Birden aıta ketý kerek, alaman báıgeli, ósi kele jatqan ul-qyzǵa taǵlymy bar mundaı aýqymdy shara Jetisý jeke oblys bolyp bólingeli alǵash ret uıymdastyrylyp otyr. Bul týraly Almaty-akshamy.kz Egemen.kz-ke silteme jasap.
Osylaısha Jetisý óńiriniń qos alyby – Keńes Odaǵynyń batyry Esmurat Sıqymov pen akademık Júrimbek Sydyqovtyń eskertkishteri Aqsý aýdanynyń ortalyǵynda ashyldy. Jastar jadynda saqtasyn dep, esimderi elge málim ǵıbrattylardyńmúsinderi bilim ordalarynyń aldyna ornatyldy. Osy tarıhı oqıǵaǵa muryndyq bolyp qana qoımaı, túgel shyǵynyn moınyna alǵan, ózi osy óńirden shyqqan aıtýly mesenat – Almaty oblysynyń qurmetti azamaty, kásipker Moldıar Nurbaev buǵan deıin de aýdanda İlıas Jansúgirovtyń eskertkishinornatyp bergen bolatyn.
«Osynyń bárin elge eńbegi sińgen tulǵaly azamattar umytylmasyn, urpaǵymyz erteń aıtyp júrsin, eljandy bolsyn dep jasadyq. Eger belgi bolmasa bári de umyt bolady. Eskertkish turǵan soń qasynan ótken adamdar, oqýshylar ony biledi, tanıdy. Bizde sol sıaqty batyr bolsaq deıdi. Batyrlarǵa, ǵalymdarǵa qarap bizde solardaı bolsaq eken dep óstik. Ózimiz ǵalym, batyr bolmasaq ta bızneste júrgen soń osyny jasadyq. Bunyń bári ult, urpaq úshin. Ózimniń týyp ósken jerime, elime únemi qol ushyn berip, kómegimdi aıamaýǵa tyrysamyn. Týǵan jerge týyńdy tik degen. Árbir azamat eline, halqyna kómektesýi kerek. Otbasymyzben aqyldasa kelip, is-sharaǵa qajetti qarajat shyǵaryp, Aqsýda osyndaı úlken isti uıymdastyrdyq. Qoldaý kórsetken Aqsý aýdanynyń ákimine, ákimdikke alǵys aıtam. Elimiz aman bolsyn, Prezıdent, úkimettiń jasap jatqan josparlary iske assa, elimiz áli de damyp, kórkeıedi», – deıdi ult janashyry atanǵan Moldıar Nurbaev.
Osy arada Keńes odaǵynyń batyry maıdanǵa deıin Qapaly kentindegi ýchılıshede bilim alsa, ekinshi dúnıejúzilik soǵysta erligimen kózge túsken. 1943 jyly 360-atqyshtar polkinde Posýdovo derevnásyn jaýdan azat etken kezde 60-tan asa jaý áskerin joıǵan nebári 21 jastaǵy Sıqymovtyń ózi de osy urysta qaza tabady. KSRO Joǵarǵy Keńesi Tóralqasynyń Jarlyǵymen Sıqymovqa Keńes Odaǵynyń Batyry ataǵy berilgen. Keıin týǵan jeri Aqsýda kóshe ataýy berildi. Endi mine kópten kútken batyrdyń eskertkishi de ornatyldy.
«Tulǵalarǵa kórsetilip jatqan bundaı qurmet jastarǵa úlgi alarlyqtaı. Aýdanymyzda óte úlken is-shara ótti. Babalarymyzdy eskerip, jastarǵa jaqsy nasıhattyń jarshysy bolatyn, keler urpaq umytpastaı este saqtaıtyn sharalar atqaryldy. Elin umytpaı, qashanda úlgili isterdi qolǵa alatyn Nurbaevtar áýletine de alǵysymyz zor», – dedi Jetisý oblysy Aqsaý aýdanynyń ákimi Esim Bazarhanov.
Ekinshi eskertkish ǵalym, QR UǴA akademıgi Júrimbek Sydyqovtyń qurmetine qoıylsa, kúlli qazaq jurty úshin de Sydyqovtyń sińirgen eńbegi zor. Geologıa-mıneralogıa ǵylymynyń doktoryjyldar boıy Ortalyq, Batys, Ońtústik aımaqtarynda jer asty tushshy jáne mıneraldy sý qorlaryn tıimdi paıdalaný joldaryn zertteýmen aınalysqan.
«Sydyqov Aqsý aýdanynan shyqqan alǵashqy akademık. Aýdandaǵy búgingi bilimdi jastar osy adamnyń izbasarlary dep bilemin. Ákimdik pen Moldıar Qylshyquly birlesip mynandaı úlken is-shara ótkizip jatyr. Atamyzǵa ádemi eskertkish turǵyzyp berdi. Osy iske kómegin aıamaǵan azamattarǵa alǵysym sheksiz», – dedi ǵalymnyń týysy Aqmaral Sarqytbaıqyzy.
Eskertkishtiń ashylýynan soń is-shara ǵylymı konferensıamen jalǵasyn tapty. Almatydan arnaıy barǵan ǵalymdar baıandama jasap, qos tulǵanyń eńbegine toqtaldy. Al kásipkerdiń tikeleı qarjylyq qoldaýymen Ankaradan arnaıy kelgen alashtanýshy ǵalym Eldos Toqtarbaı tushshymdy baıandama, tyń akparattar berdi.
Jınalǵan jurt Jetisý óńirinde birinshi bolyp salynǵan Mamanı mektebin jóndep, zamanaýı kelbet bergen, halyqqa qashan da qaıyrymdylyq is-sharalaryn jasap, osy jolǵy eskertkishtiń ashylýyna da at salysqan Altynasara Nurahmetovaǵa da alǵys bildirip, «Aqsý aýdanynyń qurmetti azamaty» tósbelgisin taqty.
Osydan keıin resmı sharalar ulttyq sport túrlerine ulasty. Qazaq kúresinen bos kilemge shyqqan balýandar bas júlde úshin kúsh synasty.
«Eskertkishtiń ashylýyna qol ushyn sozǵan jigitterge, músinshilerge, kúreske báıge tikken azamattarǵa da alǵys aıtam. Aqsý óńirinde bundaı shara kópten beri bolmaǵan edi. Elim aman bolsyn!», – dedi sharanyń basty demeýshisi, kásipker Moldıar Qylshyquly.
Eskertkishten bólek báıgeniń, konserttik mereke shyǵyndaryn da Nurbaevtar áýleti kóterip aldy.