланы дамытуға жәрдемдесу мақсатында құрылған. Иә, ұлт денсаулығы және денсаулық саласының бәрімізге тең қолжетімді болуы – мемлекет назарында ұстап отырған негізгі басымдықтардың бірі.
Жаңаланатын кез келді
Бүгінгі күні Қазақстан да технологиялардың қарқынды дамуы нәтижесінде емдеу тұрғысынан да, ауруларды ерте диагностикалау бағытында да үлкен биіктерге жетті. Ерте диагностика жасау өз кезегінде денсаулық сақтау жүйесінің превентивті медицинаны дамыту бағытында қозғалуына ықпал етеді.
Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев Үкіметтің кеңейтілген отырысында денсаулық сақтау саласы бойынша сөйлеген сөзінде медициналық техниканы сатып алу жүйесін түбегейлі қайта қарау қажеттігін атап өткен болатын. Сондай-ақ, Үкіметке «СҚ-Фармация» базасында медициналық техниканы орталықтандырылған сатып алу жүйесіне көшуді міндеттеген-ді. Президент тапсырмасы жедел қолға алынып, бүгінде күш алып, жемісін де бере бастады. Қазір бұл бағытта «СҚ-Фармация» ЖШС Бірыңғай дистрибьюторлық орталығы жүйелі түрде жұмыс істеуде.
Сарапшылар пікіріне сүйенсек, бұрын бұл жүйе енгізілмей тұрғанда өңірлердегі медициналық ұйымдардың материалдық-техникалық базасын теңестіру және нығайту қағидаты іске асырылмаған; денсаулық сақтау нысандарын медициналық техникамен жабдықтауда бірыңғай тәсіл болмаған; медициналық техникалар пайдаланылмай тұрып қалған немесе басым көпшілігі тозуға дейін жеткен; медициналық техниканың жарақтану деңгейі, техникалық жай- күйі туралы шынайы, толық және егжей-тегжейлі ақпараттар болмаған; техникалық аппараттарды жең ұшынан жалғасып, сыбайластықпен әрі жоғары бағамен сатып алушылар көбейген; кейбір дәрі-дәрмектер халыққа жетпей жүрген; заманауи қымбат аппараттардың тілін білетін мамандарды оқытатын оқу орындарының саны шектеулі болған.
Бес жылдық меже
Сондықтан Мемлекет басшысының тапсырмасына сәйкес, 2021 жылы Денсаулық сақтау министрлігі денсаулық сақтау саласын жаңғыртуға дайындық бойынша ауқымды жұмысты қолға алып, қолда бар медициналық техника паркін түгендеуді бастады. Нәтижесінде денсаулық сақтау ұйымдарының медициналық техникамен жарақтандыру деңгейі 82%-ды құраса, 49% жабдықтың тозғаны анықталған.
Сапасыз сервистік қызмет көрсету аппараттың дұрыс жұмыс істемеуіне, жабдықтың бұзылуына әкеп соқтырып, ал бұл өз кезегінде дұрыс диагностика жасалмауына, пациенттер мен медициналық мекеме қызметкерлерінің қауіпсіздігіне қауіп төндіреді. Ал бұзылған аппаратты жөндету қосымша көп қаражатты керек ететіні тағы анық.
Осындай мәселелері түбегейлі шешу үшін дәрі-дәрмектер мен медициналық бұйымдарды сатып алу үлгісі бойынша «СҚ-Фармация» ЖШС-нің базасында медициналық техниканы сатып алуды екі кезеңде жүзеге асыруды орталықтандыру қолға алынды. Бес жылдық кезеңге арналған медициналық ұйымдарды жарақтандырудың Ұлттық бағдарламасы әзірленіп, ол қаржыландыру көздерін ескере отырып, медициналық техникаға қажеттілікті айқындау жүйесіне орнықты көзқарас қалыптастыру есебінен медициналық көмектің сапасын жақсарту; медициналық жабдықтар паркін жаңарту және оның жұмыс істеу қабілетін тиісті деңгейде ұстау; ашықтығын қамтамасыз ететін және медициналық техникаға нақты қажеттілікті айқындайтын ақпараттық жүйе құруға жол ашты.
Отандық өндірушілерді қолдаймыз
Сондай-ақ, Бірыңғай дистрибьюторлық база дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды бір орталықтан сатып алу медициналық бұйымдар өндірісін құруға немесе жаңғыртуға ниеті бар өнім берушілермен ұзақ мерзімді шарттарын жасасу мүмкіндігіне жол ашты. Бюджет қаражатын үнемдеуге, бәсекелестікті арттыруға мүмкіндік берді. Аналогы жоқ дәрі-дәрмектер делдалдарсыз тікелей өнді лығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы» Қазақстан Республикасы кодексінің 77-бабына сәйкес, біз сөз етіп отырған Бірыңғай дистрибьютор шеңберінде дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды сатып алудың басты қағидаттарының бірі – қазақстандық фармацевтикалық нарықтың дамуына тұтастай ықпал ететін отандық тауар өндірушілерді қолдау. Бірыңғай дистрибьютор мен отандық тауар өндірушілер арасында 10 жылға дейінгі мерзімге дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды жеткізудің ұзақ мерзімді шарттары жасалады.
Бүгінгі таңда «СҚ-Фармация» ЖШС мен 36 отандық тауар өндірушілер арасында 996 дәрілік зат пен 4018 медициналық бұйымдар атауына 88 ұзақ мерзімді жеткізу келісімшарты жасалған.
Бірыңғай орталықтандырылған жүйе не берді?
Бірыңғай дистрибьютор жүйесі бізге не берді дегенге келер болсақ, медициналық техниканы орталықтандырылған сатып алуды регламенттейтін нормативтік-құқықтық актілер әзірленіп, қабылданды; Бірыңғай фармацевтикалық ақпараттық жүйе (БФАЖ) базасында медициналық техниканы орталықтандырылған сатып алу бойынша өтінімдерді жинау модулі әзірленді; сыбайлас жемқорлықтың жолы кесіліп, медициналық техниканы жоспарлау және сатып алу рәсімдерінің ашықтығы қамтамасыз етіле бастады. Сервистік қызмет көрсету сапасы жақсаруда, ал ол медициналық ұйымдардың сервистік қызмет көрсетуге арналған қаражатын үнемдеуге және медициналық техниканы пайдалану тиімділігін қамтамасыз етуге ықпал етуде. Еліміздің техникалық мамандықтар саласындағы кадрлық әлеуетін арттыруға және медициналық техника нарығындағы отандық тауар өндірушілердің үлесін арттыруға мүмкіндік бере бастады.
Бүгінде «СҚ-Фармация» ЖШС жанынан қоғамдық жұмыс тобы құрылған. Оның құрамына азаматтық қоғам мен бизнес-қоғамдастық өкілдері, депутаттар мен салалық сарапшылар кіреді. Жұмыс тобы азаматтық қоғамның пікірін, сындарлы сынын тыңдап, өткір мәселелерді көтеріп, жедел шешім шығарып отырады. Сонымен қатар, қоғамдық жұмыс тобының мүшелері қоймаларға мониторинг жүргізе алады, ауруханалар мен дәріханалардың қажеттіліктерін болжап, ауруханаларға дәрі-дәрмектерді жөнелту уақытын өлшей алады. Сондай-ақ, сатып алу рәсімдері мен жеткізушілермен келіссөздерге бақылаушы ретінде қатысуға құзіреті жетеді.
Әділетті Қазақстан – бұл біздің алдымызға таяу болашақта қойылған, елдің әл-ауқатын жақсарту жөніндегі іс-шараларды іске асыруда жылдар бойы орныққан дәстүрлі тәсілдерден түбегейлі ерекшеленетін сапалық жағынан өзгеше бағдар. Бұл бағдар ішінде, әлбетте, адамның, қоғамның денсаулығын қорғайтын медицина саласы да бар.
Ерхат ЕСҚАЛИЕВ, «СҚ-Фармация» ЖШС Басқарма төрағасы: БІЗ БӘРІНЕ АШЫҚПЫЗ
«СҚ-Фармация» ЖШС-нің алдына қойылған міндеттердің бірі – отандық әзірлемелерді қолдау және бәсекеге қабілетті фармацевтикалық өнеркәсіпті дамыту. Отандық фармацевтикалық өндірушілерді қолдау шеңберінде ұзақ мерзімді шарттар арқылы сатып алу көлемі ұлғаюда және болжамдар бойынша 2025 жылға қарай қолданыстағы шарттарды ескере отырып, бірыңғай дистрибьюторды сатып алудағы ТӨЖ үлесі ақшалай мәнде шамамен 50%-ды құрайтын болады.
Фармацевтикалық кластерлерді дамыту үшін салаға Бигфарма 50 ірі ойыншыларын тарту, отандық R&D орталықтарын дамыту, сондай-ақ еркін экономикалық және индустриялық аймақтарда жаңа өндірістерді өрістету үлкен ынталандыру болмақ.
Сонымен қатар, сервистік қызмет көрсету мен кадрларды оқыту сапасы, медициналық техника нарығындағы отандық тауар өндірушілердің үлесі артуы тиіс.
Ауқымды іс-шаралар қабылданған тағы бір бағытымыз – Бірыңғай дистрибьютор қызметінің ашықтығын қамтамасыз ету. Азаматтық қоғаммен өзара іс-қимылды жақсарту және дәрі-дәрмекпен қамтамасыз етудің қоғамдық маңызды мәселелері бойынша ашықтықты қалыптастыру мақсатында азаматтық қоғамның пікірін білдіру алаңы ретінде «СҚ-Фармация» қоғамдық жұмыс тобы құрылды.
Мақала «СҚ-Фармация» ЖШС-нің баспасөз
қызметінің мәліметтері негізінде әзірленді.
Дайындаған Нұржамал ӘЛІШЕВА.