2025 jyly 28 qarashada Almaty qalasy ákimdiginiń qoldaýymen jáne «Alataý» dástúrli óner teatrynyń uıymdastyrýymen Qazaqstan Respýblıkasy Ulttyq ǵylym akademıasynyń akademıgi, fılologıa ǵylymdarynyń doktory, profesor, túrki álemine tanymal tulǵa, Qazaqstannyń eńbek sińirgen ǵylym qaıratkeri Shora Shamǵalıuly Sarybaevtyń týǵanyna 100 jyl tolýyna arnalǵan merekelik konsert ótti.
Mereıtoı aıasynda akademıktiń ǵylymı murasy men tulǵalyq bolmysyna qatysty qundy pikirler men estelikter ortaǵa salyndy. Sharaǵa profesor Jamal Aıtqalıqyzy Mankeeva, fılologıa ǵylymdarynyń kandıdaty Maıra Shoraqyzy, saıasattanýshy Januzaq Ákim, sonymen qatar, QR eńbek sińirgen qaıratkeri, ánshi, telejúrgizýshi, «Alataý» dástúrli óner teatrynyń “Damý jáne BAQ”bóliminiń orynbasary, Qaragóz Súleımenova Shora Shamǵalıuly Sarybaevtyń qazaq til bilimine qosqan ólsheýsiz úlesin, onyń ulttyq ǵylymdy damytý jolyndaǵy eńbegin erekshe atap ótti.
Ahmet Baıtursynuly atyndaǵy Til bilimi ınstıtýtynyń bas ǵylymı qyzmetkeri, fılologıa ǵylymdarynyń doktory, profesor Jamal Aıtqalıqyzy Mankeeva akademıktiń ǵylymı murasyn saralap, onyń túrki álemindegi bedeli men eńbekteriniń mańyzyn atap ótti. Sondaı-aq, profesor Jamal Mankeeva akademıktiń túrkologıa men qazaq dıalektologıasyn damytýdaǵy tarıhı róline toqtalyp:
«Shora Shamǵalıuly qazaq dıalektologıasynyń ǵylymı mektebin qalyptastyrǵan asa iri ǵalym. Ol umytylǵan kóne sózder men aımaqtyq til erekshelikterin júıelep, bul salany derbes ǵylymı baǵyt retinde damytty», – dedi. Ǵalymnyń dıalektologıa ǵylymyn qalyptastyrýdaǵy róli, aımaqtyq til erekshelikterin júıeleý arqyly qazaq tiliniń tarıhı damýyn tereń zerttegeni keńinen aıtyldy. Sonymen birge Shora Shamǵalıulynyń ónerge jaqyndyǵy, erekshe oryndaýshylyq qabileti men adamgershilik bolmysy da eske alyndy.
Saıasattanýshy, «Adam» halyqaralyq ınstıtýtynyń prezıdenti Januzaq Ákim Sh. Sarybaevtyń qazaq zıalylarynyń murasyn saqtaý baǵytynda atqarǵan aýqymdy eńbegin atap ótti. Ásirese, HH ǵasyr basyndaǵy qazaq qaıratkerleriniń eńbekterine arnalǵan eki tomdyq bıblıografıany qurastyrý barysynda akademıktiń azamattyq ustanymy men qaısarlyǵy aıryqsha kórinis bergeni týraly pikir bildirdi. Sonymen qatar, onyń qazaq mýzyka mádenıetiniń zerttelýine qosqan úlesi de aıtyldy.
Aıta ketý kerek, 1964 jyly «Qaırat» komandasy quryldy, jáne osy komandanyń atyn qoıǵanda da Shora Shamǵalıuly Sarybaevtyń róli orasan zor boldy. Ǵalym shyǵarmashylyq toptyń damýyna, ulttyq ónerdiń ilgerileýine qosqan úlesimen tarıhta qaldy.
Ǵalymnyń qyzy, fılologıa ǵylymdarynyń kandıdaty Maıra Shoraqyzy ákesiniń ǵylym jolyndaǵy ustanymdary men murasynyń búgingi urpaqqa berer taǵylymy jóninde jyly lebizin bildirdi. Ol Shora Shamǵalıulynyń ómirden ótkennen keıin onyń jeke arhıvin jınaqtap, júıeleý jumystaryn qolǵa alǵanyn, osy materıaldar negizinde birqatar eńbekter jaryq kórgenin atap ótti. Sonymen qatar 2021 jyly Astanadaǵy Ulttyq akademıalyq kitaphanadan «Shora Shamǵalıuly Sarybaev atyndaǵy oqý zalynyń» ashylýy ǵalym murasynyń urpaqqa qaldyrǵan úlken qazyna ekenin jetkizdi.
Merekelik shara barysynda akademıktiń ǵylymı murasy ǵana emes, onyń ulttyq mádenıetti damytýdaǵy róli de jan-jaqty kórsetildi. Shora Sarybaevtyń ómiri men ǵylymı jolyn aıǵaqtaıtyn portretter, fotosýretter, eńbekterinen úzindiler, arhıv materıaldary qoıylǵan ekspozısıa kópshilik nazaryna usynyldy. Kórme ǵalymnyń halyqaralyq konferensıalar men qoǵamdyq is-sharalardaǵy qyzmetin de qamtydy. Kesh sońynda Shora Shamǵalıuly Sarybaevtyń aǵartýshylyq rýhyna arnalǵan konserttik baǵdarlama usynyldy. Konsertke elimizdiń belgili óner sheberleri qatysyp, «Alataý» dástúrli óner teatrynyń ansambli de óz ónerin kórermenge tartý etti. Konsertte qazaqtyń dástúrli án-kúıleri, ulttyq oryndaýshylyq ónerdiń kórinisteri pash etildi.