Jaz kezinde ishi ótip, qusatyndardyń sany kóbeıe bastaıdy. Bir qaraǵanǵa qorqatyn eshteńe joq, biraq sonyń saldarynan ómirden de ótýi múmkin. Onyń biri - tyrysqaq. İshek ınfeksıasy tobyna jatatyn, asa qaýipti ári juqpaly aýrý. Holera vıbrıonyn tyrysqaqtyń qozdyrǵyshy dep te ataıdy. Sebebi, olar syrtqa kóp mólsherde tyrysqaq qozdyrǵyshyn bólip shyǵarady. Ol degenimiz - naýqastyń nájisi, qusyǵy arqyly sýǵa, tamaqqa, kıim-keshekke, ydys-aıaqqa, kórpe-tósekke t.b. jerlerge túsedi. Tipti aýrý aýyz arqyly da juǵady.
Tyrysqaq aýrýdyń taralýyna birinshi sebepker - sý. Qozdyryshpen lastanǵan sýdy ishýge nemese sharýashylyqta paıdalanýǵa bolmaıdy. Máselen, jemis-jıdek nemese kókónisterdi jýyp shaıǵan kezde adamǵa juǵady. Eger kesel sý arqyly juqsa, sol ydystan sý ne tamaqtanǵan adamdar da aýrýǵa shaldyǵady.
Tyrysqaqtyń qozdyrǵyshy óte juqpaly. Onyń azyq-túlikke túsýine kóbine vıbrıon tasymaldaýshylar sebep bolsa, aýrýdy taratatyn - shybyndar. Aýrýdyń bul túri óte juqpaly. Naýqastyń ishi aýyrmaı, jıe óte bastaıdy. Ústi-ústine qusady. Qusyqtyń túri kúrishten jasalǵan qaınatpaǵa óte uqsas bolady. İshtiń ótýi birneshe saǵattan 5 kúnge deıin sozylýy múmkin. Kóbine 2-3 kúnge sozylady. Aýrýdyń aldyn alýy úshin jaz mezgilinde tekserilip, belgingen jerlerge shomylyp, kókónis jáne jemis-jıdekterdi jýyp paıdalaný qajet. Sondaı-aq jeke bas gıgıenasyn, ásirese, balalar arasynda qatań saqtaý qajet. Aýyzsýdy mindetti túrde qaınatyp ishý kerek. As daıyndaý, ydys jýý jáne aýyzsý úshin ashyq aıdyn-aryqtardyń sýyn paıdalanǵan jón. Úıdegi tamaqty ashyq qaldyrmaı, tez buzylatyndaryn tońazytqyshqa salǵan durys. Úıdegi qoqysty ýaqytyly shyǵaryp, úı ishi men aýlanyń tazalyǵyn saqtaý kerek.
S.Súleımenova,
Almaly aýdany sanıtarıalyq-epıdemıalogıalyq
baqylaý basqarmasy EQB basshysy
A.Ibragımova,
Almaly aýdany sanıtarıalyq-epıdemıalogıalyq
baqylaý basqarmasy EQB bas mamany