Almaty – Qazaqstannyń eń iri megapolısi ǵana emes, ǵasyrlar qoınaýynan syr shertetin kóne qala. Kópshilik "ál-Farabı", "Dostyq", "Abylaı han" sıaqty tanymal kóshelerdi jaqsy biledi, biraq qalanyń shet aımaqtary men shaǵynaýdandarynda tarıhy tereńde jatqan beımálim kósheler de jeterlik. Olardyń ataýy nemen baılanysty? Aqshamnews.kz tilshisi anyqtap kórdi.
Qazaqtyń qarapaıym batyrlary men zıalylarynyń esimi qalǵan kósheler
Kóptegen shaǵynkóshege aty keń tanylmaǵan, biraq elge eńbegi sińgen tulǵalardyń esimi berilgen. Mysaly, Naýryzbaı batyr, Raıymbek syndy halyq batyrlarynan bólek, Almatynyń keıbir kósheleri jergilikti ustazdar men ǵalymdardyń qurmetine atalǵan. Qala tarıhyna úńilsek, HH ǵasyrdyń basyndaǵy alǵashqy qazaq mektepterin ashqan aǵartýshylardyń esimi kóp aýdanda kezdesedi.
Alaıda Keńes Odaǵy kezeńinde Almatyda kóptegen kóshe óndiris oryndary men ıdeologıalyq uǵymdarǵa baılanysty atalǵan. Qazir olardyń bir bóligi qaıta atalǵanymen, keıbiri áli kúnge deıin saqtalyp otyr.
Bul joly redaksıa Ordjonıkıdze, Shors pen Eıhe kóshelerine taldaý jasamaqshy.
Olar kim jáne olardyń Almatyǵa ne qatysy bar?
Ordjonıkıdze kóshesi Túrksib aýdanynda ornalasqan. Onyń uzyndyǵy - 3535 metr. Kóshe Súıinbaı dańǵylynyń shyǵysy men Rysqulov dańǵylynyń soltústiginde ornalasqan. Ókinishke qaraı, kóshege jergilikti atqarýshy organlarynyń qandaı negizde sheshim shyǵarǵany belgisiz, sebebi qujat saqtalmaǵan.
Grıgorıı Ordjonıkıdze týraly ne belgili?
Grıgorıı Ordjonıkıdze – keńestik partıa qaıratkeri, Stalınniń serigi. Ol KSRO-nyń Kavkaz óńiri boıynsha jetekshisi, keıin búkil Odaqtyq ónerkásip narkomy bolǵan. Stalınniń eń senimdi serikteriniń biri edi.
1920–30 jyldary Qazaqstanǵa qatysty kadrlyq saıasatqa da yqpal etti: Kavkazdan shyqqan, armán jáne ázirbaıjan ultynan kadrlardy respýblıkalarǵa (onyń ishinde Qazaqstanǵa) taǵaıyndaý máselesinde Ordjonıkıdze men onyń tobynyń yqpaly zor boldy. "Stalındik kadrlyq saıasat" tobynyń bir múshesi retinde Ordjonıkıdze birqatar qujatqa qol qoıǵan. Bul Qazaqstanǵa syrttan kelgen toptyń bıligin kúsheıtip, jergilikti elıtany yǵystyrǵan.
2Gis
Shors kóshesi Jetisý aýdanynda ornalasqan. Onyń uzyndyǵy - 888 metr. Kóshe Jansúgirov kóshesiniń batysy men Tobaıaqov kóshesiniń soltústiginde ornalasqan. Ókinishke qaraı, kóshege jergilikti atqarýshy organlarynyń qandaı negizde sheshim shyǵarǵany belgisiz, sebebi qujat saqtalmaǵan.
Nıkolaı Shors týraly ne belgili?
Nıkolaı Aleksandrovıch Shors - Birinshi dúnıejúzilik soǵys kezinde Reseı ımperatorlyq armıasynyń ofıseri, keıin Ýkraınadaǵy Qyzyl gvardıa kóterilis jasaqtarynyń komandıri, Azamat soǵysy kezinde Qyzyl Armıa dıvızıasynyń basshysy, 1918 jyldyń kúzine qaraı RKP(b) múshesi bolǵan.
2Gis
Eıhe kóshesi Jetisý aýdanynda ornalasqan. Onyń uzyndyǵy - 560 metr. Kóshe Pobeda kóshesiniń batysy men Mańǵyshlaq kóshesiniń ońtústiginde ornalasqan. 1966 jylǵy №134 sheshim boıynsha, aýmaqqa mundaı ataý berilgen.
Robert Eıhe týraly ne belgili?
Robert Indrıkovıch Eıhe - keńestik memleket jáne partıa qaıratkeri, revolúsıoner.
1921 jyly Komınternniń 3-kongresiniń delegaty boldy. KSRO Ortalyq Atqarý Komıtetiniń múshesi qyzmetin atqardy.
KSRO İİHK-nyń erekshe "úshtiginiń" quramyna kirgen. 1940 jyly atylǵan. Keıin aqtalǵan.
2Gis