Қазақстан энергетика секторын трансформациялаудың маңызды кезеңінде тұр. Энергетикалық кешенді дамыту бағытын таңдау елдің ұзақ мерзімді дамуына айтарлықтай ықпал етеді. Қазіргі таңда Қазақстанның энергетикалық секторы көмір электр станцияларына айтарлықтай тәуелді, олар елімізде өндірілетін барлық электр энергиясының шамамен 70%-ын қамтамасыз етеді. Алайда, бұл модель бірқатар қиындықтарға тап болып отыр.
Біріншіден, жұмыс істеп тұрған станциялардың тозу деңгейі 70%-ға жетіп отыр. Екіншіден, елде электр энергиясын тұтыну жыл сайын шамамен 3%-ға артып келеді. Үшіншіден, Қазақстан 2060 жылға қарай көміртегі бейтараптығына қол жеткізуді көздейтін жаһандық экологиялық міндеттемелерді өз мойнына алды. Сонымен қатар, көмір жобаларын қаржыландыру да экологиялық шектеулерге байланысты күрделене түсуде.
Энергетика министрлігінің болжамдарына сәйкес, 2035 жылға қарай Қазақстанда электр энергиясын тұтыну 152,4 млрд кВт/сағ құрайды деп күтілуде. Ал жұмыс істеп тұрған электр станцияларының қуаты небәрі 135 млрд кВт/сағ құрайды. Бүгінгі таңда электр қуатының тапшылығы Ресейден жеткізілетін энергиямен толықтырылып отыр, бұл өз кезегінде энергетикалық тәуелділікке және елдің энергетикалық қауіпсіздігінің әлсіреуіне алып келеді.
Мәселелерді шешу үшін нақты қадамдар жасалды. 2035 жылға қарай қосымша 26,5 млрд кВт/сағ қуат көздерін іске қосу жоспарлануда. Осыған байланысты жаңартылатын энергия көздері (ЖЭК) секторы қарқынды дамып келеді. 2024 жылдың бірінші жартыжылдығында ЖЭК үлесі жалпы электр энергиясын өндіруде 6,5%-ға жетті. Алайда, жаңартылатын энергия көздерінің тұрақсыздығы оларды негізгі энергия көзі ретінде қарастыруға мүмкіндік бермейді. Күн және жел электр станциялары ауа райы жағдайларына тәуелді болғандықтан, тұрақты энергиямен қамтамасыз ете алмайды.
Сонымен қатар, экологиялық стандарттардың күшеюі көмір мен газ өндірісін дамытуға шектеулер қойып отыр. Бұл жағдай жаңа, тұрақты және экологиялық таза энергия көздерін енгізуді қажет етеді.
Атом электр станциясы осы мәселенің шешімі бола алады. Атом станциясы 60 жылдан астам уақыт тұрақты энергиямен қамтамасыз етуге қабілетті және парниктік газдар шығарындыларынсыз жұмыс істейді. Атом станцияларын салу елдің энергетика және өнеркәсіп саласын әртараптандыруға, сондай-ақ заманауи технологияларды енгізуге ықпал етеді.
Атом станциясының құрылысы жаңа жұмыс орындарын құруға, сондай-ақ станция орналасқан аймақта инфрақұрылымның дамуына серпін береді. Сонымен қатар, атом энергетикасы ұзақ мерзімді перспективада электр энергиясының тұрақты бағасын қамтамасыз етеді, бұл өнеркәсіптің дамуы мен Қазақстан экономикасының бәсекеге қабілеттілігін арттыру үшін аса маңызды.
Осылайша, атом электр станциясының құрылысы тек Қазақстанның энергетикалық қауіпсіздігін қамтамасыз етудің қажетті қадамы ғана емес, сонымен қатар төмен көміртекті экономикаға жаһандық көшу жағдайында елдің экономикалық және әлеуметтік дамуының маңызды факторы болып табылады. Атом станциясы Қазақстанның қазіргі энергетикалық мәселелерін шешуге және болашақта тұрақты даму негізін қалыптастыруға мүмкіндік береді.