Ázerbaıjandyq «Ádebıet jáne óner» portaly Túrki mádenıeti jáne murasy qoryna silteme jasaı otyryp, IýNESKO-nyń Bas konferensıasynyń 43-sessıasy aıasynda qabyldanǵan tirki álemi úshin mańyzdy aqparattar legin bólisti.
2025 jyldyń 4 qarashasynda Ózbekstannyń Samarqan qalasynda ótip jatqan IýNESKO-nyń Bas konferensıasynyń 43-sessıasy aıasynda túrki álemi úshin tarıhı mańyzy bar mańyzdy oqıǵa oryn alady — Túrki mádenıeti jáne murasy qory alǵash ret túrki órkenıetiniń tereńdigin jáne ulylyǵyn beıneleıtin biregeı jobalardyń tusaýkeserin ótkizedi. Olardyń ishinde:
– Túrki memleketteri basshylary qabyldaǵan «Túrki álemine kózqaras – 2040» jáne «TURKTIME» strategıalyq qujattaryna sáıkes ázirlengen, túrki áleminiń mádenı murasyna arnalǵan «Túrki áleminiń mádenı kody» atty katalog;
– Ózbekstan Respýblıkasynyń Prezıdenti Shavkat Mırzıóevtiń bastamasymen jáne túrki memleketteri basshylarynyń qoldaýymen júzege asyrylǵan kóptomdyq «Túrki fólklor murasy» antologıasynyń basylymy.
Aıta ketý kerek, usynylǵan bul biregeı jobalardy júzege asyrý maqsatynda Túrki mádenıeti jáne murasy qory túrki áleminiń kórnekti ǵalymdary men mamandaryn bir shańyraq astyna biriktirdi. Olar túrki halyqtarynyń ǵasyrlar boıy qalyptasqan mádenı jáne ǵylymı murasyn júıeleýge, zertteýge jáne ony keler urpaqqa jetkizý isine ólsheýsiz úles qosty.
Baǵdarlama aıasynda, sondaı-aq, 2025 jyldyń 3 qarashasynda IýNESKO Bas konferensıasynyń 43-sessıasy qararymen bekitilgen «Dúnıejizilik Túrki tili tobynyń kúni» (World Turkic Language Family Day) atap ótýge arnalǵan is-shara ótti.
İs-sharaǵa Ázerbaıjan, Qazaqstan, Qyrǵyzstan, Túrkıa, Túrikmenstan, Ózbekstan jáne Vengrıanyń IýNESKO janyndaǵy Turaqty ókildikteriniń basshylary, sondaı-aq Ózbekstanda akkredıttelgen dıplomatıalyq korpýs pen halyqaralyq uıymdardyń ókilderi, belgili ǵalymdar, mádenıet ınstıtýttarynyń jetekshileri men BAQ ókilderi qatysty.
Merekelik shara Túrki mádenıeti men murasynyń elshisi — etno-folklorlyq «Turan» ansambliniń solıseriniń áserli oryndaýlarymen jalǵasty.
Osylaısha, IýNESKO 15 jeltoqsan kúnin Dúnıejizilik Túrki tili tobynyń kúni dep jarıalady. Bul kún endi jyl saıyn túrki tilderiniń baılyǵy men rýhanı birligin dáripteý maqsatynda atap ótiletin bolady.
Bul is-shara túrki halyqtarynyń tarıhyndaǵy taǵy bir eleýli oqıǵa retinde olardyń tildik jáne mádenı birliginiń halyqaralyq deńgeıde moıyndalýyn, sondaı-aq túrki órkenıetiniń álemdik mádenıet pen gýmanıtarlyq yntymaqtastyqtyń damýyna qosqan úlesin aıqyn kórsetedi.