Búgin - Dúnıejúzilik densaýlyq kúni.
2022 jyly osy halyqaralyq merekeniń urany bolyp «Bizdiń planeta - bizdiń densaýlyǵymyz» taqyryby tańdalǵan, dep habarlaıdy Almaty-akshamy.kz QazAqparatqa silteme jasap.
Kardıologıa jáne ishki aýrýlar ǵylymı-zertteý ınstıtýtynyń basqarma tóraıymy Roza Qýanyshbekovanyń aıtýynsha, densaýlyq úshin negizgi qaýip - kóp qozǵalmaıtyn ómir salty, holesterınniń joǵary deńgeıi, temeki shegý, alkogól tutyný.
«Júrek-qan tamyrlary, respıratorlyq aýrýlar men qant dıabeti álemdegi barlyq ólim-jitimniń 71%-yn quraıdy. Olardyń aldyn alý kóp jaǵdaıda adamnyń ózine baılanysty. Bul - tek salaýatty ómir salty, dene qımylynyń belsendiligi, durys tamaqtaný ǵana emes, sondaı-aq dárigerge ýaqytynda qaralý, únemi medısınalyq tekserilýden ótý jáne dárigerdiń usynymdaryn oryndaý. Osynyń barlyǵy densaýlyqty saqtaý jáne uzaq ómir súrý, aýrýlardyń aldyn alý úshin qajet», - deıdi dáriger.
Spıkerdiń sózinshe, Qazaqstanda 2013 jyldan beri Aýrýlardy basqarý baǵdarlamasy (ABB) bar. Bul baǵdarlamaǵa tek Qazaqstanda ǵana emes, sonymen qatar dúnıejúzinde eń keń taralǵan aýrýlar, ıaǵnı arterıalyq gıpertenzıa, sozylmaly júrek kemistigi, 2 tıpti qant dıabeti endi. Quramynda ýchaskelik dáriger, meıirger, áleýmettik qyzmetker, Salaýatty ómir salty ortalyǵynyń qyzmetkeri jáne psıholog kiretin emhananyń mýltıtártiptik toby pasıentti aýrýdy asqyndyrmaý úshin óz densaýlyǵyn basqarýǵa, úıge shaqyrylatyn jedel medısınalyq kómektiń sanyn azaıtýǵa úıretedi.
«QR Densaýlyq saqtaý mınıstrligi bizdiń ınstıtýtqa Baǵdarlamany uıymdastyrý-ádistemelik súıemeldeý, óńirlerde ony engizý jónindegi is-sharalardy júzege asyrý, ABB ındıkatorlarynyń elektrondyq bazasy boıynsha baǵdarlama ındıkatorlaryna monıtorıń júrgizý úshin jaýapkershilik júktegen», - deıdi Kardıologıa jáne ishki aýrýlar ǵylymı-zertteý ınstıtýtynyń basqarma tóraıymy Roza Qýanyshbekova.
Spıkerdiń sózinshe, búgingi tańda osy baǵdarlamadaǵy pasıentter jaqsy nátıjelerge qol jetkizdi: olardyń qan qysymy turaqtandy, holesterın men glúkoza kórsetkishteri jaqsardy, olar "jedel járdemdi" sırek shaqyryp jáne aýrýhanaǵa sırek jatqyzylatyn boldy.
«2022 jylǵy 1 qańtardaǵy jaǵdaı boıynsha, baǵdarlamaǵa qatysatyn arterıalyq gıpertenzıa, sozylmaly júrek kemistigi jáne qant dıabet bar pasıentterdi qamtý 57,4%-ǵa jetti. Munda árbir pasıenttiń ABB - ǵa resmı túrde tartylýy mańyzdy. Mamandardy oqytýǵa da kóp kóńil bólý qajet. Kardıologıa jáne ishki aýrýlar ǵylymı-zertteý ınstıtýtynyń mamandary 2021 jyldyń ishinde aralas formatta 7 óńirdiń mýltıtártiptik komandalarynyń 665 qyzmetkerin, olardyń ishinde 246 dáriger, 419 orta medısına qyzmetkerin oqytty. Oqytylǵan mamandar óz kezeginde jumys oryndarynda ózderiniń áriptesterin oqytady», - Roza Qýanyshbekova.