Jańa jyl merekeleri – jyl boıyndaǵy eń uzaq demalys kezeńi. Uzaqqa sozylatyn merekelik dastarqandar, mol ári aýyr taǵamdar artyq tamaqtanýǵa, salmaq qosýǵa jáne as qorytý júıesine túsetin júktemeniń artýyna ákelýi múmkin.
Jańa jyldyq rasıondy qalaı durys uıymdastyrý jáne aǵzanyń jeńil qabyldaýyna qalaı kómektesý kerektigin dıetolog-dáriger, durys tamaqtaný salasynyń sarapshysy Tatána Mesherákova túsindiredi.
Kún tártibin saqtaýǵa tyrysyńyz
Jańa jyl túni kóptegen adamdardyń uıqysy men sergektigin buzady. Árıne, merekede sál kesh turýǵa bolady, biraq kún men túndi tolyqtaı aýystyryp almaý mańyzdy. Túnde as qorytý fermentteri baıaý jumys isteıdi, al túngi sergektik olardy ádetten tys rejımde jumys isteýge májbúrleıdi. Sondyqtan kúnine 3-4 ret tamaqtaný ádetin saqtap, tańǵy asty saǵat 10-ǵa deıin josparlaǵan jón. Keshki merekelik dastarqan mańyzdy bolsa da, tańǵy as pen túski asty ótkizip almańyz. Bul merekelik ústelde shamadan tys tamaq jeýdiń aldyn alyp, as qorytý júıesine túsetin júkti jeńildetedi.
Azyq-túlikti artyq satyp alyp, kóp tamaq pisirmeńiz
Úıdegi birneshe kúnge jeterlik olıve salaty, pisirilgen artyq taǵam nemese jaramdylyq merzimi ótip bara jatqan ónimder – artyq jep qoıýdyń basty sebebi.
Birinshiden, barlyq salatty uzaq saqtaýǵa bolmaıdy. Mysaly, jumyrtqa qosylǵan salattar 6 saǵattan artyq, al maıonezben aralastyrylǵan salattar 18 saǵatqa deıin ǵana saqtalýy tıis. Sondyqtan 31 jeltoqsannyń keshine jáne 1 qańtardyń túski asyna jetetindeı mólsherde ǵana taǵam daıyndaǵan durys.
Ekinshiden, qazirgi tańda azyq-túlik tapshylyǵy joq. Dúken sóreleri merekege deıin de, keıin de tolyp turady. Sondyqtan artyq tamaq satyp alýdan aýlaq bolyńyz. Áıtpese, ash bolǵandyqtan emes, «buzylyp ketpesin» dep tamaqty tastamaý úshin jeýge týra keledi.
Eń durysy – kúndelikti as mázirinde sorpa, ystyq taǵam, garnır sıaqty jańadan pisirilgen taǵamdar bolsyn. Tek salattarmen, tiskebasarlarmen, qaqtalǵan ónimdermen, marınadtarmen jáne jemistermen shektelip qalmańyz.
Bárin jep kórý shart emes
Merekelik dastarhandaǵy san alýan salattar men taǵamdardyń ishinen ózińizge 2-3, eń kóbi 4 taǵamdy tańdańyz. 10-12 túrli asty bir mezette jeý as qorytý prosesin qıyndatady. Asqazan men fermentter mundaı kólemdegi azyqty tolyq qoryta almaıdy.
Kóp tamaqtanýdyń saldarynan kekirý, qyjyl, júrek aıný, aýyrlyq sezimi, ishtiń nemese qabyrǵa astyndaǵy aýyrsyný paıda bolýy múmkin. Al alkogóldi nemese gazdalǵan sýsyndar bul belgilerdi odan ári kúsheıtedi.
Táttilerge arnaıy kún arnańyz
Tátti desertterdi 1 qańtar men Rojdestvo kúnine josparlaǵan jón. Al qalǵan kúnderi táttige degen qajettiliktiń ornyn jemis-jıdektermen toltyrý durys, osylaı jasaý artyq kalorıa jınaý qaýpin edáýir azaıtady.
Jańa jyldyq táttilerge abaı bolyńyz
Jańa jyl – táttiqumarlar úshin naǵyz synaq. 10 kún ishinde tek táttilerdiń ózinen-aq birneshe keli salmaq qosyp alý ońaı, al artyq salmaq kóbine ish pen jambas aımaǵynda anyq baıqalady.
Munyń aldyn alý úshin kún saıyn keminde 1 saǵat taza aýada serýendeýge tyrysyńyz. Bul qan quramyndaǵy otteginiń jetispeýshiligin (gıpoksıany) azaıtady. Al gıpoksıa táttige degen qumarlyqty arttyratyny belgili.
Sý ishý rejımin baqylaýda ustańyz
Densaýlyq pen qalypty salmaqty saqtaý úshin dene salmaǵynyń ár 1 kg-na 30 ml sý kóleminde kúndelikti sý ishý normasyn saqtaý mańyzdy.
Eger mereke kezinde bul erejeni saqtaý qıyn bolsa, kem degende ár tamaqtan 15 mınýt buryn bir staqan ystyq sý ishińiz. Bul as qorytý júıesine paıdaly: túıilýdi azaıtady, óttiń suıyq ári qozǵalysta bolýyna kómektesip, merekelik aýyr taǵamdardy jaqsy qorytýǵa jaǵdaı jasaıdy. Kópshilik shóldi ashtyqpen shatastyrady, bul da retsiz tamaqtanýǵa, artyq salmaqqa ákeledi.