Sońǵy jyldary Qazaqstan shahtalarynda qaıǵyly oqıǵalar jıilemese, sıreıtin emes. Ásirese kómir óndirisinde asa qaýip kóbirek. Qazir elimizde shamamen 30 kásiporyn qara altyn óndiredi. Jyl saıyn 110 mln tonnadan kem emes kómir qazylyp alynady. Degenmen sońǵy jyldary shahtalarda eńbek qaýipsizdigine qatysty úlken máseleler týyndap otyr. Aqshamnews.kz tilshisi elimizdiń ken oryndarynda sońǵy bes jyl kóleminde bolǵan apattardy tizip kórdi.
Sońǵy bes jyldaǵy negizgi apattar:
• 2020 j. — Orlov óndiristik kesheni, jarylys kezinde 2 adam qaza tapty.
• 2020 j. — «Aqtóbe mys kompanıasy», kómirqyshqyl gazynan ýlaný, 4 adam qaza tapty.
• 2021 j. — «Abaı» shahtasy, metan gazynyń shyǵýy, 6 adam qaza tapty.
• 2022 j. — «Saran» shahtasy, taý jynysynyń opyrylýy, 1 adam qaza tapty.
• 2022 j. — Lenın atyndaǵy shahta, metan jarylysy, 5 adam qaza tapty.
• 2023 j. — Kostenko shahtasy, gaz-metan jarylysy, 46 adam qaza tapty.
• 2025 j. — «Jomart» kenishi, aldyn ala boljam boıynsha metan jarylysy, 7 adam qaza tapty.
«Apat aıtyp kelmeıtini» anyq. Biraq,
Kóbine qaıǵyly oqıǵalar Qaraǵandy oblysyndaǵy shahtalarda tirkeledi. Bul rette eń kóp apat bolǵan kásiporyn – «ArselorMıttal Temirtaý». 2023 jyly Kostenko shahtasyndaǵy alapat jarylystan keıin Prezıdent Qasym-Jomart Toqaev Lakshmı Mıttalmen ınvestısıalyq yntymaqtastyqty toqtatyp, Úkimetke shahtalardy memleketke qaıtarý, ónerkásiptik qaýipsizdikti kúsheıtý jáne tehnıkalyq bazany jańartýdy tapsyrǵan edi. Sol jyly kásiporyn ataýy «ArselorMıttal Temirtaý» kompanıasy resmı túrde QARMET bolyp ózgerdi.
Apattardyń basty sebepteri:
• Metan jarylystary;
• Kómir men gazdyń kenetten shyǵýy;
• Shahtalardyń eskirýi (kóbi keńes zamanynda salynǵan);
• Qaýipsizdik talaptarynyń jetkilikti saqtalmaýy;
• Injener mamandardyń tapshylyǵy.
Ne istelip jatyr?
Senat depýtaty Ǵalıasqar Sarybaevtyń aıtýynsha:
«Qazir Májilis pen Senatta ónerkásiptik qaýipsizdik týraly zań jobasy qaralyp jatyr. Eger qabyldansa, óte qatań talaptar engizilmek. Ár memleket óz ulttyq standarttaryn qabyldaıdy, bizde de osy baǵytta sharalar atqarylyp jatyr».
Apat aıtyp kelmeıtini anyq. Dese de, ken oryndaryndaǵy qaıǵyly oqıǵalardyń jyl saıyn qaıtalanýy máseleni sheshý úshin óndiristik qaýipsizdikke qatań baqylaý ornatyp, shahtalardy tolyq tehnıkalyq jańǵyrtý qajettigin kórsetip otyr.
Aıta keteıik, tamyzdyń sońǵy jeksenbisi - kenshiler kúni. Bastaryn qaýip pen qaterge tige otyryp, osy salada qyzmet etip júrgen jannyń barshasy - naǵyz erjúrek, batyl jandar ekenin esten shyǵarmaıyq.