Бүгінгі таңда қалада туберкулезге қарсы емдеу өте тиімді препараттармен жүргізіледі
Бұл туралы ӨКҚ брифингінде Қазақстан Республикасы Ұлттық фтизиопульмонология ғылыми орталығының директоры Мәлік Әденов мәлімдеді, деп хабарлайды Almaty-akshamy.kz.
Жыл сайын 24 наурызда Дүниежүзілік туберкулезге қарсы күрес күні атап өтіледі.
"Бұл күн Қоғамдық денсаулық сақтау ауыртпалығы ретінде туберкулезді жою ісін одан әрі ілгерілеуге саяси және әлеуметтік міндеттемені жұмылдыруға себеп болып табылады және туберкулез туралы ақпараттануды арттыруға және оны бүкіл әлемде алдын алу мен емдеуге күш салуға бағытталған", - деп түсіндірді М.Әденов.
Қазақстан БҰҰ-ның жоғары деңгейдегі туберкулез жөніндегі кеңесінің саяси декларациясына қосылған және 2035 жылға қарай эпидет ретінде туберкулезді жоюға бағытталған END TB стратегиясын іске асыратын ел ретінде өз міндеттемелерін орындайды.
Қазақстанда 2023 жылдың қорытындысы бойынша туберкулез бойынша тұрақты эпидемиологиялық жағдай байқалады. Туберкулезбен сырқаттанушылық көрсеткіші 2022 жылмен салыстырғанда 4,9% - ға төмендеді. Өлім көрсеткіші 14,3% - ға төмендеді. Таралу деңгейі 5,4% - ға төмендеді.
ӨКҚ спикері пациентке бағдарланған тәсіл, МСАК деңгейінде қызметтерді орталықсыздандыру жүзеге асырылып жатқанын атап өтті.
"Бүгінде туберкулезді емдеу негізінен амбулаториялық жағдайда жүргізіледі. Емдеудің бірінші күнінен бастап науқас инфекциялық бақылау шаралары мен клиникалық жағдай сақталған жағдайда үйде бола алады. Туберкулезбен ауыратын науқастардың амбулаториялық емдеудегі үлес салмағы 2023 жылы 64,6% ДДҰ стандартында 55% құрады, олардың 36,4% - ы ұялы телефондарды, планшеттерді және мобильді қосымшаларды пайдалана отырып, бейне-бақыланатын емдеуде болды", - деді М. Әденов.
ҚР заңнамасына сәйкес туберкулезбен ауыратын науқастарға психоәлеуметтік қолдау көрсетіледі. 2023 жылдың қорытындысы бойынша амбулаториялық ем алатын пациенттердің 95% - дан астамы әлеуметтік қолдау шараларымен қамтылды.
Бүкіл ел бойынша денсаулық сақтаудың бастапқы буыны деңгейінде ПТР (молекулалық-генетикалық диагностика) әдісімен туберкулезді және дәріге төзімді туберкулезді анықтаудың заманауи экспресс-әдістері енгізілді. Осы сынақтардың көмегімен екі сағат ішінде нәтиже алуға және адамның негізгі туберкулезге қарсы препаратқа сезімталдығы бар-жоғын білуге болады.
Ол барлық 20 өңірлік (облыстық, қалалық) туберкулезге қарсы зертханалар жаңа және қайта бейінделген препараттарды қоса алғанда, дәрілік сезімталдыққа тестілеу бойынша сапаны сырттай бағалаудан өткенін атап өтті. Халықаралық стандарттарға сәйкес келетін ТБ диагностикасының барлық зертханалық әдістеріне 100% қолжетімділік қамтамасыз етілді. Толық геномдық реттілік енгізілді. Балалардағы туберкулезді және ересектердегі туберкулез инфекциясын диагностикалау үшін квантиферон сынағы енгізілді.
Жаңа және қайта тағайындалған препараттармен, қысқа және жеке емдеу режимдерімен емдеу енгізілді. ДДҰ ұсынымдарына сәйкес көп дәріге төзімді туберкулезді емдеу мерзімі 24 айдан 9-12 айға дейін қысқарады. Туберкулезге қарсы жаңа тиімді препараттар (Бедаквилин, Деламанид) кең дәріге төзімді ТБ және КДТ ТБ емдеуде қолданылады. Бұл ретте дәрігер төзімді туберкулезді емдеу тиімділігінің көрсеткіші 80%-ды құрап жақсарды, ол ДДҰ стандартында 80% дан кем емес.
Сондай-ақ, 2023 жылдан бастап ДДҰ 6 ай бойы дәріге төзімді туберкулезді емдеуде ұсынған жаңа претоманид препаратын қолдана отырып, Операциялық зерттеу түріндегі пилоттық жоба іске қосылды.
Мониторинг және бағалау жүйелері күшейтілді, туберкулезбен ауыратындардың ұлттық тіркелімі жетілдірілуде, туберкулезге қарсы қызметті тұрақты қаржыландыру және техникалық әріптестермен және халықаралық донорлармен ынтымақтастық қамтамасыз етілуде.
Сондай-ақ, Қазақстанның барлық облыстарында жоғары тәуекел тобындағы адамдармен және халықтың қол жеткізу қиын топтарымен жұмыс істеу үшін үкіметтік емес ұйымдар жұмыс істейді.
Соңында М. Әденов қала тұрғындарын аурудың алғашқы белгілерінде дереу медициналық көмекке жүгінуге шақырды.