Qazaqstanda kartop jetkilikti
Búgingi tańda eń tómen baǵa Qostanaı (138 tg/kg) jáne Aqtóbe oblystarynda (166 tg), al eń joǵary baǵa Nur-Sultan qalasynda (225-450 tg), SQO (320-340 tg), SHQO (335 tg) jáne Qaraǵandy oblysynda (270-310 tg) tirkelgen.
Óńirlerdiń jedel derekterine sáıkes, 11 maýsymdaǵy jaǵdaı boıynsha, respýblıkada 70 myń tonnadan astam áleýmettik mańyzy bar azyq-túlik ónimderiniń qory bar, dep habarlady Almaty-Akshamy.kz. Aýyl sharýashylyǵy mınıstrliginiń baspasóz qyzmetiniń habaryna silteme jasap.
Belgilengen tutyný normalaryna sáıkes, eldegi kartop qory jarty aıdan astam ýaqytqa jetedi (halyqtyń jan basyna shaqqanda jylyna 95 kg norma bolǵanda, elimizdiń halqy kúnine 4,9 myń tonna kartop tutynady)
Aıta ketý kerek, bul eldegi kartop qorynyń shaǵyn fermerlerdegi jáne halyqtyń jeke qosalqy sharýashylyqtaryndaǵy saqtalǵan kartop qorynyń negizgi kólemin (shamamen 80%) eseptemegendegi kórsetkishi.
Qazirgi baǵalarǵa qatysty: kúndelikti baǵa monıtorıńi kartoptyń bólshek saýdadaǵy baǵasy 138-450 teńge/kg aralyǵynda bolatynyn kórsetedi. Búgingi tańda eń tómen baǵa Qostanaı (138 tg/kg) jáne Aqtóbe oblystarynda (166 tg), al eń joǵary baǵa Nur-Sultan qalasynda (225-450 tg), SQO (320-340 tg), SHQO (335 tg) jáne Qaraǵandy oblysynda (270-310 tg) tirkelgen.
Elordalyq bazarlar men saýda nysandarynyń monıtorıńi búgingi kúni kartopqa degen suranystyń joq ekenin kórsetti. Assortımentte byltyrǵy jylǵy da, jańa daqyldyń kartoptary da bar jáne satylyp jatyr. Sonymen qatar taýarlardyń jetkilikti bolýyna baılanysty baǵa tómendep keledi.
Ótken jylǵy kartop sapasyna qaraı kelisi 120 teńgeden 200 teńgege deıin satylady. Bıylǵy ónim «Sharyn» jáne «Shapaǵat» saýda ortalyqtarynda 280-320 teńgeden, «Evrazıa», «Magným» jáne «Smoll» SOO-da kelisi 400-450 teńgeden satylady.
Baǵanyń ósýine qatysty: Ulttyq statısıka búrosynyń málimeti boıynsha, jyl basynan beri kartoptyń quny 48,6%-ǵa ósti. Bul ósim maýsymdyq sıpatqa ıe. Mysaly, 2020 jyly dál osy kúni statısıka organdary 46%-ǵa jýyq óskenin tirkegen.
Jaǵdaıdy taldaý maýsymdyq baǵanyń ósýine deldaldar men saýda obektileriniń ústemeni kóp qosqany áser etkenin kórsetip otyr.
Aıta ketý kerek, maýsym aıynan bastap ońtústik aımaqtarda erte pisetin kókónister men kartoptyń jańa ónimi jappaı jınala bastady. Munda bıylǵy kartoptyń baǵasy tonnasyna 175-200 myń teńge aralyǵynda. Jaqyn arada jańa ónimderdi jetkizý naryqtaǵy baǵaǵa edáýir oń áser etýi múmkin.
Osyǵan baılanysty óńirlerdiń jergilikti atqarýshy organdaryna erte pisetin kartopty Túrkistan oblysynan satyp alý usynylady.
Bıylǵy kartopty Nur-Sultan jáne Almaty qalalarynyń naryǵyna jetkizýdi uıymdastyrý úshin operator retinde «Azyq-túlik korporasıasy» UK» AQ-ny iske qosý qajet.
Sondaı-aq, ákimdik aýyl sharýashylyǵy ónimderin qoljetimdi baǵamen jetkize otyryp, jármeńkeler uıymdastyrý usynylady.
Anyqtama: 2021 jyly búkil respýblıka boıynsha uıymdastyrylǵan sharýashylyq júrgizýshi sýbektilerdegi kartoptyń egistik alqaby 198 myń gektardy qurady, bul ótken jylmen salystyrǵanda 6 myń gektarǵa artyq. Osy málimetterge sáıkes, kartop óndirisi 4 mıllıon tonna deńgeıinde kútilýde.
Memleket tarapynan fermerlerge tuqym, mıneraldy tyńaıtqyshtar, pestısıdter satyp alý kezinde sýbsıdıa túrinde qoldaý kórsetiledi. Sondaı-aq sýarmaly jerdiń shyǵyndary ishinara óteledi.
Investısıalyq sýbsıdıalaý baǵdarlamasy sheńberinde tehnıkany satyp alý, aýyl sharýashylyǵy ónimderin saqtaý jáne qaıta óńdeý obektilerin qurý, sýarý júıelerin qurý jáne keńeıtý jáne t.b. kezinde shyǵyndardyń bir bóligi óteledi. Budan bólek, arzandatylǵan dızel otynyn jetkizý qamtamasyz etiledi jáne egin egý jáne egin jınaý jumystaryn qarjylandyrý kezinde kómek kórsetiledi.
Bul sharalar AÓK sýbektilerin qoldaýǵa ǵana emes, ónimdi satqanda baǵasynyń ósýine jol bermeýge de baǵyttalǵan.