25 наурыз – әлемде Халықаралық информатор күні ретінде аталып өтеді. Бұл дата – қоғамға қауіп төндіретін жағдайларды, атап айтқанда, жемқорлық, алаяқтық, қоршаған орта мен халық денсаулығына қатысты заңбұзушылықтарды әшкерелеуде маңызды рөл атқаратын азаматтардың ерлігі мен белсенділігін мойындау күні. Бұл туралы Aqshamnews.kz сайты хабарлайды.
Информатор күні – адамдарды азаматтық белсенділікке, әсіресе құқық бұзушылықтарға көз жұма қарамауға, заңсыз әрекеттерге тосқауыл болуға үндеудің маңыздылығын еске салатын күн.
Жемқорлықпен күресте қоғам белсенділігі шешуші рөл атқарады
Қазақстанда Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігі Мемлекет басшысының тапсырмасымен «Заң мен тәртіп» қағидаттарын нығайту бағытында жүйелі жұмыстар жүргізіп келеді. Агенттік қоғаммен тығыз байланыс орнатып, азаматтардың өтініштерін ашық әрі жедел түрде қабылдау үшін тиімді байланыс арналары мен платформалар құрған.
Атап айтқанда, 1424 байланыс орталығы тәулік бойы жұмыс істейді. Орталыққа хабарласқан кез келген азамат кеңес алып, өз мәліметін құпия түрде қалдырып, құқық бұзушылық туралы хабарлай алады. Қажет болған жағдайда оператор хабарлама берушіні кезекші офицермен тікелей байланыстырып, жедел шаралар қабылданады.
2023 жылғы көрсеткіштер
Өткен жылы агенттіктің call-орталығына 26 мыңнан астам өтініш келіп түскен. Оның ішінде:
-
5 800-ден астам азаматқа кеңес берілді
-
862 хабарламада сыбайлас жемқорлық белгілері анықталды
-
Осы хабарламалардың негізінде қылмыстық істер саны артты
Бұл көрсеткіштер қоғамның сыбайлас жемқорлықпен күрестегі белсенділігінің артып келе жатқанын айғақтайды.
Сенімді ақпарат үшін – 15,7 млн теңгеге дейін сыйақы беріледі
Заңнамаға сәйкес, егер азамат сыбайлас жемқорлық фактісі туралы шынайы әрі нақты ақпарат беріп, нәтижесінде кінәлілерге қатысты сот үкімі күшіне енсе, ол адам біржолғы ақшалай сыйақыға ие болады.
Сыйақы көлемі – пара немесе келтірілген залал сомасының 10%-на дейін, бірақ 4 000 АЕК-тен (2025 жылы – 15,7 млн теңгеге жуық) аспауы тиіс.
2023 жылы 104 азаматқа жалпы сомасы 35,5 млн теңге сыйақы төленді, оның ішінде 38 мемлекеттік қызметші грамоталармен марапатталды.
Аймақтық статистика және нақты мысалдар
Сыйақы алғандардың көбі Қарағанды, Ақтөбе және Батыс Қазақстан облыстарында тіркелді. Бұл аймақтарда жемқорлық фактілері туралы 6-10 азаматтан сыйақы алған.
Мысал ретінде:
-
Шымкентте – «Т» және «Б» азаматтарының заңсыз әрекетін әшкерелеуге көмектескен адамға 6 млн теңге сыйақы берілді.
-
Астанада – полиция қызметкерлеріне пара беруге итермелеген азаматтар туралы хабарлаған «Т» азаматы 3 млн теңге сыйақы алды.
Құпиялылық – басымдықта
Сыбайлас жемқорлық туралы хабарлаған азаматтар толықтай қорғалады. 2023 жылғы 3 қаңтардан бастап информаторларды қорғаудың кешенді бағдарламасы іске қосылды. Енді ондай азаматтар:
-
Қызметінен босатылмайды
-
Басқа лауазымға ауыстырылмайды
-
Құпия ақпарат таратылса, қылмыстық жауапкершілік көзделген
Бұл нормалар азаматтардың қауіпсіздігін қамтамасыз етіп, сыбайлас жемқорлықпен күресте белсенділікті арттыруға бағытталған.
Антикор чат-боты – жедел әрекет құралы
Агенттік азаматтарға ыңғайлы болу үшін WhatsApp арқылы хабарлау жүйесін енгізді. Ол үшін:
📱 8 777 000 1424 нөміріне жазу жеткілікті.
Бұл бот арқылы:
-
Сыбайлас жемқорлық фактілерін хабарлауға
-
Кеңес алуға
-
Хабарламаның құпиялылығына кепілдік алуға болады
Алайда, агенттік жалған хабарлама жасаудың да қылмыстық жауаптылыққа тартылатынын ескертеді.
Халықаралық информатор күні – азаматтық белсенділік пен заң үстемдігін нығайтудың символына айналды. Қазақстанда сыбайлас жемқорлыққа қарсы күресте азаматтардың рөлі артып келеді. Әр хабар, әр үндеу – әділдікке жасалған қадам. Қоғам болып жемқорлыққа қарсы тұрып, үнсіз қалмау – болашақтың кепілі.