Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев халыққа Жолдауында елдегі энергия тапшылығы мәселесіне кеңінен тоқталып, атом электр стансасының құрылысы бойынша жалпыұлттық референдумды 6 қазанға белгіледі. Осыған орай «Қазақстан атом электр стансалары» ЖШС бас менеджері Асуан Сиябеков атом энергетикасының маңыздылығы мен қауіпсіздігі туралы ойларымен бөлісті.
Егер жалпыұлттық референдумда халық дұрыс таңдау жасаса, елге қай реакторлық технологияны орнату керектігін мұқият зерттеу қажет болады. Бастапқыда 13 реакторлық технология зерделенді, олардың ішінде Қытай, Оңтүстік Корея, Ресей, АҚШ және Франция ұсынған техникалық-коммерциялық нұсқалар бар. Қазақстанға қысымдағы су реакторлары қолайлы деп танылды. Әлемде 415 реактордың 200-і осындай су-су немесе қысымдағы су реакторлары болып табылады.
МАГАТЭ (Атом энергиясын қадағалау агенттігі) жаңадан АЭС салатын мемлекеттерге тиімді жобаларды ұсынады. Біз 13 технологияны қарастырып, қауіпсіздік пен нормативтік құжаттар негізінде 4 реакторды іріктеп алдық. Олардың барлығы техникалық және қауіпсіздік талаптарына сай.
Франция қысымдағы су технологиясын 50-жылдардан бері қолданады, ал Оңтүстік Кореяның технологиясы америкалық үлгіге негізделген. Бұл елдерде технологиялар қауіпсіздігі жоғары деңгейде дәлелденген. Сонымен қатар, Қытай да осы технологияны дамытып, оны өз елінде және шетелде қолданады. Ресейдің «Росатом» компаниясы атом энергетикасының барлық өмірлік циклін қамтитын кешенді шешімдерді ұсынады.
Елімізде мамандарды даярлау жолға қойылғанымен, әрбір реактордың өзіндік ерекшелігі бар. Сол себепті, реакторлық технологияларды жасаған елде тәжірибеден өту маңызды. АЭС құрылысы кезінде жемқорлық мәселесі алаңдатады, бірақ халықаралық ұйымдар мен МАГАТЭ тарапынан барлық кезеңдер қатаң бақылауда болады.
АЭС құрылысы тек энергия көзі ғана емес, жаңа жұмыс орындары ашылып, ғылыми зерттеулерге мүмкіндік береді. Атом энергетикасы еліміз үшін маңызды қадам болмақ