Almatyda júrek-qan tamyrlary aýrýlarymen syrqattanatyndar kóbeıgen. Qan aınalymy júıesi aýrýlarymen syrqattanýshylyq deńgeıi birneshe ese ósti, elimizde jyl saıyn 40 myńǵa jýyq adam qaıtys bolady.
Almatyda bul kórsetkish jyl basynan beri 8000-nan asty, bul ótken jylmen salystyrǵanda 9,4% - ǵa joǵary, dep habarlaıdy Almaty-akshamy.kz.
Mundaı statısıkany Óńirlik komýnıkasıalar qyzmetiniń brıfıńinde Almaty qalalyq kardıologıalyq ortalyǵy dırektorynyń medısınalyq jumys jónindegi orynbasary Álıa Ábenova keltirdi.
«Júrek jáne qan tamyrlary aýrýlary Qazaqstan halqynyń, onyń ishinde Almaty qalasynda da ólim-jitim sebepteri boıynsha basym bolyp tur. Máselen, 2023 jyldyń 6 aıynda Almatyda qan aınalymy júıesi aýrýlary boıynsha syrqattanýshylyq kórsetkishi 8443,9 qurady, bul 2022 jyldyń sáıkes kezeńimen salystyrǵanda 9,4% - ǵa joǵary. Bul dınamıka pasıentterdegi júrek-qan tamyrlary patologıasynyń medısınalyq profılaktıkalyq tekserýler kezinde nemese medısınalyq mekemelerge júgingen kezde jıi anyqtalatyndyǵyna baılanysty. Aǵymdaǵy jyldyń 6 aıynyń qorytyndysy boıynsha eresek turǵyndardyń belgili bir toptarynyń skrınıngi aıasynda alǵash ret júrek-qan tamyrlary aýrýlarynyń 6114 jaǵdaıy anyqtaldy», - dedi Á. Ábenova.
Ol elimizde «2022-2023 jyldarǵa arnalǵan QR – daǵy qan aınalymy júıesiniń aýrýlary kezinde medısınalyq kómek kórsetýdi jetildirý jónindegi jol kartasy» jáne «2023 jylǵa arnalǵan ateroskleroz jáne lıpıdter almasýynyń buzylýy kezinde medısınalyq kómek kórsetý jónindegi jol kartasy» jumys isteıtinin eske saldy. Olar júrek-qan tamyrlary aýrýlarynyń qaýip faktorlary, «qan tamyrlary» aýrýlarynyń alǵashqy belgileri (ınfarkt pen ınsýlt), skrınıngtik baǵdarlamalar týraly halyqty aqparattandyrý boıynsha túrli is-sharalardan turady.
Erler men áıelderdi tekserýdiń qan aınalymy júıesiniń aýrýlaryn anyqtaýǵa arnalǵan ckrınıng 40-70 jas aralyǵyndaǵy emhanada tirkelgen jeri boıynsha júrgiziledi. 6 aıdyń qorytyndysy boıynsha Almatyda maqsatty toptyń 68% - y skrınıngpen qamtylǵan.
«Sońǵy ýaqytta biz júrek-qan tamyrlary aýrýlarynyń jastar arasynda da kóbeıip kele jatqanyn baıqadyq. Basqasha aıtqanda, aýrý jasaryp keledi. Qazir 35 pen 50 jas aralyǵyndaǵy adamdardyń onnan birinde dárigerler júrek aýrýyn tabady. Olardyń damýyna adamdar jas kezinen qalmaıtyn jaman ádetter sebep bolady, olar: temeki shegý, alkogóldi ishý, shamadan tys tamaqtaný», - dep bólisti sarapshy.
Bul rette almatylyqtar arasynda júrek-qan tamyrlary aýrýlarynan eń kóp taralǵany - arterıalyq gıpertonıa. Onymen barlyq júrek-qan tamyrlary aýrýlarynyń shamamen 50%-y baılanysty.
«Arterıalyq gıpertonıany jeke aýrý retinde de, júrektiń ıshemıalyq aýrýy, mıokard ınfarktisi jáne ınsýlttiń damýyna ákeletin jeke qaýip faktory retinde de qarastyrýǵa bolady. Ókinishke qaraı, bizde turǵyndardyń jartysy qan qysymynyń joǵary bolýyna nazar aýdarmaıdy. Bir qynjyltatyny, bul sannyń kópshiligi emdelmeıdi. Bul jerde aıta ketetini, qysymnyń joǵarylaýy júrektiń qarqyndy jumys isteýine ákeledi, oǵan úzilis bermeıdi, osylaısha tamyrlardyń jumysy nasharlaıdy. Tamyrlardyń anevrızmalary paıda bolady, olardyń qabyrǵalary sozylyp, juqaryp, jarylýy múmkin. Sondyqtan arterıalyq gıpertenzıa kóbinese mıokard ınfarktisi men ınsýltke ákep soqtyrady», - dep atap ótti spıker.
Sarapshy qysymy joǵary adamdarǵa durys jáne tıimdi emdelýdi taǵaıyndaıtyn dárigerge barýdy usynady. Sondaı-aq, ol árbir emhanada júrek-qan tamyrlary aýrýlarynyń aldyn alý boıynsha sabaqtar ótkiziletin «Densaýlyq mektepteri» jumys isteıtinin eske saldy.
«Naýqastyń keýdesi kenetten aýyryp, aýrýy qarqyndy, belsendi bolatyn jaǵdaılar jıi kezdesedi. Ol aýyrsynýdy basatyn dári nemese nıtroglıserın tabletkasyn qabyldaıdy. Aýyrsyný sezimi basylady, biraq ol sonda da «jedel járdem» shaqyrmaıdy. Bir-eki kún júredi, al úshinshi jaǵdaı kúrt nasharlaǵan kezde ol emdeý mekemesine aıaqasty túsedi, ol kezde oǵan kómektesý qıyn bolady», - dep atap ótti dáriger.
Aıta ketý kerek, qalada jedel koronarlyq sındromy bar naýqastardy qabyldaıtyn 6 shuǵyl kateterızasıa zerthanasy ashyldy. Qalalyq kardıologıa ortalyǵyna kún saıyn mıokard ınfarktisimen aýyratyn 15-ke jýyq naýqas túsedi.
«Jyl basynan beri 7000-ǵa jýyq naýqas emdeldi. 191 joǵary tehnologıalyq operasıa, júrekke 373 ashyq operasıa, 1322 stentteý, 401 arıtmologıalyq operasıa jasaldy. Jetekshi kardıohırýrgtar men arıtmologtardy tarta otyryp, 5 sheberlik saǵattary ótkizildi. Ótken aptada ǵana eki sheberlik saǵaty ótkizildi, onyń aıasynda bir apta ishinde 35 aýyr naýqasqa ota jasaldy», - dep bólisti A.Ábenova.
Qorytyndylaı kele, sarapshy turǵyndarǵa salaýatty ómir salty júrek aýrýynyń aldyn alýdyń negizi ekenin eske saldy. Júrek aýrýynyń aldyn alý úshin kelesi keńester usynylady:
1. Tamaqtanýdy qadaǵalaý
2. Únemi sportpen shuǵyldaný
3. Uıqyny qandyrý
4. Jaman ádetterden bas tartý
5. Stressten aýlaq bolý.