Өзбекстанда лицензиясыз курстар мен тренингтер ұйымдастыратын тұлғаларға қарсы күрес күшейтіледі. Елде мұндай қызметпен айналысатын адамдарды жауапкершілікке тарту үшін заң қабылданды. Бұл шаралар ағартушылық қызметті заңды жолмен жүзеге асыруды реттеу мақсатында енгізілмек, деп хабарлайды aqshamnews.kz
2023 жылы Өзбекстан Парламентінің заң шығарушы палатасы «Өзбекстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне ағартушылық қызметті жүзеге асыру тәртібін анықтауға бағытталған өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» заң жобасын үшінші оқылымда қабылдады. Заң жобасын елдегі ағартушылық қызметтің реттелуін қамтамасыз ету мақсатында депутаттар тобы әзірлеген болатын.
Құжатты талқылау барысында халықтың әртүрлі топтарын, әсіресе жастарды, ешқандай практикалық маңызы жоқ ақпараттық өнімдермен қамтамасыз ететін іс-шаралардың көбеюі атап өтілді.
Мысалы, 2022 жылы елде лицензиясыз курстар мен тренингтер ұйымдастыруға қатысты 200-ден астам шағым тіркелген. Осындай іс-шаралар кезінде жалған ақпарат тарату, қоғамға жат және қауіпті діни көзқарастарды насихаттау, көп әйел алушылықты және моральдық азғындықты дәріптеу жағдайлары орын алған.
Сонымен қатар, инфоцығандар деп аталатын адамдар жалған ақпарат таратып, заңсыз жолмен пайда табу мақсатында өзін инфобизнесмен, бизнес-тренер немесе мотиватор ретінде көрсетіп, халықты алдайды.
Мысалы, өткен жылы инфоцығандар ұйымдастырған 50-ге жуық курсқа қатысушылардың ақшасы қайтарылмай, оқыту сапасы да сын көтермеген.
Жаңа заңға сәйкес, ағартушылық қызметті лицензиясыз жүзеге асырғандарға әкімшілік жауапкершілік қарастырылады. Өзбекстанның «Әкімшілік жауапкершілік туралы кодексіне» енгізілген жаңа бап лицензиясыз қызмет көрсететін адамдарға айыппұл салуды немесе қызметін тоқтатуды талап етеді. Айыппұл мөлшері де айтарлықтай жоғары болуы мүмкін: 10-нан 100 базалық есептік көрсеткішке дейін, бұл шамамен 300-ден 3000 АҚШ долларына дейінгі сома.
Сондай-ақ «Білім туралы» заңға толықтырулар енгізілді. Онда ағартушылық қызметті жүзеге асыра алатын органдар мен шарттар көрсетілген. Әсіресе, діни және қоғамға жат идеяларды насихаттайтын адамдарға ағартушылық қызметпен айналысуға тыйым салынды. Заң сонымен қатар заңды тұлғаларға ағартушылық қызмет жүргізу үшін арнайы лицензия алу міндеттемесін енгізеді.
Мұнымен қатар, Өзбекстан үкіметіне ағартушылық қызметті қадағалау және бақылау бойынша қосымша өкілеттіктер берілді. Заң күшіне енгеннен кейін үкімет арнайы ережелер әзірлейді, онда мұндай қызметті жүзеге асыру тәртібі мен талаптары толық көрсетіледі.
Депутаттардың пікірінше, бұл заңның қабылдануы лицензиясыз ағартушылық қызметтің бейберекетсіздігін тоқтатады және заңсыз қызметпен айналысатын адамдардың жауапкершілігін күшейтеді.
Өзбекстанда лицензиясыз ағартушылық қызметке қарсы қабылданған жаңа заңның тәжірибесі Қазақстан үшін де өзекті болары анық. Соңғы жылдары елімізде де түрлі тренингтер, курстар мен семинарлар көбейіп, олардың көпшілігі лицензиясыз және сапасыз түрде жүргізілуде. Мұндай іс-шараларда шынайы білім беруден гөрі, заңсыз пайда табуды көздейтін жалған ақпарат тарататын инфоцығандар да кездеседі. Бұл үрдіс қоғамның сенімін жоғалтып, әлеуметтік тұрақтылыққа да кері әсерін тигізеді.
Қазақстанда да ағартушылық қызметті заңды түрде реттеу және лицензиялау жүйесін енгізу қажеттігі туындап отыр. Бұл азаматтардың сапалы білім алуына, деструктивті идеялардан сақтануға және қоғамдағы алдаушылыққа қарсы тұруға көмектеседі. Лицензиясыз қызмет көрсеткен тұлғаларға қатысты заңнаманы күшейту арқылы мемлекет заңсыз жолмен пайда табуды көздейтіндерге де тосқауыл қояр еді.