Bizdiń Uly dalamyzda ulttyq memleketimiz – Qazaq handyǵy shańyraq kótergenshe 20-dan astam elder men ulystar ǵumyr keshken eken.
Keıbireýleri qysqa merzim ǵana ómir súrip, artynda tarydaı mura qaldyra almasa, saqtar, ǵundar, baıyrǵy túrkiler, Altyn Orda tárizdi alpaýyt saıası-etnıkalyq qurylymdar álem tarıhynda máńgi óshpeıtin shejirelerin túzdi. Qazaq halqy - osylardyń tikeleı murageri ári óz ornynda otyrǵan shyraqshysy. Kereı men Jánibek handar shańyraǵyn tiktegen memleket qaı kúni, qaı aıda dúnıege kelgenin biz bilmeımiz. Biletinimiz – sol bir Uly kúnge jetkenshe babalarymyz quryshtaı shyńdaldy, dúnıeniń tórt buryshymen aralasty, yqpaldasty, jasampazdyq áleýeti men básekelik qabiletin arttyrǵan ústine arttyra tústi. Tarıhtyń qatal synaǵyna tótep bergenderge ǵana laıyqty sybaǵa buıyrady. Osynaý qıly taǵdyrlar men ǵasyrlardyń mánin tuńǵysh Prezıdentimiz N.Nazarbaev «Táýelsizdik taǵylymy» maqalasynda qysqa da nusqa túıindeı alypty. «Arǵyda saq, ǵun babalarymyz, beride qaharman túrik atalarymyz alasapyran zamandardaǵy alaquıyn daýyldarǵa tótep berip, Uly dalada ulyq ulys qurdy», - delingen onda. –Talaı jurt alapat soǵystar men aıqastarda údere kóship, bordaı tozyp, tastaı úgilip, qumdaı shaıylyp ketken zamandarda qazaqtar túrik jurtynyń ata qonysyn, qara shańyraǵyn saqtap qaldy».
Jáne qandaı ǵasyrlarda deseńizshi! Qazaq handyǵy dúnıege kelgen HV ǵasyrdan ot qarýyna qol jetkizgen eýropalyqtar irgeles elderdi otarlaǵandy mise tutpaı, muhıttyń arǵy jaǵyndaǵylardy, Amerıka qurlyǵyn baǵyndyrýǵa kiristi. Ony tigisin jatqyzyp, «Uly geografıalyq jańalyqtar» deıtini bar. Sonyń eń úlkeni 1492 jyly Amerıkany ashý edi. Búginde álemdi aýzyna qaratyp otyrǵan AQSH otarlyq qamytynan XVIII ǵasyrdyń İİ jartysynda ǵana qutyldy. Bul – bireý bilse, bireý bilmeıtin aqıqat.
Demek, otarlaý qıanaty barynsha asqynǵan ǵasyrlarda júzdegen álsiz memleketterdeı Qazaq handyǵynyń birjolata joǵalyp ketpegeni – babalarymyzdyń uly erligi. Munda hannyń da, qaranyń da, batyrdyń da, bıdiń de úlesi bar. Tap osy úsh júzjyldyqta ulttyq bolmys-bitimimiz – rýhanıatymyz, mentalıtetimiz, kodymyz tolyq qalyptasty. Tamyrymyzdyń tereńge tartqany sonshalyqty ony patshalyq otarlaý da, keńestik eksperımetter de úze almady. Maqalada dóp basyp aıtylǵandaı, «Dana babalarymyz ózin ǵana emes, adal ǵurpyn, darhan kóńilin, taza tilin, ásem áni men qońyr kúıin, máıekti mádenıeti men baı ádebıetin qosa saqtap, urpaǵyna amanattaı bildi. Tamyryn da, tarıhyn da, kúsh-qýatyn da Uly daladan alatyn, kóptegen etnos ókilderi tatýlyq pen kelisimde, bereke-birlikte birge ómir súrip jatqan dál osyndaı eldiń uly men qyzy bolý – ár qazaqstandyqtyń mańdaıyna jazylǵan sheksiz baqyt».
Sheksiz baqytqa esik ashqan ekinshi uly kún - 1991 jylǵy 16 jeltoqsan. Sonyń aldynda ǵana elimiz keńestik ataýynan qutylǵan bolatyn. Endi, mine, táýelsiz jas memleket - Qazaqstan Respýblıkasy dúnıege keldi. Júregi, sanasy, qany qazaq jannyń bórikti aspanǵa atpaǵany joq.
Sodan beri 30 jyl óte shyqsa da, qýanyshtyń ekpini áli basylǵan joq. Azattyqqa meıirimiz qanatyn emes. «Qoryqqan men qýanǵan birdeı» degen ǵoı dana halqymyz. Shynynda da, qýanyshtan birdeńeni búldirip alýymyz bek múmkin edi. Máselen, jeltoqsan-86-da kórgen qorlyq pen qıanattyń esesin qaıtaramyz deýmen arandap qalýymyz op-ońaı edi-aý. Qudaıǵa shúkir, Uly dalanyń uly perzentteri shalalyqtyń «solshyl» aýrýyna urynǵan joq. Qaıta kópultty, kópdindi halyqty memleketquraýshy qazaq halqynyń tóńiregine toptastyra bildi.
Otyz jyldyq tarıhy bar táýelsizdik ulan-ǵaıyr tabystarmen kómkerildi. Ol «Qazaqstan joly» ataýymen jahanǵa máshhúr. Jasampazdyq pen tabystyń birsypyrasyn Elbasymyz qadap-qadap kórsetken eken.
«Sheksiz baqyt» qushaǵynda ómir súrip jatqanymyz kúmán-kúdiksiz aqıqat. Tarıhshy retinde sonyń bastaý-bulaǵy qaıda degen suraqtyń jaýabyn izdegende tapqanym mynalar boldy:
Birinshiden, el ishinde, azamattarymyzdyń qarym-qatynastarynda ornyqqan tatýlyq pen tynyshtyq, ózara yntymaq pen senim. Bularsyz bir qadam ilgeri basa almas edik. Keshe ǵana ishkeni aldynda, ishpegeni artynda degen respýblıkalar, aımaqtar syrttan jaý kelmeı-aq qyryq pyshaq bolyp qyrqysýmen júdegeni, tıtyqtaǵany kóz aldymyzda.
Ekinshiden, elimizdiń ishki jáne syrtqy saıasatynyń aına-qatesiz durys anyqtalǵany. Bul oraıda Prezıdenttik bılik ınstıtýtynyń engizilýiniń, 1995 jyly qabyldanǵan ekinshi Konstıtýsıanyń mańyzy orasan zor. Qazaq eli óz taǵdyryn búkil halyq saılaǵan Prezıdentine senip tapsyrdy. Prezıdent «Qazaqstan - 2030», «Qazaqstan – 2050», «Ult jospary», jańa Astana, «Eýropaǵa jol», Ekspo-2017 syndy tamasha jobalarymen táýelsizdiktiń jasampaz áleýetin ashty. Halyq ta ult kóshbasshysyn tóbege kóterdi.
Úshinshiden, tarıhtaǵy tulǵanyń róli jańa álemdegi jańa Qazaqstan jaǵdaıynda tolyq ashylǵany. Táýelsizdikten týra bes jyl buryn Kreml kósemderi Qazaqstanda D.Qonaevtyń ornyn basatyn qazaq joqtaı óńkıgen ónersiz Kolbın degen bireýdi birinshi basshy oryntaǵyna qonjıtyp, ońbaı qatelesken edi. İle-shala jeltoqsan kóterilisi burq etti. Arty Keńester Odaǵynyń ydyraýyna ulasty. Sosıalızmniń astan-kesteńi shyǵyp jatqanda shashasyna shań juqtyrmaǵan tulpar tulǵa N.Nazarbaev ekenin aldymen KSRO moıyndady, sonan soń álem tanydy. Jas memleketti órge súıreý batyl sheshimderdi, bolashaqty dálme-dál boljaýdy, senimdi serikterin tabýdy, jahandanýdyń jalynan ustaýdy, shalqaıǵanǵa shalqaıýdy, eńkeıgenge eńkeıýdi talap etti. Ult kóshasshysy ýaqyt artqan mindet pen júkti minsiz atqaryp, dittegen mejesine jetkizdi. Bul árkimniń mańdaıyna jazyla bermeıtin baqyt. Sheksiz baqyt.
Ómir jalǵasýda. Elimizdiń aldynda burynǵydan da bıik ári jaýapty belester tur. Tarıh kóshi toqtamaýy kerek. Synaqtan súrinbeı ótý úshin qandaı sharttardy oryndaý mindetti ekenin 23 qarasha kúni Nur Otan partıasy Saıası keńesiniń keńeıtilgen otyrysyndaǵy sózinde Elbasymyz ekjeı-tegjeıli aıtyp berdi. Búginde olar «Eldiktiń jeti tuǵyry» ataýymen júzege asyrylýda.
Otandastarymyzdy alda Uly kún kútip tur.