Qytymyr qatal qysy bar Astanada ósken qyzdyń top etip Afrıka dalasyna qonys aýdarýyn elestete alar ma edińiz? 23 jastaǵy elorda turǵyny Danel Bersebaeva Fransıadaǵy magıstrin Senegaldaǵy volonterlik qyzmetimen qatar alyp júr. Aqshamnews.kz tilshisi aq adal armanynyń artynan ergen arýdan Afrıkanyń aptap ystyǵynda jergilikti mektep oqýshylaryna qalaı sabaq berip júrgenin surap bildi.
Astanadan Afrıkaǵa deıingi jol
Danel Bersebaeva Astanada dúnıege kelip, sonda ósken. Bala kúninen bilimge qushtar bolǵan arý 18 jasynda Ońtústik Fransıaǵa oqýǵa túsip, fransýz tilinde "Psıhologıa" mamandyǵy boıynsha bakalavrıatty támamdady. Oqý barysynda Belgıada bir semestr stýdenttik almasý baǵdarlamasymen bilim alyp, keıin Marsel qalasyna magıstratýraǵa túsedi.
Afrıkaǵa deıin ol Fransıadaǵy Airbus aerokosmostyq kompanıasynyń shtab-páterinde, HR departamentinde jumys istegen. Turaqty jumysy, Eýropadaǵy jaıly ómirine qaramastan ol ózge qurlyqtaǵy ómirge qyzyǵýshylyǵyn ysyryp tastaı almaǵanyn jetkizdi.
"Men afrıkalyq mádenıetke burynnan qyzyǵamyn: Nıgerıa, Kongo, Kamerýn, Ońtústik Afrıka ónerpazdarynyń konsertterine jıi baratynmyn. Afrofestıvalderge qatysatynmyn. Ár qalada júrip túrli bı stılin úırendim. Bir kezderi osy ortany syrttaı unatý azdyq etip, bul kontınentke týrıs emes, naqty mısıamen barǵym keldi", – deıdi ol.
Danel ózi úshin eń negizgi qundylyq - bilim alý, jańa dúnıeni baıqap kórý ekenin atap ótti.
"Men qaıda júrsem de bilimim men birneshe til bilgenimniń arqasy dep bilemin. Sol úshin de Afrıkaǵa aparatyn joldyń mindetti túrde bilimge qatysty bolǵanyn qaladym", – dep túsindiredi ol.
Senegaldaǵy jańa ómir
Danel Batys Afrıkadaǵy Senegal eliniń astanasyna (Dakar - esk.) ýnıversıtettik almasý baǵdarlamasymen kóship bardy. Baǵdarlama sharty boıynsha bir aı ýnıversıtette oqyp, semestrdiń qalǵan bóliginde volonterlik qyzmet atqarady.
"Men qazir bastaýysh mektepte sabaq beremin. Sonymen qatar, óńirlerdi aralap, mektepterge keńse taýarlaryn taratýǵa kómektesemin. Asosıasıaǵa demeýshiler tabý, qujattarmen jumys isteý de kúndelikti sharýamnyń bir bóligi", – deıdi ol.
Daneldiń Dakardaǵy kúni erte bastalady. Tańǵy 9-dan bastap 7–10 jastaǵy balalarǵa matematıka, fransýz gramatıkasy, geografıa jáne aǵylshynnan sabaq beredi. Sondaı-aq, ár saǵat saıyn basqa synyptarǵa kiredi.
Eń qyzyǵy, ol kún saıyn "dınamıkalyq úzilis" jasap, balalarmen jergilikti hıtterge bılep, sergitý sátterin jıi jasaıdy. Tústen keıin ne áriptesterimen tamaqtanady, ne jaǵajaıǵa baryp demalyp, keıde jeke sharýalaryn bitiredi.
"Dalaǵa shyqsań, monshaǵa kirgendeı bolasyń"
Danel Afrıkadaǵy adaptasıa kezeńi qalaı ótkenin áńgimelep berdi. Ol oǵan eń qıynǵa soqqany Afrıkalyq klımatqa úırenisý ekenin aıtty.
"Syrtqa shyqsań, ystyq monshaǵa kirgendeı bolasyń. Men onyń ústine eń ystyq maýsymda keldim: jańbyr da kóp jaýady, masa kóp. Fransýzsha erkin sóılegendikten, til jaǵynan qıyndyq bolmady. Senegaldyq aksentke de úırenip qaldym. Alaıda aýa raıyna bastapqyda úırenise almadym", – deıdi ol.
Dese de, ol senegaldyq búldirshinderdiń bilimge degen qushtarlyǵy tánti etkenin aıtty.
"Olar - ómirge qushtar, óte kóńildi balalar. Tapsyrmalarǵa jaýap berip, taqtaǵa shyqqandy jaqsy kóredi. Muǵalimge kómektesýge, qyzmet etýge, qurmet kórsetýge daıyn turady. Ierarhıany qatty baǵalaıdy: tanysqanda mindetti túrde qolyńyzdy alyp amandasady, qyzdar “sálem berý” sıaqty ıshara jasaıdy", – deıdi ol.
Daneldi ne nárse qatty tańǵaldyrdy?
Qazaqstandyq arýdy aýa raıynan basqa tańǵaldyrǵan tustar da az emes.
"Keıbir er adamdar kóp áıel alý týraly óte ashyq túrde aıtady. Biraq aqyr aıaǵynda ózderi bir áıeldiń ózine "áreń shydaıtyndaryn" aıtyp kúledi. Taǵy bir tańǵaldyrǵany – bastaýysh mektepte muǵalimder balalardy beldikpen urýy. Muny olar “tárbıe” dep qabyldaıdy", – deıdi ol.
Onyń baıqaýynsha, Senegalda er adamdar áıelderge qaraǵanda anaǵurlym sabyrly, uıańdaý. Sonymen qatar ol Qazaqstan men Senegaldyń uqsastyǵyn da atap berdi:
-
eki elde de otbasy, qonaq kútý dástúri, úlkendi qurmetteý óte mańyzdy;
-
ortaq dastarqan, bir tabaqtan tamaqtaný mádenıeti bar;
-
adamdar qaýymdasyp, bir-birine súıenip ómir súredi.
Álem sen oılaǵannan da qyzyq: qazaqstandyq jastarǵa úndeý
Suhbat sońynda Danel qazaqstandyq jastarǵa erekshe tilegin jetkizdi:
"Álem sen oılaǵannan da qyzyq, meıirimdi jáne qaýipsiz. Basqalarǵa qarap, trendterge ermeı, óz ishki daýysyńdy tyńda. Seniń armandaryń mindetti túrde “keremet” bolýǵa nemese kópshilikke unaýǵa tıisti emes. Eń baqytty adamdar qashan da óz jolyn ózi tańdaıtyndar. Tipti sol joldy syrt kóz túsinbese de meıli. Eger júregiń seni basqa elge, basqa kásipke, basqa ómirge shaqyrsa qoryqpaı qadam jasap kór", – dep aıaqtaıdy áńgimesin Danel.
sýretter: keıipkerdiń jeke muraǵatynan