جاڭا وقۋ جىلىندا بىرنەشە تىڭ وزگەرىستەر بولادى

جاڭا وقۋ جىلىندا بىرنەشە تىڭ وزگەرىستەر بولادى، دەپ حابارلايدى اlmaty-akshamy.kz  قازاقپاراتقا سىلتەمە جاساپ.

وقۋ-اعارتۋ سالاسى

وقۋ-اعارتۋ مينيسترلىگىنىڭ مالىمەتىنە سۇيەنسەك، 2022-2023 وقۋ جىلىندا ەلىمىزدە 3،6 ملن بالا 7 637 مەكتەپتە ءبىلىم الادى.

بالالاردى 1-سىنىپقا قابىلداۋ ناۋقانى كەزىندە اتا-انالاردان 400 مىڭ ءوتىنىش تۇسكەن. ءوتىنىش بەرۋشىلەردىڭ 70%-دان استامى قازاق تىلىندە وقۋدى تاڭداعان.

قازىرگى تاڭدا قازاقستان بويىنشا 280 مىڭداي بالاعا ورىن جەتپەيدى. 2025 جىلعا قاراي بۇل سان 1 ملن ورىنعا جەتۋى مۇمكىن. «1000 مەكتەپ» جوباسىنىڭ اياسىندا بىلتىر 270 مەكتەپ سالىنسا، بيىل 225 مەكتەپتى قولدانىسقا بەرۋ كوزدەلگەن.

192 كۇن دەمالىس، 173 كۇن ساباق

جاڭا وقۋ جىلىنىڭ باستى جاڭالىعى - 5 كۇندىك وقۋ اپتاسى. ءۇش اۋىسىمدا ءبىلىم بەرەتىن مەكتەپتەردەن باسقا بۇكىل ءبىلىم وشاقتارىن بەس كۇندىك جۇمىس فورماتىنا كوشىرۋ تۋرالى شەشىم قابىلدانىپ وتىر.

«1،5 ميلليونعا جۋىق بالا قازىرگىدەي اپتاسىنا 6 كۇن ەمەس، 5 كۇن عانا وقيدى. ياعني، ولارعا ساباق بەرەتىن 150 مىڭداي ءمۇعالىم دە اپتاسىنا 5 كۇن ساباق بەرەدى. بۇل شامامەن 1700 مەكتەپ دەگەن ءسوز. 100-دەن استام مەكتەپ ءۇش اۋىسىمنان بوسايدى. 3،6 ملن وقۋشىنىڭ كۇندەلىكتى جۇكتەلىمى ازايادى. وسىلايشا بۇگىنگە دەيىن اپتاسىنا التى كۇن وقىپ كەلگەن وقۋشىلاردىڭ سانىن مەيلىنشە قىسقارتتىق. قالعان از عانا كونتينگەنتتىڭ جۇكتەمەسىن ازايتۋ شارالارىن قاراستىرامىز»، - دەگەن بولاتىن مينيستر اسحات ايماعامبەتوۆ ب ا ق وكىلدەرىنە.

قاراپايىم تىلمەن ايتساق، ەندىگى وقۋ جىلىنىڭ جازعى دەمالىسى 2023 جىلدىڭ ماۋسىمىندا باستالادى.

بۇعان دەيىن 1 سىنىپ وقۋشىلارى ءۇشىن وقۋ جىلىنىڭ ۇزاقتىعى 33 اپتا بولسا، ەندى 35 اپتا بولادى. ال 2-11 سىنىپ وقۋشىلارى ءۇشىن وقۋ جىلى 34 اپتادان 36 اپتاعا ۇزارادى.

كۇزگى دەمالىس 31 قازان مەن 6 قاراشا ارالىعىندا؛

قىسقى دەمالىس 31 جەلتوقسان مەن 8 قاڭتار ارالىعىندا؛

كوكتەمگى دەمالىس 18-26 ناۋرىز ارالىعىندا؛

جازعى جەمالىس 1 ماۋسىم مەن 1 قىركۇيەك ارالىعىندا وتەدى.

بۇعان دەيىن وقۋ جىلىنداعى دەمالىس كۇندەرى 30 كۇننەن كەم ەمەس بولىپ كەلسە، ەندى 25 كۇن بولىپ بەكىتىلدى.

ءبىرىنشى سىنىپتار ءۇشىن 6-12 اقپان ارالىعىندا قوسىمشا دەمالىس بار.

وسىلايشا، دەمالىس جانە مەرەكە كۇندەرىن ەسەپتەگەندە، بالالار جىل بويى 192 كۇن دەمالىپ، 173 كۇن مەكتەپكە بارادى.

اعىلشىن ءتىلى 3 سىنىپتان باستالادى

ۆەدومستۆو جۇرگىزگەن ارنايى زەرتتەۋلەر مەن ساراپتامالاردىڭ قورىتىندىلارى 1-سىنىپ وقۋشىسىنا ءۇش ءتىلدى بىردەن مەڭگەرۋ قيىن ەكەنىن انىقتاعان. سوندىقتان مينيسترلىك «بالا الدىمەن ءوز تىلىندە وقىپ جانە جازا ءبىلۋى ءتيىس» دەگەن ۇستانىمدى تاڭداپ وتىر.

ياعني، ءقازاقتىلدى مەكتەپتەردە 1-سىنىپ وقۋشىسىن تەك قازاق تىلىندە وقىتۋدى، ال ءورىستىلدى مەكتەپتەردە قازاق ءتىلى مەن ورىس ءتىلىن وقىتۋ تۋرالى شەشىم قابىلداندى.

سونداي-اق، ءقازاقتىلدى مەكتەپتەردە ەكىنشى سىنىپتان باستاپ ورىس ءتىلى ەنگىزىلەدى. ال اعىلشىن ءتىلى بارلىق مەكتەپتەردە ءۇشىنشى سىنىپتان باستالادى.

دومبىرا 6 سىنىپتان باستاپ ۇيرەتىلەدى

«ەڭبەككە باۋلۋ» جانە «بەينەلەۋ ونەرى» پاندەرى 1ء-شى سىنىپتان باستاپ ەنگىزىلدى.

مۋزىكا ءپانىنىڭ شەڭبەرىندە 6-سىنىپ وقۋشىلارى ءوز قالاۋىمەن دومبىرا ۇيرەنە الادى.

سونىمەن قاتار، مەكتەپ قابىرعاسىندا قوسىمشا فاكۋلتاتيۆ ەسەبىنەن شاحماتتى دامىتۋعا مۇمكىندىك بەرىلەدى.

ديپلومىڭ بولسا دا، تەست تاپسىراسىڭ

مۇعالىمدەردى مەكتەپكە ۇلتتىق بىلىكتىلىك تەستىلەۋ ارقىلى جۇمىسقا الۋ ءتارتىبى قابىلداندى. ياعني ەندى ديپلومنىڭ عانا نەگىزىندە ەمەس، قوسىمشا ءوز ءپانى بويىنشا تەستىلەۋدەن وتكەندەردى عانا مەكتەپكە جۇمىسقا قابىلدايدى.

ماتەريالدىق كومەك مولشەرى بىرىزدەندىرىلدى

وقۋ-اعارتۋ مينيسترلىگىنىڭ مالىمەتى بويىنشا، الەۋمەتتىك تۇرعىدان وسال وتباسىندا تۇراتىن 475 مىڭ وقۋشى بار.

زاڭ بويىنشا ولارعا جالپى ءبىلىم بەرۋ قورىنان كيىم، مەكتەپ-جازۋ قۇرالدارىن ساتىپ الۋعا كومەك كورسەتىلەدى.

بيىل وسى باعىت بويىنشا ەكى جاڭا وزگەرىس ەنگىزىلدى.

ا) بيىل ماتەريالدىق كومەك اتا-انانىڭ ەسەپشوتىنا تۇسەدى. ەندى اتا-انالار مەكتەپ فورماسى مەن كەڭسە تاۋارلارىن وزدەرى تاڭداپ، ساتىپ الادى. بۇرىن اكىمدىك ساتىپ الىپ، تاراتاتىن. سالدارىنان كيىمنىڭ ولشەمى مەن ساپاسىنا بايلانىستى سىن مەن شاعىم كوپ تۇسەتىن.

ءا) بۇرىن ءبىر بالاعا بولىنەتىن قارجى وڭىردەگى بيۋدجەت ساياساتىنا قاراي 17 مىڭنان 40 مىڭ تەڭگەگە دەيىن بولسا، ەندى ونىڭ مولشەرى ەڭ تومەنگى كۇنكورىس دەڭگەيىنەن، ياعني 37 389 تەڭگەدەن از بولماۋى كەرەك. وسىلايشا 150 مىڭعا جۋىق وتباسىعا بيۋدجەتتەن مەكتەپ فورماسى مەن كەڭسە تاۋارلارىن الۋعا اقشا ءبولىنىپ، كومەك كولەمى 17 مىڭ تەڭگەدەن 37 مىڭ تەڭگەگە دەيىن ءوستى.

جاڭا وقۋ جىلىندا 900 مىڭعا جۋىق بالا تەگىن ءبىر مەزگىل تاماقپەن قامتىلادى.

«سيفرلىق ۇستاز»، 350 مىڭ بالا.

«قازاقستان حالقىنا» قورى ەسەبىنەن از قامتىلعان وتباسىندا تۇراتىن ۇلگەرىمى ناشار 350 مىڭ بالا «سيفرلىق ۇستاز» جوباسى ارقىلى قوسىمشا ءبىلىم الا باستايدى.

جاڭا وقۋ جىلىندا مەكتەپ فورماسىنا قويىلاتىن تالاپتار وزگەرىسسىز قالدى

العاش رەت مەكتەپتەردە 7-سىنىپتان باستاپ بولاشاق ماماندىقتى تاڭداۋعا باعىتتايتىن پەداگوگ-كاسىپتىك باعدار بەرۋشى مامانى ەنگىزىلەدى.

بالا قۇقىقتارى جونىندەگى جەرگىلىكتى وكىلدەر

ەل وڭىرلەرىندە بالا قۇقىقتارى جونىندەگى ۋاكىل لاۋازىمى ەنگىزىلىپ جاتىر. ەندى ءار ايماقتىڭ ءوز وكىلى بولادى. ولاردان بالالار دا، اتا-انالار دا كومەك سۇراي الادى.

بالا قۇقىقتارى جونىندەگى ۋاكىلدەر بالانىڭ قۇقىقتارى مەن زاڭدى مۇددەلەرىنىڭ بۇزىلۋى تۋرالى وتىنىشتەردى، جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگانداردىڭ جانە وزگە دە ۇيىمداردىڭ ارەكەتتەرىنە نەمەسە ارەكەتسىزدىگىنە قاتىستى شاعىمداردى قارايدى. سونداي-اق ولار بالالاردى قورعاۋ سالاسىنداعى ماسەلەلەردى شەشۋگە ارنالعان زاڭ جوبالارىن دامىتۋعا، ىلگەرىلەتۋگە قاتىسادى.

سونىمەن قاتار بالا قۇقىقتارى جونىندەگى ومبۋدسمەندەردىڭ مەملەكەتتىك ورگاندار مەن ءبىلىم بەرۋ، دەنساۋلىق ساقتاۋ، مادەنيەت، سپورت جانە حالىقتى الەۋمەتتىك قورعاۋ ۇيىمدارىنا كەدەرگىسىز قول جەتكىزۋى قامتاماسىز ەتىلەدى.

وقۋ-اعارتۋ مينيسترلىگى بالالاردىڭ قۇقىقتارىن قورعاۋ كوميتەتى ءتوراعاسىنىڭ ورىنباسارى ەلينا ءپاۋليدىڭ ايتۋىنشا، ءقازىردىڭ وزىندە جەتى وبلىستا بالا قۇقىقتارى جونىندەگى ۋاكىلدەر تاعايىندالىپ ۇلگەرگەن. ولاردىڭ اراسىندا ۇكىمەتتىك ەمەس ۇيىمداردىڭ، قوعامدىق بىرلەستىكتەردىڭ جەتەكشىلەرى مەن زاڭگەرلەر بار.

ەندى بىلىكتىلىكتى ارتتىرۋ بەس جىلدا ءبىر رەت ەمەس، ءۇش جىلدا ءبىر وتكىزىلەدى. ۆەدومستۆو باسشىسى اسحات ايماعامبەتوۆتىڭ ايتۋىنشا، بۇل اتتەستاسيا دا ءۇش جىلدا ءبىر وتكىزىلەدى دەگەندى بىلدىرمەيدى. ياعني اتتەستاسيا بۇرىنعىشا بەس جىلدا ءبىر رەت ۇيىمداستىرالادى. تەك وتكىزىلەتىن كۋرستاردىڭ سانى كوبەيەدى.

جەكەمەنشىك بالاباقشا تاربيەشىلەرى دە بىلىكتىلىكتى ارتتىرۋ كۋرسىنان وتەدى

«بالاباقشالاردا كادرلار دايارلىعىنىڭ جەتكىلىكسىز بولۋىنا بىلىكتىلىكتى ارتتىرۋ كۋرستارىنىڭ ازدىعى سەبەپ بولىپ تۇر. كەلەسى جىلى بىلىكتىلىك كۋرستارىن ءۇش ەسە كوبەيتەمىز. اتاپ ايتقاندا، جەكەمەنشىك بالاباقشالار مەملەكەتتىك ۇيىمدار سياقتى ءبىزدىڭ بالالاردى تاربيەلەپ جاتىر. جەكەمەنشىك بالاباقشالاردى كۋرستارمەن قامتىماۋ دۇرىس ەمەس. سوندىقتان الداعى جىلدان باستاپ جەكەمەنشىك بالاباقشالاردا جۇمىس ىستەپ جاتقان تاربيەشىلەردى دە مەملەكەتتىڭ بىلىكتىلىكتى ارتتىرۋ كۋرستارىمەن قامتۋ ماسەلەسىن شەشەمىز»، - دەدى اسحات ايماعامبەتوۆ تامىز كونفەرەنسياسىندا.

ءبىر توپقا ەكى تاربيەشىدەن

مەكتەپكە دەيىن ءبىلىم بەرۋ ۇيىمدارىندا پەداگوگتەردىڭ جالاقىسىن كوتەرۋ ءۇشىن ءبىر توپقا ەكى تاربيەشى بولەتىن قاناتقاقتى جوبا قولعا الىنادى.

«بۇل ءوز كەزەگىندە بىرنەشە مىندەتتى شەشەدى. بىرىنشىدەن، ءقازىر توپتاعى ءبىر تاربيەشىگە شامامەن 25 بالادان كەلەدى. قاناتقاقتى جوبا اياسىندا ەكى تاربيەشى كۇنى بويى ءبىر توپتا جۇمىس ىستەسە، ءبىر تاربيەشى 12-13 بالانى قامتي الادى. بۇل تۇرعىدا ولار بالالارعا كوپ كوڭىل ءبولىپ، پەداگوگكە تۇسەتىن جۇكتەمە ازايادى. بۇل قاناتقاقتى جوبا ءوزىنىڭ تيىمدىلىگىن كورسەتىپ جاتىر. ولاردىڭ جالاقىسىن ەكى ەسە ءوسىرۋ ەسكەرىلگەن. وسى جۇمىستى جاڭا وقۋ جىلىندا جۇرگىزەتىن بولامىز»، - دەيدى مينيستر اسحات ايماعامبەتوۆ.

عىلىم جانە جوعارى ءبىلىم

قازىرگى ۋاقىتتا رەسپۋبليكادا 120 جوعارى وقۋ ورنى جۇمىس ىستەيدى. 2022-2023 وقۋ جىلىنا كۇتىلەتىن ستۋدەنتتەر كونتينگەنتى – 609،5 مىڭ ادام. ونىڭ ىشىندە 164 300 ادام بيىل وقۋعا قابىلدانادى.

گرانتتاردىڭ 60 پايىزى - تەحنيكالىق ماماندىقتارعا

2022-2023 وقۋ جىلىندا مەملەكەتتىك تاپسىرىس كولەمى 88 214 ورىنعا جەتىپ وتىر. باكالاۆرياتتا - 73 061، ماگيستراتۋرادا - 13 263، دوكتورانتۋرادا - 1 890 ورىن. ونىڭ ىشىندە 42 303 گرانت نەمەسە 60%-ى تەحنيكالىق ماماندىقتارعا بولىنگەن.

شاكىرتاقى وسەدى

جاڭا وقۋ جىلىنان باستاپ باكالاۆريات دەڭگەيىندە ستيپەنديا 20% وسەدى. ياعني، قازىرگى 31 423 تەڭگەدەن 33 660 تەڭگە ارتادى. پەداگوگيكالىق ماماندىقتا وقيتىن ستۋدەنتتەردىڭ شاكىرتاقىسى 50 مىڭ تەڭگەدەن 58 800 تەڭگەگە وسەدى. ال، ماگيستراتۋرا (76 950 تەڭگەدەن 86 987 تەڭگەگە) مەن دوكتورانتۋرا ستيپەندياسى 15% وسەدى. عىلىم جانە جوعارى ءبىلىم ءمينيسترى ساياسات نۇربەكتىڭ مالىمەتى بويىنشا، شاكىرتاقىلار ەندى جىل سايىن 15-20 پايىز ءوسىپ تۇرادى. مىسالى، دوكتورانتتار وسى وقۋ جىلىنان باستاپ 195 مىڭ تەڭگە شاكىرتاقى الادى. بۇل نورما شامامەن 161 مىڭ ءبىلىم الۋشىعا قاتىستى بولادى

«قازاقستان تاريحىنىڭ» مازمۇنى وزگەرەدى

«قازاقستاننىڭ قازىرگى زامانعى تاريحى» ءپانىنىڭ ورنىنا «قازاقستان تاريحى» ءپانى ەنگىزىلدى.

سونداي-اق، بازالىق جانە بەيىندەۋشى پاندەر بلوكتارى كرەديتتەرىنىڭ سانىن قاتاڭ رەگلامەنتتەۋ الىنىپ تاستالدى. جوو پراكتيك-ماماندار مەن توپ-مەنەدجەرلەردى ستۋدەنتتەر مەن ماگيسترانتتاردىڭ ديپلومدىق جانە زەرتتەۋ جۇمىستارىن باسقارۋعا تارتا الادى.

جوعارى وقۋ ورىندارى ەڭبەك نارىعىندا سۇرانىسقا يە داعدىلاردى قالىپتاستىرۋ ءۇشىن يننوۆاسيالىق ءبىلىم بەرۋ باعدارلامالارىن ازىرلەدى. ولاردىڭ سانى 262-گە جەتتى.

ەڭبەك نارىعىن جوعارى ءبىلىم دەڭگەيىندە تاجىريبەلى ماماندارمەن قامتاماسىز ەتۋ جانە ولاردى ءموبيلدى دايارلاۋ ءۇشىن قولدانبالى باكالاۆريات ەنگىزىلەدى. وسى جىلدىڭ قىركۇيەك ايىنان باستاپ پيلوتتىق رەجيمدە 8 جوو بازاسىندا جاڭا باعدارلامالار ىسكە قوسىلادى.

ستۋدەنتتەردىڭ ءبىلىمىن باعالاۋ ءتاسىلى وزگەرەدى

ستۋدەنتتەرگە باعا قويۋ كەزىندە ونىڭ اكادەميالىق بىلىمىمەن بىرگە الەۋمەتتىك جانە زەرتتەۋ بەلسەندىلىگىن ەسكەرەتىن پيلوتتىق جوبا قولعا الىنادى. بۇل پيلوتتىق رەجيمدە 8 جوعارى وقۋ ورنىنىڭ بازاسىندا جاڭا باعدارلامالار ىسكە قوسىلادى.