Соңғы жылдары Қазақстан шахталарында қайғылы оқиғалар жиілемесе, сирейтін емес. Әсіресе көмір өндірісінде аса қауіп көбірек. Қазір елімізде шамамен 30 кәсіпорын қара алтын өндіреді. Жыл сайын 110 млн тоннадан кем емес көмір қазылып алынады. Дегенмен соңғы жылдары шахталарда еңбек қауіпсіздігіне қатысты үлкен мәселелер туындап отыр. Aqshamnews.kz тілшісі еліміздің кен орындарында соңғы бес жыл көлемінде болған апаттарды тізіп көрді.
Соңғы бес жылдағы негізгі апаттар:
• 2020 ж. — Орлов өндірістік кешені, жарылыс кезінде 2 адам қаза тапты.
• 2020 ж. — «Ақтөбе мыс компаниясы», көмірқышқыл газынан улану, 4 адам қаза тапты.
• 2021 ж. — «Абай» шахтасы, метан газының шығуы, 6 адам қаза тапты.
• 2022 ж. — «Саран» шахтасы, тау жынысының опырылуы, 1 адам қаза тапты.
• 2022 ж. — Ленин атындағы шахта, метан жарылысы, 5 адам қаза тапты.
• 2023 ж. — Костенко шахтасы, газ-метан жарылысы, 46 адам қаза тапты.
• 2025 ж. — «Жомарт» кеніші, алдын ала болжам бойынша метан жарылысы, 7 адам қаза тапты.
«Апат айтып келмейтіні» анық. Бірақ,
Көбіне қайғылы оқиғалар Қарағанды облысындағы шахталарда тіркеледі. Бұл ретте ең көп апат болған кәсіпорын – «АрселорМиттал Теміртау». 2023 жылы Костенко шахтасындағы алапат жарылыстан кейін Президент Қасым-Жомарт Тоқаев Лакшми Митталмен инвестициялық ынтымақтастықты тоқтатып, Үкіметке шахталарды мемлекетке қайтару, өнеркәсіптік қауіпсіздікті күшейту және техникалық базаны жаңартуды тапсырған еді. Сол жылы кәсіпорын атауы «АрселорМиттал Теміртау» компаниясы ресми түрде QARMET болып өзгерді.
Апаттардың басты себептері:
• Метан жарылыстары;
• Көмір мен газдың кенеттен шығуы;
• Шахталардың ескіруі (көбі кеңес заманында салынған);
• Қауіпсіздік талаптарының жеткілікті сақталмауы;
• Инженер мамандардың тапшылығы.
Не істеліп жатыр?
Сенат депутаты Ғалиасқар Сарыбаевтың айтуынша:
«Қазір Мәжіліс пен Сенатта өнеркәсіптік қауіпсіздік туралы заң жобасы қаралып жатыр. Егер қабылданса, өте қатаң талаптар енгізілмек. Әр мемлекет өз ұлттық стандарттарын қабылдайды, бізде де осы бағытта шаралар атқарылып жатыр».
Апат айтып келмейтіні анық. Десе де, кен орындарындағы қайғылы оқиғалардың жыл сайын қайталануы мәселені шешу үшін өндірістік қауіпсіздікке қатаң бақылау орнатып, шахталарды толық техникалық жаңғырту қажеттігін көрсетіп отыр.
Айта кетейік, тамыздың соңғы жексенбісі - кеншілер күні. Бастарын қауіп пен қатерге тіге отырып, осы салада қызмет етіп жүрген жанның баршасы - нағыз ержүрек, батыл жандар екенін естен шығармайық.