Өңірлік коммуникациялар қызметінің алаңында күйзелістің алдын алу және осындай психикалық бұзылыстары бар адамдарды қолдау мәселелеріне арналған брифинг өтті.
Алматы қаласының «Психикалық денсаулық орталығының» психологы Гульмира Садвакасова күйзеліспен күресудің негізгі себептері, белгілері мен тәсілдері туралы айтып берді, деп хабарлайды aqshamnews.kz.
Маманның айтуынша, күйзеліс - бұл әдеттегі мұңаю немесе уақытша эмоционалды өзгерістермен шатастыруға болмайтын ауыр психикалық бұзылыс. Ол адам өмірінің барлық аспектілеріне, соның ішінде қарым-қатынасқа, жұмысқа және денсаулыққа әсер етеді. Күйзеліске түсудің негізгі белгілерінің қатарына ұзақ мерзімді депрессиялық көңіл-күй, өмірге деген қызығушылықтың жоғалуы, жиі шаршау және ештеңеге қуана алмау жатады.
«Күйзеліс күнделікті өмір шындығына қатысты көңіл-күй мен эмоциялардың тұрақты өзгеруімен ерекшеленеді. Бұл адам өмірінің барлық аспектілеріне, соның ішінде отбасымен, достарымен және айналасындағы адамдармен қарым-қатынасқа теріс әсер етуі мүмкін. Бұл оқудағы және жұмыстағы проблемалардың нәтижесі немесе себебі болуы мүмкін», – деді Г.Садвакасова.
Атап өтетіні, күйзеліс кез-келген жаста пайда болуы мүмкін, бірақ көбінесе жасөспірімдер мен 20-30 жас аралығындағы жастар зардап шегеді. Клиникалық депрессия, оны негізгі депрессия немесе негізгі депрессиялық бұзылыс деп те атайды, бұл жағдайдың ауыр түрі. Бұл, мысалы, жақын адамының қайтыс болуынан немесе ауруға байланысты болатын күйзелістен ерекшеленеді.
Сарапшы күйзелісті жеңуге көмектесетін бес ұсынысты атап өтті:
1. Эмоционалды жаттығу. Балық аулау, аквалангпен жүзу, тир, спорт немесе адреналинді тудыратын кез-келген хобби көңіл-күйдің жақсаруына ықпал етеді.
2. Физикалық белсенділік. Үнемі спортпен шұғылдану «бақыт гормондары» — серотонин мен дофаминнің бөлінуіне ықпал етеді.
3. Сүйікті ісіңізге оралу. Ескі хоббиге уақыт бөліңіз немесе жағымсыз ойлардан аулақ болу үшін өзіңізге жаңа қызығушылық бастап көріңіз.
4. Дұрыс тамақтану. Дәрумендер мен минералдарға бай диета ағзаның жалпы жағдайына оң әсер етеді.
5. Сапалы ұйқы. Ұйқы режимін сақтау психоэмоционалды күйді қалпына келтіруге көмектеседі.
Босанғаннан кейін болатын күйзеліс ерекшеліктеріне ерекше назар аударылды. Сарапшы оның босанғаннан кейін 2 аптадан кейін пайда болуы мүмкін екенін және кейбір жағдайларда бірнеше жылға созылатынын атап өтті. Бала туылғаннан кейінгі гормоналды өзгерістер деңгейі, күйзеліске бейімділік және жақындарына жеткіліксіз қолдау көрсету бұл жағдайдың дамуында шешуші рөл атқарады.
«Бұл аурумен ауыратын науқастардың көпшілігінде оған бейімділік бар: тұрақсыз психоэмоционалды жағдай, бұрын болған депрессиялық эпизодтар, бақыт, рақат және қанағаттану гормондары - серотонин мен дофамин бөлінуінің азаюы. Босанған әйелдің ағзасының гормоналды өзгеруімен бірге бұл аурудың дамуына түрткі болуы мүмкін», - деп бөлісті сарапшы.
Уақтылы диагноз қойылмаса немесе емделмесе, босанғаннан кейінгі күйзеліс өзгеріп, бұзылулардың басқа түрлеріне айналуы мүмкін. Симптомдардың ауырлығына байланысты босанғаннан кейінгі күйзелістің үш нұсқасы бар.:
• «Бэби-блюз» - көңіл-күйдің жеңіл нашарлауы және екі апта ішінде өтетін эмоционалды тұрақсыздық.
• Клиникалық күйзеліс - өзіне және балаға қамқорлық жасау қабілеті бұзылған жағдай маманның кеңесін қажет етеді.
• Психоз - бұл шынайы өмірмен байланысын жоғалтумен және суицидтік ойлармен бірге жүретін сирек кездесетін ауыр ауру.
Сарапшы психологтың немесе психотерапевттің ерте диагностикасы мен көмегі ауыр зардаптардың дамуына жол бермейтінін атап өтті. Ерте кезеңдерде симптомдарды елемеуге жол берілмейді және жақын адамдардың қолдауы қалпына келтіруде шешуші рөл атқарады.