Қазақстанда Балаларды қорғау күні жыл сайын 1 маусымда атап өтіледі. 2025 жылы бұл күн жексенбіге сәйкес келіп тұр.
Бұл мерекені Қазақстаннан бөлек, Ресей, Вьетнам, Эстония, Болгария, Латвия, Армения және Қытай елдері де атап өтеді.
Ал көптеген Еуропа елдері Бүкіләлемдік бала құқықтары күнін 20 қарашада тойлайды, деп хабарлайды aqshamnews.kz.
Тарихы
• 1925 жылы Женевада өткен Бүкіләлемдік конференцияда балаларды қорғау күні туралы бастама көтерілді.
• Бір нұсқа бойынша, сол жылы АҚШ-тағы Қытай бас консулы жетім балаларға арнап «Дуань-у цзе» атты мереке өткізген. Бұл — айдаһар қайықтарының фестивалі, сол күні Женевада конференция да болған.
• Тағы бір нұсқа бойынша, 1857 жылы америкалық пастор Чарльз Леонард балаларға арнап шіркеу қызметін ұйымдастырған. Бұл күн кейін «Балаларды қорғау күніне» айналды.
• 1950 жылы Балаларды қорғау күні алғаш рет ресми түрде атап өтілді. Оған 51 мемлекет қосылды.
Мерекенің мақсаты
Бұл күннің басты мақсаты — қоғам назарын балалардың құқығы мен әл-ауқатына аудару.
Екінші дүниежүзілік соғыстан кейін балалардың денсаулығы мен қауіпсіздігі басты мәселеге айналды.
1949 жылы Парижде өткен әйелдер конгресі мен Мәскеудегі халықаралық сессияда Балаларды қорғау күнін бекіту туралы шешім қабылданды.
Бала құқықтары
1959 жылы БҰҰ Бас Ассамблеясы Бала құқықтары декларациясын қабылдады. Онда әр баланың:
• тең құқыққа ие болуы;
• кемсітушіліктен қорғалуы;
• ата-аналар мен қоғам тарапынан қолдау алуы — міндетті деп көрсетілген.
Қазіргі бала мәселелері
Бүгінгі күні балалар көптеген қиындықтарға тап болуда:
• аштық пен кедейлік
• соғыс қақтығыстары
• мәжбүрлі еңбек пен құлдық
• білімсіздік пен интернеттің теріс әсері
Тарихи үлес
1919 жылы британдық қайырымды жан Эглантайн Джебб аштық пен жоқшылықпен күресу үшін Балаларды құтқару қорын құрған.
Ол 1924 жылы алғашқы Бала құқықтары декларациясын дайындап, мынадай 5 қағиданы ұсынған:
1. Бала толық дамуы үшін қажетті жағдаймен қамтамасыз етілуі керек.
2. Аш бала тойдырылуы, жетім мен панасыз бала қорғалуы тиіс.
3. Қиын сәтте бірінші болып көмек алуы тиіс — бала.
4. Еңбектену құқығы болуы мүмкін, бірақ қанауға еш жол берілмеуі керек.
5. Бала өз қабілетін жақсылыққа бағыттап, қоғамға пайда келтіре білуі қажет.
Балаларды қорғау — әр қоғамның болашағына деген қамқорлық.
1 маусым — бұл жай ғана мереке емес, әр бала бақытты болуға лайық екенін еске салатын маңызды күн.