Ғылым қызметкерлері кәсіби мерекесін атап өтуде
Бүгін, 12 сәуір – Қазақстанда ғылым қызметкерлерінің күні кеңінен аталып өтуде. Бұл күн еліміздің ғылымын дамытуға өлшеусіз үлес қосқан әйгілі ғалым, академик Қаныш Имантайұлы Сәтбаевтың туған күніне орай таңдалған. Бұл туралы Aqshamnews.kz сайты хабарлайды.
Ғылым мен білім саласының дамуы елдің болашағын айқындайтын маңызды бағыттардың бірі екені даусыз. Осы орайда, еліміздің Ғылым және жоғары білім министрі Саясат Нұрбек сала мамандарын кәсіби мерекесімен құттықтап, мемлекет тарапынан жүзеге асырылып жатқан ауқымды өзгерістер мен бастамаларға тоқталды.
Қаныш Сәтбаев – Қазақстан ғылымының негізін қалаушы
12 сәуір күнінің ғылым қызметкерлеріне арналуы бекер емес. Бұл – ұлттық ғылымның көшбасшысы Қаныш Сәтбаевтың дүниеге келген күні. Ол Қазақ КСР Ғылым академиясының алғашқы Президенті ретінде елімізде ғылымды жүйелі түрде ұйымдастырып, академиялық негіздер қалыптастырған бірегей тұлға. Қаныш Имантайұлының арқасында Қазақстанда геология ғылымы ғана емес, басқа да іргелі салалар дами бастады. Оның еңбегі бүгінде ғылымның дамуына серпін берген алтын діңгек ретінде бағаланады.
Ғылым – экономиканың қозғаушы күші
Саясат Нұрбектің айтуынша, қазіргі таңда ғылым тек академиялық ізденіс саласы ғана емес, ел экономикасының маңызды драйверіне айналып отыр. Бұл бағытта мемлекет тарапынан кешенді шаралар қолға алынды. Атап айтқанда:
- 2023–2029 жылдарға арналған Жоғары білім мен ғылымды дамыту тұжырымдамасы қабылданып, ғылым саласында түбегейлі өзгерістер жүргізілуде;
- 2025 жылдан бастап өңірлік ғылымды дамытуға ерекше көңіл бөлінбек;
- Жергілікті әкімдіктер ғылыми-технологиялық саясатқа тікелей араласатын болды.
Бұл бастамалар отандық ғылымды орталықтан өңірлік деңгейге дейін жетелеп, аймақтық ерекшеліктерге сай инновациялық шешімдер енгізуге мүмкіндік бермек.
Жас ғалымдарға жан-жақты қолдау
Министрлік ғылым жолын таңдаған жастарға ерекше назар аударып отыр. Жас зерттеушілер үшін мынадай қолдау шаралары іске асырылды:
- Гранттық қаржыландыру және мега-гранттар;
- Шетелдік тағылымдамалар ұйымдастыру;
- Ғылыми дәреже үшін қосымша төлемдер;
- Тұрғын үймен қамтамасыз ету – соңғы екі жылда 423 пәтер берілді;
- Жыл сайын 50 «Үздік ғылыми қызметкер» сыйлығы табысталады;
- 50 арнайы стипендия талантты жас ғалымдарға бөлінеді.
Ғылыми жобаларды коммерцияландыру – экономикалық тиімділік көзі
Соңғы жылдары ғылым мен бизнес арасындағы байланысты нығайту мақсатында ғылыми әзірлемелерді коммерцияландыру ісі жандана түсті. Бүгінде:
- 208 ғылыми жоба іске асырылуда;
- Олардың 25-і шетелге экспортталды;
- 6 жоба 1 миллиард теңгеден астам табыс әкелді;
- Коммерцияланған жобалар жалпы 118,4 миллиард теңге көлемінде ел экономикасына үлес қосты.
Бұл көрсеткіштер ғылымның нарықтық қатынастарға бейімделіп, нақты пайда әкеле алатынын дәлелдейді.
Өңірлік ғылыми даму – жаңа кезеңнің бастауы
Биылдан бастап өңірлердегі ғылыми басқару жүйесі жаңа деңгейге көтерілді. Жергілікті әкімдіктер жанынан Ғылым жөніндегі кеңестер құрылып, олар ғылыми сессиялар мен гранттық бағдарламаларға белсенді араласа бастады. Қарағанды, Солтүстік Қазақстан және Түркістан облыстары осы үдерістің алғашқы қатарында.
Алдағы үш жылда (2024–2026) зерттеушілік артықшылық орталықтарын құруға бағытталған 17 бағдарлама енгізіледі. Бұл бағдарламалар ғылым мен бизнестің өзара байланысын жаңа деңгейге көтеріп, нақты өңірлік мәселелерді шешуге бағытталған ғылыми шешімдер ұсынбақ.
Мерекелік құттықтауында министр Саясат Нұрбек:
«Қадірлі әріптестер! Қазақстан ғылымының алтын қазығын ұстап тұрған барлық ғалымдарға, зерттеушілерге, оқытушыларға шынайы алғысымды білдіремін. Сіздердің ерен еңбектеріңіз – елдің ертеңіне салынған берік негіз. Ғылым күні құтты болсын! Еңбектеріңіз табысты, жаңалықтарыңыз жаңашыл, жетістіктеріңіз толағай болсын!» – деп атап өтті.
Қазақстанда ғылым қызметкерлерінің күні – ұлт болашағы үшін аянбай еңбек етіп жүрген барша ғалымдарға көрсетілген құрмет. Қаныш Сәтбаевтың ізімен келе жатқан жас ғалымдар буыны мен жүйелі мемлекеттік саясат еліміздің ғылымын әлемдік аренаға алып шығуға мүмкіндік бермек. Ғылым – тек білім мен жаңалықтың емес, ел дамуының басты кепілі екені дәлелденіп отыр.
Кілт сөздер: Қаныш Сәтбаев, ғылым қызметкерлерінің күні, Саясат Нұрбек, Қазақстан ғылымы, жас ғалымдарды қолдау, ғылыми жобаларды коммерцияландыру, өңірлік ғылым, ғылымды дамыту бағдарламасы