2025 жылғы 12 наурызда Қазақстандық депозиттерге кепілдік беру қоры (КДКҚ) және Elim маркетинг және социологиялық зерттеулер институты бірлесіп жүргізген сауалнаманың нәтижелерін жариялады. Сауалнама қазақстандықтардың жинақтары мен депозиттерге қатысты көзқарастарын, сондай-ақ депозиттерді қорғау туралы ақпарат деңгейін анықтауды мақсат еткен, деп хабарлайды aqshamnews.kz
Депозиттер көлемі
Қор мәліметтеріне сүйенсек, 2024 жылы банк жүйесінде халықтың депозиттер көлемі — кепілдендірілген депозиттер жүйесіне қатысушы банктерде 24,5 триллион теңгеге жетті. Сауалнама бүкіл ел бойынша 4 000 респондент арасында жүргізілді. Нәтижесінде респонденттердің 33%-ы өз жинақтарын банктік депозиттерде сақтайды. Бұл көрсеткіш ірі қалаларда айтарлықтай жоғары: Алматыда — 42,1%, Қарағандыда — 41,9%, Астанада — 37,4%.
Қандай валюталарда жинақтар сақталады?
Сауалнама нәтижелері көрсеткендей, респонденттердің 85%-ы өз жинақтарын теңгеде сақтайды. Ал 12%-ы долларда жинақтағанды жөн көреді. Ал 2,5%-ы басқа шетел валюталарын таңдайды. Бұл көрсеткіштер қазақстандықтардың ұлттық валютаға деген сенімін және тұрақтылығын көрсетеді.
Жинақтау мақсаттары
Жинақтардың негізгі мақсаттары туралы сұрау жүргізілді. Респонденттердің 18,4%-ы жинақтарды күтпеген жағдайлар үшін қаржылық қор ретінде сақтау қажеттігін атап өтті. Ал 17,7%-ы жылжымайтын мүлік сатып алу мақсатында депозит ашқан. Қалған 30% респондент депозит ашқан кезде нақты мақсат қоймаған немесе өздерінің айналасындағылардың мысалынан әсерленген.
Депозит таңдау критерийлері
Депозит таңдау кезінде респонденттердің көпшілігі ең алдымен пайыздық мөлшерлемеге (46,5%) көңіл бөледі. Сонымен қатар, ақша қаражатын еркін алу мүмкіндігі (35,3%), банктің беделі (32%), мобильді қосымшаның ыңғайлылығы (23%) және қосымша артықшылықтар, мысалы, кешбек немесе жеңілдікті кредит шарттары (13%) маңызды деп саналады.
Жас азаматтар мен жас топтары арасында депозиттер
30 жасқа дейінгі жастардың арасында депозиттері барлардың 80,2%-ы жинақтарын теңгеде сақтайды. Ауыл жастарында бұл көрсеткіш одан да жоғары — 85,5%. Жастар арасында ең танымал депозит түрі — ақша қаражатын оңай алуға және толықтыруға мүмкіндік беретін депозиттер (28%), ал пайыздық мөлшерлемеге мән беретіндер — 35%.
30 бен 65 жас аралығындағы топта қала тұрғындарының 34%-ы депозиттерде ақша сақтайды, ал ауылдық жерлерде бұл көрсеткіш 30%-ды құрайды.
Депозиттерді қорғау туралы ақпарат
Қазақстандықтардың 42%-ы банктердегі депозиттер кепілдендірілгенін біледі. Бұл ақпарат әсіресе қала тұрғындары, 30-59 жас аралығындағы азаматтар және қазақ тілін сөйлейтіндер арасында таралған. Депозиттерді кепілдендіру туралы ақпараттың негізгі көзі — банк менеджерлері (35%), сондай-ақ телевидение, онлайн БАҚ, ресми сайттар мен банктердің мобильді қосымшалары жиі қолданылады.
Депозиттерді кепілдендіру
Қазақстандық депозиттерге кепілдік беру қоры азаматтардың заңды құқықтарын қорғау үшін жұмыс істейді. Егер банк лицензиясынан айырылса, заң бойынша физикалық тұлғалар депозиттері кепілдендірілген сомаларға дейін қорғалады. Кепілдендірілген сомалар келесідей:
- 20 миллион теңге — теңгедегі жинақ депозиттері үшін,
- 10 миллион теңге — теңгедегі басқа депозиттер мен банктік карталардағы қаражаттар үшін,
- 5 миллион теңге — шетел валютасындағы депозиттер мен банктік карталардағы қаражаттар үшін.
Бұл кепілдік халықтың қаржылық қауіпсіздігін қамтамасыз етеді.
Қорытынды
Зерттеу нәтижелері көрсеткендей, қазақстандықтар өз жинақтарын көбінесе теңгеде сақтайды және депозиттерді қорғау жүйесіне сенім білдіреді. Бұл үрдіс жастар арасында да, қалалар мен ауылдар тұрғындары арасында да көрініс табады. Қазақстандықтар қаржылық "қорғаныс" ретінде депозиттерді таңдай отырып, қаржылық тұрақтылыққа ұмтылады.
Қосымша ақпарат алу үшін Қазақстандық депозиттерге кепілдік беру қорының ресми сайтына кіріңіз www.kdif.kz немесе 1460 нөміріне қоңырау шалыңыз.