Алматыда, әсіресе жел, жаңбыр немесе қар жауған кезде ағаштардың құлауы азаматтардың өмірі мен денсаулығына, сонымен қатар, олардың дүние-мүлкіне де қауіп тудырады.
Өйткені, ағаштар көбінесе автомобильдерге, сондай-ақ үйлер мен ғимараттарға құлап кетуі мүмкін. Құлау салдарынан электр желілері де зақымдалуы мүмкін және қалалық ландшафт элементтеріне айтарлықтай зиян келтіруі мүмкін, деп хабарлайды Almaty-akshamy.kz.
Мұның алдын алуға болады, ол үшін ағаштың жай-күйін уақытында анықтаған жөн. Көбінесе ағаштың сыртқы көрінісі жақсы болуы мүмкін, бірақ өзегі шіріген, іші қуыс немесе тамыр шірігі бар.
Ағаштың қандай күйде екенін анықтау үшін – сау немесе шірік, заманауи диагностикалық жабдық бар – резистографтар мен томографтар. Резистограф ағаштың күйін ең жақсы бұрғылауды тез батыру арқылы оңай анықтайды. Алынған деректер бірден операциялық блокқа жеткізіледі және график түрінде көрсетіледі. Резистографты ағаш қабаттарын оқу, ағаштың иммунитет деңгейін анықтау және оның жасын анықтау үшін де қолдануға болады. Томографтың жұмыс принципі сәл өзгеше: құрылғы ультрадыбыстық көмегімен ағаштың ішкі күйін бағалайды. Дыбыс импульсі неғұрлым тез жүрсе, ағаштың жағдайы соғұрлым жақсы болады. Төмен жылдамдық сигнал жолында бос орындар бар немесе ағаштың шіріп жатқанын көрсетеді.
Алматыда 2023 жылы экология және қоршаған орта басқармасы ағаштардың санитарлық жағдайын дәл анықтау үшін 8 резистограф пен 2 томограф сатып алды. Бүгінде олар қалада апатты жағдайдағы және ауру ағаштарды кесуден бұрын қолданылады. Олар 2023 жылы басталған Баум тоғайындағы апатты жағдайдағы ағаштарды жоспарлы іріктеп санитарлық кесу кезінде қолданылады. Құрылғылардан деректер алынғаннан кейін ескі ағашты сақтау немесе оны кесу мәселесі шешіледі.
Айта кетейік, Баум тоғайындағы жасыл желектердің экологиялық жай-күйін төрт ғылыми-зерттеу институты - Қазақ ұлттық аграрлық зерттеу университеті, «Зоология институты» ШЖҚ РМК, «Қазэкопроект» ЖШС және «Ботаника және фитоинтродукция институты» ШЖҚ РМК бақылайды. Ғалымдар ағаштардың негізгі зиянкестері мен ауруларын анықтайтын зерттеулер жүргізді. 6560 қураған және апатты жағдайдағы ағаштар мен 1713 шіріген ағаш, яғни қандай да бір зақымданулар тіркелді. Бүгінгі таңда Баум тоғайында 1 663 апатты ағаш реттелді, іріктеп санитарлық кесу жұмыстарын 2026 жылға дейін жүргізу жоспарланып отыр.