"Shalqyp júremin deseńiz": BJZQ zeınetaqyny kóbeıtýdiń eki jolyn atady

Qazaqstanda shartty shottardy qospaǵanda, shamamen 13 mıllıonǵa jýyq adamnyń BJZQ-da zeınetaqy jınaǵy bar. Sol jınaqtaǵy aqshańyzdy jetkilikti shekten jyldamyraq asyrý úshin jáne jetkilikti zeınataqy alý úshin ne isteýge bolatynyn bilesiz be? Aqshamnews.kz tilshisi materıalda tarqatady

Jetkilikti zeınetaqy degen ne?

Halyqaralyq eńbek uıymynyń usynymyna sáıkes, tabysty almastyrý koefısıenti keminde 40 paıyz bolýǵa tıis. Almastyrý koefısıenti – zeınetaqy tólemderiniń zeınetke shyqqanǵa deıingi jalaqyǵa qatynasy, ıaǵnı zeınetaqy tabysy eńbek tabysyn qaı deńgeıde "almastyratynyn" kórsetetin kórsetkish. Qazaqstanda bul kórsetkish qazir shamamen 41 paıyz deńgeıinde.

sýret: JI 

Zeınetaqyńyz jetkilikti bolý úshin ne isteý kerek?

Zeınetaqy tabysynyń jetkiliktiligin myna joldarmen arttyrýǵa bolady:

• mindetti jáne qosymsha erikti zeınetaqy jarnalaryn turaqty túrde aýdarý;

• zeınetaqy jınaqtaryn kóbeıtý úshin olardy jeke ınvestısıalyq portfeldi basqarýshylarǵa (IPB) senip tapsyrý.

"Sonymen qatar, mindetti zeınetaqy jarnalarynyń turaqty tólenýi zeınetaqy jınaqtarynyń jalpy somasyna jáne keıingi zeınetaqy tólemderine oń áser etip qana qoımaı, memlekettik búdjetten tólenetin bazalyq zeınetaqynyń mólsherine de yqpal etedi. Bazalyq zeınetaqy jalpy eńbek ótiline baılanysty esepteledi. 1998 jyldan beri eńbek ótili tek mindetti zeınetaqy jarnalarynyń aýdarylýymen rastalady. Qazir bazalyq zeınetaqynyń eń tómengi mólsheri – eń tómengi kúnkóris deńgeıiniń 70 paıyzy (jalpy eńbek ótili 0–10 jyl bolǵanda), al eń joǵary mólsheri – 110 paıyz (30 jyl jáne odan kóp ótili barlarǵa). 2027 jylǵa deıin bazalyq zeınetaqynyń eń joǵary mólsheri eń tómengi kúnkóris deńgeıiniń 120 paıyzyna deıin arttyrylady", – dep habarlady BJZQ-nyń ınvestısıalyq portfeldi taldaý basqarmasynyń bastyǵy Lázzat Ámirǵalıeva. 

sýret: BJZQ

BJZQ-da aıtylǵan bul keńester adamǵa zeınetke shyqqanda aqsha jetip turýy úshin ǵana emes, ádettegi ómir deńgeıin saqtap, demalysqa barý, hobbıimen aınalysý sıaqty bos ýaqytyn da jaıly ótkizýge kómektesedi.

Erikti zeınetaqy jarnasy (EZJ) degen ne?

Bul – zeınetke shyqqanda kópteý aqsha alý úshin ózińiz qosyp tóleıtin qosymsha jarna. Ony jeke adamdar óz tabysynan óz atyna nemese jubaıyna, balasyna, ata-anasyna, ıaǵnı jaqyndaryna aýdara alady. Al kompanıalar men jumys berýshiler óz qyzmetkerleriniń ne basqa adamdardyń atyna aýdara alady.

Qalaı aýdarylady?

Erikti jarnany kez kelgen ekinshi deńgeıli bank arqyly nemese jumys berýshige ótinish jazyp, jalaqydan ustap, BJZQ-ǵa turaqty aýdartyp otyrýǵa bolady.

Arnaıy shotty ashý úshin eshqaıda barýdyń qajeti joq. Erikti jarnaǵa arnalǵan jeke zeınetaqy shoty alǵashqy aqsha túsken kezde avtomat túrde ózdiginen ashylady. Iaǵnı, "maǵan shot ashyp berińder" dep bólek ótinish jazýdyń keregi joq.

Bul aqshany qashan jáne kimder ala alady?

Erikti jarnanyń basty artyqshylyǵy zeınet jasyn kútpeı-aq, 50 jastan bastap alýǵa bolady.

Sonymen birge, EZJ esebindegi aqsha:

• múgedektigi bar azamattarǵa;

• Qazaqstannan turaqty shetelge kóship ketken sheteldikter men azamattyǵy joq adamdarǵa da (eger zańda basqasha jazylmasa) tólenedi.

Aqshany qalaı rásimdep alýǵa bolady?

Erikti jarna esebinen tólem alǵyńyz kelse, ótinishti BJZQ-ǵa:

• enpf.kz saıtyndaǵy jeke kabınet arqyly onlaın,

• qordyń mobıldi qosymshasy arqyly,

• nemese BJZQ-nyń kez kelgen bólimshesine barý arqyly bere alasyz.

Qordaǵy jetkilikti shekten asqan somaǵa qatysty daý: ne ózgerdi?

Jetkilikti shekten asqan zeınetaqy jınaqtaryn tis emdeýge paıdalaný tóńiregindegi daý úkimetti shara qabyldaýǵa ıtermelep, 15 qyrkúıekten 2026 jylǵy 15 sáýirge deıin stomatologıalyq qyzmetterge ótinim qabyldaý ýaqytsha toqtatyldy. Otbasy banktiń málimetinshe, 2021 jyldan 2025 jylǵy 20 tamyzǵa deıin «Stomatologıalyq qyzmetter» baǵytymen 757 mlrd teńge aýdarylyp, birqatar klınıka boıynsha maqsatsyz paıdalaný kúdigimen materıaldar QMA-ǵa joldanǵan.

Osy másele aıasynda Májilis depýtaty Dáýlet Muqaev "jetkilikti shekten asqan qarjyny qaıda jumsaýdy azamattardyń ózderi sheshýi kerek" degen pikir aıtqan edi. Al BJZQ basqarýshy dırektory Murat Sháripov bul daýǵa qatysty sheshim Qor quzyretinde emes ekenin, salymshy qarajatyn, mysaly, kóz emdeýge alǵysy kelse, onyń ótinimi aldymen ýákiletti operatorlar arqyly tekserilip, sodan keıin ǵana Otbasy bank arqyly júzege asatynyn, talaptarǵa saı kelmegen ótinimder keri qaıtarylatynyn jetkizdi.

Qazaqstandaǵy ortasha zeınetaqy mólsheri qansha? 

Eńbek jáne halyqty áleýmettik qorǵaý mınıstrligi Qazaqstandaǵy zeınetaqynyń ortasha mólsherin atady. Vedomstvonyń málimetinshe, ol - 142 744 teńge, Onyń ishinde:

• yntymaqty zeınetaqy – 95 167 teńge,

• bazalyq zeınetaqy – 47 577 teńge.