Keıingi ýaqytta “Qazaqstan ekonomıkasy quldyrap barady” degen pikirler jıi aıtylyp júr. Alaıda resmı derekter men sarapshylar muny joqqa shyǵarady. Eldegi jalpy ishki ónim ósip, ınvestısıa tartý, óńdeý ónerkásibin damytý baǵytynda oń kórsetkishter baıqalady. Osy oraıda Aqshamnews.kz tilshisi komýnıkasıa mamany, qarjy, bırja, makroekonomıka sarapshysy, ekonomıs Aıbar Oljaımen suhbattasyp, qazirgi ekonomıkalyq ahýaldy saralap kórdi.
Aıbar Oljaıdyń aıtýynsha, Qazaqstan ekonomıkasy qarqyndy túrde ósip kele jatyr. 2023 jyldyń qorytyndysy boıynsha elimizdiń Jalpy ishki ónimi (JİÓ) 4,8% ósken. Bul kórsetkish - ishki tutynystyń artýy men belgili bir salalarǵa quıylǵan ınvestısıalardyń nátıjesi.
"Agrokeshen men geologıalyq barlaý salalaryna ınvestısıa tartyldy. Budan bólek, óńdeý ónerkásibi men daıyn taýar óndirý baǵytyndaǵy ósim qýantady. Bul ekonomıkamyzdyń munaı men shıkizatqa táýeldiligin azaıtyp jatyr", – deıdi Aıbar Oljaı.
Ekonomıkalyq kórsetkishter turaqtylyq pen ósimdi kórsetip tur ma?
Sarapshynyń aıtýynsha, statısıkaǵa kóz júgirtsek, turaqtylyq pen ósim baryn kórýge bolady. Tipti, bıyl JİÓ kólemi 300 mlrd dollarǵa jetýi múmkin degen boljam bar. Bul - el ekonomıkasy úshin mańyzdy meje.
Sarapshy qazir jaqsy qarqyn kórsetip jatqan baǵyttardy atady: óńdeý ónerkásibi, agroónerkásip, barlaý jáne paıdaly qazbalar jáne daıyn taýar óndirisi.
Aıbar Oljaıdyń pikirinshe, bul salalar bolashaqta ekonomıkany ártaraptandyrýǵa kómektesedi.
"Jerdiń astyndaǵy shıkizatty qazyp sata bermeı, ony óńdep, daıyn taýar retinde satýǵa kóship kelemiz", – deıdi Oljaı.
Investısıa tartý boıynsha Qazaqstannyń múmkindikteri men artyqshylyqtary qandaı?
Sarapshy Qazaqstan ınvestısıa tartýdyń birneshe sıklynan ótkenin aıtty. 2022 jyly elge 28 mlrd dollar tikeleı ınvestısıa tartylǵan. Biraq keıingi jyldary álemdegi turaqsyzdyq (Reseı-Ýkraına soǵysy, Tramp faktory) áserin tıgizip, reınvestısıa qarqyny baıaýlaǵan.
"Qazaqstanda arnaıy ekonomıkalyq aımaqtar bar. Investısıa zańyn jetildirip jatyrmyz. Saıası jaǵdaı turaqtalyp, teńge nyǵaıa tússe, ınvestorlar qaıta kele bastaıdy", – deıdi ol.
Sonymen, “Qazaqstannyń ekonomıkasy quldyrap jatyr” degen sóz ras pa?
Sarapshy Aıbar Oljaı bul tujyrymnyń jalǵan ekenin naqty dáleldermen negizdeıdi. Ol ekonomıkanyń qurylymy kúrdelenip, turaqty ári uzaqmerzimdi damýǵa qaraı qadam basyp kele jatqanyn aıtty.
Aıta keteıik, Almaty elimizdegi ekonomıkalyq kóshbasshy shahar sanalady. Qalanyń eń tabysty bıznes salasy retinde qyzmet kórsetý salasy atalady. Ol JÓÓ-niń 85,4% bolsa, óndiris salasy 8% úleske ıe.