5 маусым – Дүниежүзілік қоршаған ортаны қорғау күні.
БҰҰ белгілеген және жыл сайын 5 маусымда атап өтілетін Дүниежүзілік қоршаған орта күні (World Environment Day) барлық экологтар мен табиғатты қорғау ұйымдары үшін әлемдік жұртшылықтың назарын қоршаған орта проблемаларына аударудың, сондай-ақ саяси қызығушылықты және қоршаған ортаны қорғауға бағытталған тиісті іс-қимылдарды ынталандырудың негізгі тәсілдерінің бірі болып отыр, деп хабарлайды Almaty-akshamy.kz.
Мереке 1972 жылы БҰҰ Бас Ассамблеясының 27-ші сессиясында жарияланды (1972 жылғы 15 желтоқсандағы № A/RES/2994 қарар). Өткізу күні 5 маусым — 1972 жылы Стокгольмдегі адам қоршаған ортасының мәселелері жөніндегі конференцияның (Stockholm Conference on the Human Environment) басталу күні, содан кейін БҰҰ-ның Қоршаған орта жөніндегі бағдарламасы құрылды.
Бұл күнді атап өту әр адамның қоршаған ортаны қорғауға деген ұмтылысын оятуға және планетаның табиғи тіршілікті қамтамасыз ету жүйелеріне артылып келе жатқан жүктеменің маңызды нүктеге жетуіне жол бермеу үшін мүмкіндігінше көп адамдарды әрекет етуге ынталандыруға арналған.
Адамзат Жер планетасының экожүйелерін тым ұзақ пайдаланып келеді және оған зиянын да тигізіп келеді. Әр үш секунд сайын әлемде футбол алаңының көлеміндей орман аумағы жойылады, өткен ғасырда планетаның сулы-батпақты жерлері мен маржан рифтерінің жартысы жоқ болды. Экожүйелердің жоғалуына байланысты әлем ормандар мен шымтезек алқаптарынан айырылуда. Әлемдік парниктік газдар шығарындыларының деңгейі үш жыл қатарынан өсті және планета климаттың ықтимал апаттан бір қадам ғана қашықтықта.
Атмосфера температурасы тым тез өсуде, сондықтан адамдар мен табиғат оған бейімделе алмайды; тіршілік ету ортасының қысқаруы миллионға жуық түрдің жоғалуына қауіп төндіреді; адамзат ауаны, топырақты және суды ластауды тоқтататар емес.
Бүкіл әлемде экожүйелерге қауіп төніп тұр. Ормандар мен құрғақ жерлерден бастап ауылшаруашылық жерлері мен көлдерге дейін адамзаттың тіршілігі тәуелді болатын табиғи кеңістіктер қайтып иорны толмайтындай жағдайға жақын. Планета жерінің 40% - ы деградацияға ұшырайды, бұл планета халқының жартысына тікелей әсер етеді. 2000 жылдан бастап құрғақшылықтың саны мен ұзақтығы 29% - ға өсті. Егер шұғыл шаралар қабылданбаса, 2050 жылға қарай планета халқының 75% - дан астамы құрғақшылықтан зардап шегуі мүмкін.
Бұл мәселенің шешімі - біздің экономикамыз бен қоғамымызды өзгерту. Олар инклюзивті, әділ және табиғатпен байланысты болуы керек. Біз планетаға зиян келтіруден оны емдеуге көшуіміз керек. Әлем халықтарына тұрақты және әділ дамуға белсенді түрде жәрдемдесуге, табиғатты қорғау мәселелеріне көзқарастарды өзгертудің негізгі қозғаушы күші біз өзіміз, қоғамымыз екенін түсінуге мүмкіндік беру қажет. Сондай-ақ, барлық елдер мен халықтардың қауіпсіз және гүлденген болашағы болуы үшін серіктестік қатынастардың пайдалылығын түсіндіру керек.
Дүниежүзілік қоршаған ортаны қорғау күні - бұл әр адам үшін де, бүкіл әлем үшін де маңызды оқиға. 1972 жылдан бері осы күн атап өтіле бастағаннан бері көптеген елдердің тұрғындары мыңдаған іс-шараларды өткізді, олар үйінің айналасын тазалаудан, ағаш отырғызудан бастап, жабайы табиғат қылмыстарымен күресуге дейін барды. Осы жылдар ішінде әртүрлі елдер мен әлеуметтік секторлардан мыңдаған адамдар қоршаған ортаны қорғау жөніндегі арнайы іс-шараларға қатысты. Ал бүгінде бұл күн әрқайсымызға планетамызға қамқорлық жасау үшін жауапкершілікті өз мойнымызға алуға және өзгерістерге белсенді үлес қосуға мүмкіндік береді.