Sybaılas jemqorlyq — memlekettik basqarý júıesiniń tıimdiligin tómendetetin, ekonomıkalyq ósimge kedergi keltiretin jáne azamattardyń bılik ınstıtýttaryna degen senimin álsiretetin áleýmettik qubylys.
Osyǵan baılanysty sybaılas jemqorlyqqa qarsy is-qımyl Qazaqstan Respýblıkasynyń memlekettik saıasatynyń negizgi basymdyqtarynyń biri bolyp tabylady.
Sybaılas jemqorlyqtyń qoǵam damýyna tıgizetin keri áseri kóp, olarǵa:
· memlekettik búdjettiń tıimsiz jumsalýy;
· ekonomıkalyq básekelestiktiń buzylýy;
· kóleńkeli ekonomıkanyń keńeıýi;
· áleýmettik teńsizdiktiń artýy;
· memlekettik sheshimderdiń ádildigine kúmánniń týyndaýy faktorlaryn keltirýge bolady.
Bul faktorlar qoǵamnyń turaqty damýyna keri áser etip qana qoımaı, azamattardyń quqyqtyq mádenıetiniń tómendeýine de sebep bolady.
Osy faktorlardy boldyrmaý maqsatynda Qazaqstan Respýblıkasynyń sybaılas jemqorlyqqa qarsy saıasaty retinde júıeli sharalar kesheni qabyldanǵan. Olardyń qatarynda:
1) «Sybaılas jemqorlyqqa qarsy is-qımyl týraly» zań – sybaılas jemqorlyqqa qarsy saıasattyń quqyqtyq negizin aıqyndaıdy.
2) Qazaqstan Respýblıkasynyń Sybaılas jemqorlyqqa qarsy qyzmeti – quqyqbuzýshylyqtardy anyqtaý, aldyn alý jáne jolyn kesý boıynsha arnaıy ýákiletti qyzmet júrgizedi.
3) Memlekettik qyzmetshilerdiń ádep kodeksi – adaldyq, ashyqtyq jáne jaýapkershilik qaǵıdattaryn nyǵaıtýǵa baǵyttalǵan.
4) Sıfrlandyrý jáne ashyqtyq -«Elektrondyq úkimet» portaldary; onlaın memlekettik qyzmetter; ashyq búdjetter; memlekettik satyp alýlardyń tolyq jarıalylyǵy.
5) Aldyn alý jáne aǵartý jumystary - «Adaldyq alańdary», «Parasat joly» jobalary, mektepter men joǵary oqý oryndaryndaǵy adaldyq sabaqtary, sybaılas jemqorlyqqa qarsy tárbıe berý, adaldyq pen jaýapkershilik qundylyqtaryn nyǵaıtý.
Atalaǵan sharalar memlekettik qyzmettiń ashyqtyǵyn qamtamasyz etýge, jemqorlyq táýekelderin azaıtýǵa jáne azamattardyń memleketke degen senimin arttyrýǵa baǵyttalǵan.
Sonymen birge, sybaılas jemqorlyqpen kúres tek memlekettik organdardyń ǵana emes, búkil qoǵamnyń ortaq mindeti ekeni anyq. Memlekettiń árbir azamaty:
- zańsyz áreketter týraly aqparattandyrýǵa;
- quqyqtyq mádenıetin arttyrýǵa;
- memlekettik qyzmet kórsetýdegi ashyqtyqty talap etýge;
- jemqorlyqqa tózbeýshilik qaǵıdatyn ustanýǵa mindetti.
Sybaılas jemqorlyqqa qarsy kúres — Qazaqstan Respýblıkasynyń turaqty damýy úshin negizgi faktorlardyń biri. Memleket tarapynan qabyldanyp jatqan júıeli sharalar jáne qoǵamnyń belsendi qatysýy ǵana tıimdi nátıjege jetkizedi.
Árbir azamattyń adaldyqty ómirlik qaǵıdat retinde ustanýy — jemqorlyqsyz qoǵam qurýdyń basty alǵysharty. Adaldyq, ádildik jáne ashyqtyq — jańa Qazaqstannyń negizgi qundylyqtary.
Almaty bólimshelik kóliktegi sanıtarıalyq-epıdemıologıalyq baqylaý basqarmasynyń bólim basshysy K.Djýbanysheva