Қазақстанда ғылымды дамытуға бағытталған бірқатар шаралар жүзеге асырылуда. Мемлекет басшысының тапсырмасы бойынша ғылыми зерттеулерді қаржыландыру ұлғайып, жас ғалымдарға көрсетілетін қолдау күшейтілді. Осы бағытта бірнеше маңызды жобалар мен бастамалар іске асырылып, елдің ғылыми әлеуетін арттыруға ықпал етіп отыр, деп хабарлайды aqshamnews.kz
2025 жылдың басынан бастап 36 жас ғалым тегін негізде пәтер алды. Бұл шара жас ғалымдардың әлеуметтік мәртебесін көтеріп, ғылымға тартылуын ынталандырады.
Мемлекет басшысының әлемнің жетекші зерттеу орталықтарында 500 ғалымның жыл сайынғы тағылымдамадан өтуін қамтамасыз ету тапсырмасын орындау үшін шетелде ғылыми тағылымдамалар бағдарламасы іске қосылды. Қазіргі уақытта бұл бағдарлама аясында 1475 тағылымдама берілді, бұл ғылыми қоғамдастықтағы халықаралық ынтымақтастықты нығайтуға бағытталған маңызды қадам болып табылады.
2021-2024 жылдар аралығында гранттық қаржыландыруға арналған 16 конкурс өткізіліп, 2000-нан астам ғылыми жоба іске асырылды. Бұл гранттар ғылыми ізденістерді қолдап, жастардың ғылымға деген қызығушылығын арттыруда.
Жыл сайын ғылымға қосқан үлесі мен ғалымдарды ынталандыру мақсатында 2000 АЕК мөлшерінде 50 «Үздік ғылыми қызметкер» сыйлығы беріледі. Бұл сыйлықтар ғалымдардың шығармашылық еңбегін бағалап, олардың жұмысына мотивация береді.
Докторларды даярлауға мемлекеттік білім беру тапсырысы артуда. 2022 және 2023 жылдары докторантураға берілетін гранттар саны тиісінше 1815 және 1919 грантты құраса, 2024 жылы 2919 грант бөлінді. Бұл шара еліміздің ғылыми және зерттеу әлеуетін арттыруға бағытталған.
Ғылым мен өндіріс арасындағы байланысты нығайту мақсатында ғылыми-технологиялық сессиялар өткізіліп келеді. Қазіргі уақытта Қазақмыс, Қазатомөнеркәсіп, ERG және басқа да ірі кәсіпорындармен бірлесіп 9 сессия өткізілді. Бұл сессиялар нәтижесінде Қазақстанның ғылыми әлеуеті мен өндіріс саласындағы серіктестіктің жаңа мүмкіндіктері ашылды.
Қазақстандық ғалымдар бірқатар маңызды ғылыми әзірлемелер жасап, оларды түрлі салаларда қолдануға енгізуде. Мысалы:
- Satbayev University ғалымдары Балқашта тазартылған селеннің алғашқы партиясын шығарды.
- Nazarbayev University ғалымдары қатерлі ісікке қарсы DVC деп аталатын дәрі ойлап тапты. Бұл дәрі рак клеткаларына әсер етіп, емдеудің жаңа жолдарын ұсынады. Қазіргі уақытта препарат клиникалық сынақтардың екі бастапқы кезеңінен сәтті өтті.
- Шығыс Қазақстан техникалық университетінің ғалымдары алғаш рет отандық травматология, нейрохирургия және онкология үшін имплантаттар әзірледі.
- Қарағанды техникалық университеті ғалымдары металлургиядағы коррозиямен күресудің жаңа әдісін ұсынды.
Қазақстандық ғалымдардың жаңа технологиялары
Қазақстанда жасанды интеллектті дамытуға бағытталған KazLLM үлкен тілдік моделі әзірленді. Бұл модель қазақ тіліндегі мәтіндік ақпаратты өңдеу, аудару және талдау үшін тиімді шешімдер ұсынады.
Қазақстанда жас ғалымдарға арналған бағдарламалар мен қолдау шаралары ғылымды дамытуға бағытталған маңызды қадам болып табылады. Ғылым мен өндіріс арасындағы байланысты нығайту, халықаралық тағылымдамалар, гранттық қаржыландыру және әлеуметтік қолдау арқылы елде жаңа технологиялар мен ғылыми жаңалықтар енгізіліп, Қазақстанның ғылыми әлеуеті артып келеді. Бұл даму еліміздің тұрақты өсуі мен инновациялық бағыттағы жетістіктерге жетуіне ықпал етеді.