Дәрілік заттарды бөлшек саудада тұтыну төмендеп, бағасы өсті.
Өткен жылы Қазақстанда дәрілік заттар мен фармацевтикалық өнімдердің өндірісі құндық мәнде 36,1 млрд теңгеге немесе 18,2%-ға қысқарды. Егер 2021 жылдың соңында фармацевтикалық компаниялар 198,7 млрд теңгенің өнімін шығарса, өткен жылы бар болғаны 162,6 млрд теңгені құраған, -деп хабарлайды Аlmaty-akshamy.kz energyprom.kz-ке сілтеме жасап.
Барлық дерлік айырмашылық фармацевтикалық препараттар өндірісінің айтарлықтай төмендеуіне байланысты болды (құндық мәнде минус 58,4%). Осы кезеңде дәрі-дәрмектің шығарылуы да төмендеді, бірақ айтарлықтай құлдырап кеткен жоқ. Бар болғаны 4,5%. Фармацевтика өнеркәсібінде басқа өнімдерді өндіру 61,1%-ға төмендеді.
Өнеркәсіптегі ең маңызды оқиға коронавируспен күресу үшін көптеген фармацевтикалық өнімдерді өндіруді тоқтату болды. Бұл ең алдымен Sputnik V вакцинасына қатысты. Оны Қарағанды фармацевтикалық кешені шығарды. Дәл осы ірі мемлекеттік тапсырыс Қарағанды облысын 2021 жылы құндылық бойынша дәрі-дәрмек өндіру жағынан үздік үштіктер қатарына енгізді. Облыста өндірілген өнімнің жалпы көлемі сол кезде 47,6 млрд теңгені құрады. 2022 жылы вакцинаны шығару аяқталғаннан кейін бұл көрсеткіштер 2,5 есеге, яғни 19,1 млрд теңгеге дейін төмендеді. Нәтижесінде, облыс фармацевтикалық өнім шығаратын өңірлер тізімінде төртінші орынға тұрақтады.
Негізгі дәрі-дәрмек өндіруші үш көшбасшы 2022 жылды жақсы динамикамен аяқтады. Шымкентте 57,6 млрд теңгеге (плюс 13%) дәрі-дәрмек, Алматы облысының фармацевтикалық кәсіпорындарында 39,5 млрд теңгеге (плюс 39,2%), Алматыда 18,7 млрд теңгенің орнына 21,7 млрд теңгенің өнімі өндірілді. Бір жыл бұрынғы көрсеткішпен салыстырғанда 16,2% өскендігін көруг болады.
Сонымен қатар, өткен жылы отандық статистика мамандары импорттық дәрі-дәрмек көлемінің артқанын атап өтті. 2022 жылғы қаңтар-желтоқсанда Қазақстан шамамен $1,4 млрд сомаға 26,4 мың тоннадан астам фармацевтика мен дәрі-дәрмек сатып алды. Өсім физикалық көлемде де (плюс 21,8%), құндық мәнде де (плюс 25%) тіркелді.
Proxima Research Inretnational халықаралық аналитикалық компаниясының мәліметі бойынша, Қазақстанда 2022 жылы есірткі тұтыну көлемі 1,3%-ға төмендеген: 626 миллионнан 618 миллион қаптамаға дейін. Төмендеу мемлекет медициналық мекемелерге дәрі-дәрмек сатып ала бастағандықтан болды. Бұл өз кезегінде Қазақстан Республикасының орталықтандырылған денсаулық сақтау жүйесіне дәрі-дәрмек сатып алу бойынша бірыңғай операторға 52 миллиард теңгеден астам қаражатты үнемдеуге көмектесті. Осылайша, 2022 жылы мемлекеттік шығыстардың жалпы көлемі 336 млрд теңгені құрады, бұл 2021 жылмен салыстырғанда 13,4%-ға аз.
Бірақ бөлшек саудада үнемдеу байқалмады. Қаптамалар саны бойынша халық сатып алатын дәрілік заттардың көлемі азайғанымен (бар болғаны 0,4%-ға болса да), құндық мәнде 2022 жылдың қорытындысы бойынша көрсеткіш 9,3%-ға өсті. Қазақстан Республикасындағы халықаралық фармацевтикалық өндірушілер қауымдастығы сарапшыларының пікірінше, нарықтың бөлшек сауда сегменті көлемінің ақшалай түрде ұлғаюы көбінесе инфляцияға байланысты.
Жалпы, қазақстандықтар өткен жылы дәрі-дәрмекке мемлекеттен әлдеқайда көп: 527 млрд теңге жұмсаған. Пандемияның екінші жылында дәріханалар тұтынушыларға 482 млрд теңгенің өнімін сатқан.
Дәріханалар желісін дәрі-дәрмекпен қамтамасыз етушілердің алғашқы ондығына екі қазақстандық фармацевтикалық зауыт – Шымкент Санто және Алматы Нобель кіреді. Біріншісі бір жыл ішінде 28,7 млрд теңгенің өнімін өткізіп, сауда көшбасшысы атанды. Нобель 16,4 млрд теңге көрсеткішпен алтыншы орынды місе тұтты.