Алматыда 2025 жылы жастар арасында есірткіге тәуелділіктің алдын алуға бағытталған кешенді әрі заманауи тәсіл енгізілді. Қалада алдын алу, қайта әлеуметтендіру, оқыту, цифрлық мониторинг және жастарды есірткі насихатына қарсы күреске тарту бағыттарын біріктіретін тұрақты экожүйе қалыптасып келеді.
Бұл жұмыстың негізгі тетігі Алматы қаласының Жастар саясаты басқармасы жүзеге асырып жатқан «Наркостоп» жобасы. Қазіргі таңда Алматыда 14-35 жас аралығындағы жастар арасында есірткіге тәуелділігінің алдын алуға бағытталған 4 арнаулы орталық жұмыс істеп тұр. Жоба 2023-2025 жылдарға арналған есірткіге және есірткі бизнесіне қарсы күрестің кешенді жоспарына сәйкес жүзеге асырылып жатыр. Аталған жоспар 7 бағыт пен 76 іс-шараны қамтиды. Негізгі мақсат – жастарға ақпарат беріп қана қоймай, оларды есірткінің заңсыз айналымына қарсы іс-қимылға тарту арқылы қауіпсіз қалалық орта қалыптастыру.
2025 жылдың басынан бері жоба аясында 210-нан астам алдын алу шаралары өткізіліп, оған 3,5 мыңнан астам ерікті қатысты. Рейд барысында есірткіге қатысты сілтемелері бар 18 мыңнан астам трафареттік жазба мен граффити анықталып, боялып өшірілді. Бұл шаралар қалалық ортадағы визуалды есірткі насихатының көлемін айтарлықтай азайтуға мүмкіндік берді. Жобаның инновациялық бағыттарының бірі – цифрлық құралдарды дамыту және «Киберволонтерлік» бастамасын іске қосу болды. 3 мыңнан астам жас ерікті интернет кеңістікті үнемі бақылап, заңсыз контентті анықтап, тиісті органдарға жолдап отырады. Олардың жұмысының нәтижесінде 797 интернет-ресурс бұғатталды.
Осылайша, онлайн кеңістіктегі қауіптерді түсінетін және қаланың цифрлық қауіпсіздігіне үлес қосатын жаңа буынның белсенді азаматтары қалыптасып келеді. Азиз Кажденбектің айтуынша, қала кеңістігін есірткі насихатынан тазарту ғана емес, сонымен қатар жастар арасында саналы таңдау жасау мәдениеті мен денсаулыққа жауапкершілікпен қарау дағдысын қалыптастыру басты басымдық болып қала береді. Оның айтуынша, Алматыдан бастау алған «Наркостоп» жобасы бүгінде бүкіл елді қамтыған ауқымды қозғалысқа айналды. Жоба аясында педагогтар мен ювеналды полиция қызметкерлерін даярлауға да ерекше көңіл бөлініп отыр. Олар үшін тәуелділіктің алдын алуға бағытталған заманауи тәсілдерге арналған оқыту тренингтері ұйымдастырылады.
Сонымен қатар, Психикалық денсаулық орталығы жанында науқастарды қайта әлеуметтендіруге бағытталған шеберханалар жұмыс істейді. Олардың қатарында қыш құмыра жасау, зергерлік іс және дәстүрлі қазақ қолөнері – киіз өңдеу бар. Bip.house платформасымен бірлесіп, деструктивті көріністердің алдын алуға бағытталған 10 бөлімнен тұратын жастарға арналған вертикалды хикая түсірілді. Жобаның алғашқы екі сериясы 2,7 миллионнан астам қаралым жинаған.
2025 жылы Алматыда бірқатар ірі қалалық іс-шара өтті. Олардың қатарында AntiDope Fest фестивалі, халықаралық конференция және NomadMMA «Almaty Open Cup» турнирі бар. Дүниежүзілік нашақорлыққа қарсы күрес күні аясындағы ауқымды іс-шара Махатма Ганди атындағы саябақта ұйымдастырылды, ал метроның тоғыз бекетінде ақпараттық науқан өткізілді.
Сонымен қатар, Сенат пен Мәжіліс депутаттарымен, ювеналды полиция өкілдерімен және «Аманат» партиясымен жұмыс кездесулері өткізілді. Онда кәмелетке толмағандар арасында есірткіге тәуелділіктің алдын алуға қатысты заңнаманы жетілдіру, интернет кеңістікті реттеу және жастарды есірткі бизнесіне тартудың алдын алу шаралары талқыланды.
Қорытындылай келе, «Наркостоп» жобасы профилактикалық жұмыстың тиімді, технологиялық және жастардың тікелей қатысуына негізделген үлгісін көрсетті. Алматыда жастардың қауіпсіздігі мен денсаулығы мемлекеттік деңгейдегі міндет қана емес, сонымен қатар қазіргі заманғы қалалық мәдениеттің маңызды бөлігіне айналып келеді.