22 naýryzda Búkil álemdegi taksı júrgizýshileri ózderiniń kásibı merekelerin – halyqaralyq taksı júrgizýshileri kúnin atap ótedi, dep habarlaıdy almaty-akshamy.kz.
1907 jyldyń dál osy kúninde London kóshelerinde arnaıy eseptegishtermen jabdyqtalǵan alǵashqy kólikter paıda boldy. Londondyq taksı júrgizýshileri eseptegishti "taksımetr" dep ataǵan. Fransýz tilindegi «takshýnd» (taqta) jáne grek tilinen «metron» (ólshem) degen maǵynany bildiredi. Mine, sol ýaqyttan taksı, al taksı júrgizýshileri «taksıst» dep ataldy.
Kólik júrip ótken qashyqtyqty avtomatty eseptegishti 1875 jyly nemistiń Vılgelm Frıdrıh Nedler degen ónertapqyshy patenttep alǵan bolatyn. Ol óziniń quralyn «Taxanom» dep atady (nem. Taxe «tólem» + grek. «zań»). Desekte ónertapqysh óz týyndysyn tájirıbıege 1884 jyly Gambýrgte engize aldy. Kóp uzamaı qalalyq polısıa basqarmasy at arbasyndaǵy eseptegishterdi paıdalaný týraly egjeı-tegjeıli erejeler shyǵardy. Biraq avtomobılderge «taksımetrlerdi» birinshi bolyp ornatqan Shtýtgart turǵyny Frıdrıh Graıner boldy. Ol 1896 jyly Daimler Riemenwagen kóligine tapsyrys beredi, Alaıda kólikter kelesi jyldyń mamyr aıynda kóshege shyǵady. Biraq ol uzaqqa barmady. Al at arbalaryna eseptegishti ornatý biraz ýaqytty qajet etti.
1907 jyly «taksımetrler» dep atalatyn eseptegishteri bar motory bar «kebalar» (qazirgi tilmen aıtqanda kabrıoletke keledi) Londonda alǵashqy taksıler boldy. Londonnyń alǵashqy taksıleriniń túsi – jasyl jáne qyzyl bolǵan. Búgingi tańda bul kólikter úshin dástúrli bolyp sanalatyn sary tús Hertz korporasıasynyń negizin qalaýshy Djon Gerstiń oıy desek te bolady.
Jańa kólikterdiń tólemi retinde eski kólikterdi qabyldap alǵan amerıkandyq eski kólikterdi saryǵa boıap, taksı retinde paıdalandy. Árıne, mundaı jarqyn kólikter qala kóshelerinde alystan menmundalap kóz tartyp turǵany anyq. Mine, osydan keıin taksımen aınalysýshy kompanıalardyń barlyǵy taksıdi sary túske boıaý tájirıbesin qabyldady. Osylaısha sary búkil álem úshin klasıkalyq taksı túsine aınaldy. Taksıdiń taǵy bir tanymal belgisi - qara ala belgisi. Bul týraly bir derek kózderinde qara ala belgi ótken ǵasyrdyń 20-shy jyldary amerıkandyq kompanıanyń kólikterinde paıda bolǵanyn aıtady. Ol belgini jarys (gonka) sımvoldarynan alǵan. Bul tutynýshylardyń nazaryn aýdaryp, adamdardyń qozǵalys jyldamdyǵy týraly oıynan aryltýy kerek edi.
Reseıde taksımetrleri bar alǵashqy avtomobılder 1906 jyly Sankt-Peterbýrg pen Mınskide, 1907 jyly Máskeýde, sodan keıin basqa qalalarda paıda bolǵan. Alaıda, «taksımen» jolaýshylar tasymaly astanalarda ǵana keń etek aldy. 1914 jylǵa qaraı Sankt-Peterbýrgtiń Ortalyq dıspecherlik taksı parkinde 400-den astam kólik bolǵany týraly málimet kezdesedi. Alaıda 1917 jyly Qazan tóńkerisinen keıin Reseı qalalarynda taksıler biraz ýaqytqa deıin jumysyn toqtatty. Tek 1925 jyly 21 maýsymda Máskeýde turaqty taksı qozǵalysy qaıta ashylady. Sondyqtan máskeýlik taksı júrgizýshileri dál osy kúndi taksı júrgizýshileri kúni retinde atap ótedi.