Қазір ерлер 63 жаста зейнетке шығады. Әйелдер үшін зейнет жасы 61 болып бекітілген. Бұл көрсеткіш 2028 жылға дейін өзгермейді. 2031 жылдан бастап зейнеткерлік жас 63 жасқа жетеді.
Жалпы 35 жаста зейнетке шығу мүмкін бе? Ол үшін не істеу керек? Аqshamnews.kz тілшісі анықтап көрді.
Кімдер зейнетке ерте шыға алады?
Заңда жалпы тәртіптен бөлек жеңілдіктер бар:
- Көпбалалы аналар - бес және одан да көп баланы сегіз жасқа дейін өсірген әйелдер 53 жаста зейнетке шыға алады.
- Зиянды өндірісте жұмыс істейтіндер - егер жеті жыл және одан көп жұмыс істесе және олардың пайдасына арнайы кәсіби зейнетақы жарналары төленсе, 55 жастан бастап әлеуметтік төлемдер ала алады.
- Зейнет аннуитеті - ЕНПФ-та жеткілікті қаражаты барлар үшін ерлер 55 жастан, әйелдер 53 жастан бастап зейнетке шығуға мүмкіндік бар. Бұл үшін жинақ сомасы өмір бойы төлем жасауға жетуі керек.
- Күштік құрылым қызметкерлері - олардың зейнетақысы еңбек өтіліне байланысты есептеледі, әр мекеменің өз ережесі бар.
Ал 35 жаста зейнетке шығу мүмкін бе?
Қазақстанда ресми түрде 35 жаста зейнетке шығу мүмкін емес. Ең төменгі шек – әйелдер үшін 53 жас, ерлер үшін 55 жас. Ал бұл жастан бастап бейресми зейнетақы алу үшін не істеу керек?
1. Зейнетақы қор құру керек
Мемлекеттік жинақтаушы жүйеге сүйеніп қана отырсаңыз, 45-те зейнетке шығу арман болып қалады. Сондықтан жеке инвестициялық портфель жинаған дұрыс:
-
Жеке зейнетақы шотын ашу (Unit-linked полистер немесе жеке брокерлік шот);
-
Тұрақты салым жасау – ай сайын табыстың кем дегенде 30–50%-ын жинау;
-
Көп валюталы портфель ашу: теңге, доллар, алтын, акция, облигация.
2. Инвестицияны ерте бастау
25 жастан бастап ай сайын $500 (шамамен 250 мың теңге) жинап, орта есеппен жылына 10% табыс табатын инвестицияға салсаңыз, 20 жылда шамамен 350–400 мың доллар (190–200 млн теңге) жинауға болады. Бұл - Қазақстанда қаржылай тәуелсіз болуға жеткілікті сома.
3. Табысты көбейту және пассив кіріс
Ерте зейнетке шығу үшін тек үнемдеу жеткіліксіз:
-
Қосымша табыс көздері (фриланс, жеке бизнес);
-
Инвестициядан дивиденд алу;
-
Жылжымайтын мүлік немесе онлайн жобалардан тұрақты пассив кіріс қалыптастыру керек.
4. FIRE қағидасын қолдану
FIRE (Financial Independence, Retire Early) – “Қаржылай тәуелсіз әрі зейнетке ерте шығу” философиясы. Оның негізгі ережесі:
-
Жылдық шығыныңнан 25 есе көп капитал жинасаңыз, зейнетке шыға аласыз.
Мысалы: ай сайынғы шығыныңыз 500 мың теңге болса, демек жылына 6 млн теңге. Оны 25-ке көбейтсеңіз, демек 150 млн теңге керек.
35 жаста зейнетке шығу үшін қазірден бастап табыстың жартысына жуығын жинап, инвестицияны үйреніп, шығынды қатаң бақылауға алу керек. Бұл – батыл, бірақ қолдан келетін мүмкіндік. Егер ерте бастасаңыз, 20 жылдан кейін өз қалауыңызша өмір сүре аласыз.