Jazýshy Ákim Tarazı ómirden ótti

Jazýshy Ákim Tarazı ómirden ótti Cýret: Ult.kz

Qazaq ádebıeti qara jamyldy. Qazaqstandyq tanymal jazýshy, dramatýrg, senarıst Ákim Tarazı 92 jasqa qaraǵan shaǵynda ómirden ótti.

Qaraly habar týraly aqyn Baýyrjan Qaraǵyzuly áleýmettik jelide jazdy, dep habarlaıdy aqshamnews.kz.

Ákim Úrtaıuly Áshimov (Ákim Tarazı) 1933 jyly 9 qyrkúıekte Almaty qalasynda dúnıege kelgen. 1950 jyly Jambyl oblysy Jańa turmys aýylynda orta mektepti támamdaǵan.

1957 jyly Abaı atyndaǵy Memlekettik pedagogıkalyq ınstıtýtynyń fılologıa fakúltetin aıaqtap, 1957-1959 jj. Jambyl oblysy Jańa turmys aýylyndaǵy orta mektepte orys tili jáne ádebıeti pániniń muǵalimi qyzmetin atqardy. 1960-1962 jj. Máskeý qalasyndaǵy Joǵary senarlyq kýrsta oqydy.

1962 jyl – «Lıteratýrnaıa gazeta» basylymynyń Qazaqstandaǵy menshikti tilshisi (Máskeý)

1964 jyl – «Qazaqfılm» kınostýdıasynyń bas redaktory

1970-1980 jj. – Qazaqstan Kınematografıster odaǵynyń birinshi hatshysy, Qazaq KSR Kınematografıster odaǵynyń hatshysy

1980-1986 jj. – shyǵarmashylyq kezeń

1986-1990 jj. – Qazaqstan Jazýshylar odaǵynyń hatshysy

1991-1994 jj. – Mádenıet mınıstriniń keńesshisi

1993-1996 jj. – «Qarjy-qarajat» jýrnalynyń bas redaktory

1994-2004 jj. – T. Júrgenov atyndaǵy Qazaq ulttyq óner akademıasynyń profesory

2009 j. – Astana qalasyndaǵy Qazaq ulttyq óner ýnıversıtetiniń profesory (2009-2011 j. – Qazaqstan Jazýshylar odaǵy fılıalynyń jetekshisi).

Ákim Tarazıdiń «Tasjarǵan», «Qorqaý juldyz», «Sher», «Qıanat», «Mustafa Shoqaı», «Moskva – Balasaz» romandary, «Aýyl shetindegi úı», «Táj», «Mahabbat jyry», «Kók aspanda qyraǵy kóz bar», t.b. áńgime-esseleri men povesteri, «Joly bolǵysh jigit» pesalar jınaǵy jaryq kórgen. Sondaı-aq 2023 jyly mamyr aıynda qalamgerdiń 12 tomdyq jınaǵynyń tusaýkeser rásimi ótken bolatyn.

Ákim Tarazıdiń senarıleri boıynsha túsirilgen «Tulpardyń izi», «Arman – ataman», «Qarash-Qarash oqıǵasy», «Mustafa Shoqaı», «Qyzjylaǵan» fılmderi qazaq kınosynyń «altyn qoryna» endi.

«Kúlmeıtin komedıa», «Jaqsy kisi», «Joly bolǵysh jigit», «Aqyn, perishte, mahabbat», «İndet», «Mahambet», «Laıner», «Úkili juldyz», «Qyz mahabbaty» jáne ózge de  dramatýrgıalyq shyǵarmalary elimizdiń teatr sahnalarynda qoıyldy. Jazýshynyń kóptegen týyndylary orys, qytaı, polák, bolgar jáne aǵylshyn tilderine aýdarylǵan.

Ákim Tarazı N.Ia. Bıchýrınniń «Ejelgi ýaqytta Orta Azıada ómir súrgen halyqtar týraly málimetter jınaǵy» («Sobranıe svedenıı o narodah, obıtavshıh v Sredneı Azıı v drevnıe vremena») jáne «Shyńǵys áýletinen shyqqan alǵashqy tórt hannyń tarıhy» («Istorıa pervyh chetyreh hanov ız doma Chıngızova») atty tarıhı ǵylymı-zertteý eńbekterin, sondaı-aq, F. Rableniń «Gargantúa jáne Pantagrúel» romanyn qazaq tiline tárjimalaǵan.

1994 jyly «Qurmet» ordenimen marapattaldy, 1997 jyly «Qazaqstannyń eńbek sińirgen qaıratkeri» ataǵyn aldy, 2002 jyly Qazaqstan Memlekettik syılyǵynyń laýreaty atandy. 2011 jyly Praga qalasynda Frans Kafka atyndaǵy halyqaralyq ádebı syılyǵymen marapattaldy. Sol jyly Anglıada Á. Tarazıdiń «Qorqaý juldyz» romany aǵylshyn tilinde jaryq kórdi. 2015 jyly «Otan» ordenimen marapattalǵan. 2021 jyly óner jáne ádebıet salasyndaǵy jetistikteri úshin Qazaqstan Respýblıkasynyń joǵary dárejeli úzdik nagradasy – «Qazaqstannyń Eńbek Eri» ataǵynyń ıegeri atandy.

Sizdiń reaksıańyz?
Unaıdy
1
Unamaıdy
0
Kúlkili
0
Shekten shyqqan
0
Sońǵy jańalyqtar

20:04

16:54

16:01

15:18

15:12

14:02

13:12

12:19

11:36

10:17

10:13

20:50

16:38

16:35

15:52

15:47

14:49

14:11

12:19

11:48

11:32

11:07

10:21

20:29

20:25