Jańa oqý jylynyń bastalýymen Almaty kóshelerinde kólik nópiri kúrt artyp, kún saıynǵy keptelis qala turǵyndarynyń bas aýyrtar túıtkiline aınaldy. Jazǵy demalystan keıin jumysqa shyqqan qyzmetkerler men oqýǵa oralǵan myńdaǵan stýdent qala kóshelerin toltyrdy. Osyǵan oraı, ákimdik qyzmetkerlerdiń jumys ýaqytyn ózgertip, jartysyn qashyqtan jumys isteýge kóshirý jóninde birneshe sheshimder usynyp jatyr. Aqshamnews.kz tilshisi ýrbanıst maman Vladıslav Fılatovpen atalmysh máselege qatysty áńgime órbitti. Tolyǵyraq materıaldan oqyńyz.
Vladıslav Mıhaılovıch Fılatov
arhıtektor-ýrbanıst
"Qalany avtokólikke emes, adamǵa yńǵaıly etý kerek"
Vladıslav Mıhaılovıch keptelis máselesin qalanyń áýelden kólikterge arnap negizdeliýinen shyqqanyn aıtty. Ýrbanıst bul paradıgmany túbegeıli ózgertip, "adamǵa yńǵaıly qala" jasaý keregin jetkizdi.
"Qala keńistigi tym qymbat. Sondyqtan ol az ǵana adam tasymaldaıtyn, kóp oryn alatyn kólikterge arnalmaýǵa tıis. Eń aldymen, adam, odan keıin jeke mobıldi quraldar men qoǵamdyq kólikke basymdyq berilýi kerek. Al jeke kólik eń sońǵy orynda turýy qajet", - deıdi ol.
Sarapshy kólik jolaqtarynyń enin ózgertip, avtokólikterge 2,9 metrlik, al avtobýstarǵa 3,3 metrlik jolaqtar qaldyrýdy usynady. Sondaı-aq, onyń oıynsha bosap qalǵan keńistikti velojoldar men jasyl jelekke arnap, jaıly mıkroklımat qalyptastyrý qajet.
Joldy keńeıtý keptelistiń sheshimi bola ala ma?
Almatyda qazir birneshe kóshede joldardy keńeıtý jumystary júrip jatyr. Alaıda ýrbanıst bul qadam uzaqmerzimdi sheshim bolmaıtynyn aıtady.
"Joldy keńeıtý sheshimniń jalǵyz quraly emes. Injenerlerde jolaqtardy azaıtý nemese kóbeıtý, enin ózgertý, qaýipsizdik úshin zonırleý, jol belgileri men tosqaýyl ornatý sıaqty túrli ádister bar. Munyń bári jan-jaqty taldaýdan soń ǵana sheshilýge tıis", - deıdi Mıhaılovıch.
Onyń pikirinshe, taldaýdy tek kólik júrgizýshileriniń múddesin emes, sol keńistikte ómir súretin adamdardyń qajettiligin eskeretin mamandar júrgizýi kerek. Eýropadaǵydaı kóshelerdi adamdarǵa arnalǵan orta retinde jobalaý - basty qaǵıda bolýy shart.
Almaty qoǵamdyq kólik ıgiligin qanshalyqty durys paıdalanyp jatyr?
Ýrbanıst Almatydaǵy keptelisterdi azaıtýdyń eń utymdy joly retinde zamanaýı tramvaı jelilerin salýdy usyndy.
"Bizge bir ǵana emes, birneshe tramvaı baǵyty qajet. Zamanaýı tramvaı metroǵa básekeles bola alady. Metro bizge asa qajet emes, al tramvaı tıimdi ári yńǵaıly bolar edi", - deıdi ol.
Buǵan qosa, mamannyń pikirinshe ákimdik qolǵa alyp jatqan BRT jáne LRT jobalary da magıstraldyq qoǵamdyq kóliktiń damýyna serpin bermek. Mundaı kólik tek qorǵalǵan, bólek jolaqtarmen júrýge tıis jáne bul jolaqtarǵa basqa kólikterdiń kirýine qatań tyıym salynýy qajet.
"Samokattardy qurtý kerek" degenderge qarsymyn"
Keıingi ýaqytta samokattarǵa qatysty shekteý qoıý talqylanyp júr. Ýrbanıst bul bastamaǵa qarsy ekenin aıtyp, olardy tártipke keltiretin ınfraqurylym jasaý qajettigin jetkizdi.
"Bir avtoturaq ornyna 9–11 samokat sıady. Samokattar - adamdardy kólikke otyrmaýǵa yntalandyratyn qural. Tek olar úshin keń jolaqty velojoldar, durys jabdyqtalǵan ótpe joldar men turaq alańdary qajet", - deıdi Vladıslav Mıhaılovıch.
Ol jýyrda Toraıǵyrov kóshesiniń abattandyrý jobasyna qatysyp, arnaıy samokat turaqtary men rezervtik alańdar jasaǵanyn aıtty.
"Biz áriptestermen birge samokattardy qorǵaıtyn petısıa jarıaladyq. "Ony qurtý kerek" degenderge qarsymyn. Apatty jaǵdaılarǵa baılanysty keri áserin berip jatsa, onda ony túbegeıli joıyp tastamastan buryn, berip jatqan paıdasyn eskerý qajet. Eger qalamyzda olarǵa arnalǵan ınfraqurylym túzelse, másele bulaı ýshyqpas edi", - dep qosty maman.