Президент Жолдаулары: ел дамуының стратегиялық бағдары
Қазақстанда халыққа Жолдау дәстүрі 1997 жылдан бастау алады. Содан бері бұл құжат елдің саяси, әлеуметтік және экономикалық дамуына жол көрсететін басты бағдаршамға айналды. Әрбір Жолдау – белгілі бір кезеңдегі сын-қатерлерге жауап әрі жаңа мүмкіндіктерді айқындаудың тәсілі болды.
Назарбаев кезеңіндегі Жолдаулар: мемлекет іргесін бекіту (1997–2018)
Тұңғыш Президент Нұрсұлтан Назарбаевтың алғашқы Жолдауы 1997 жылғы 16 қазанда жарияланды. Ол кезде тәуелсіздіктің алғашқы жылдарындағы экономикалық қиындықтардан шығу, жаңа даму бағытын айқындау басты міндет еді.
• 2000-жылдардың басындағы Жолдаулар индустрияландыру, нарықтық реформаларды тереңдету, халықтың әлеуметтік жағдайын жақсарту мәселелеріне арналды.
• 2004 жылғы «Бәсекеге қабілетті Қазақстан үшін» Жолдауы елді жаһандық экономикалық бәсекеге дайындауды көздеді.
• 2007 жылғы «Жаңа әлемдегі жаңа Қазақстан» – саяси жаңғыруға екпін берген құжат.
• 2009–2010 жылдардағы Жолдаулар әлемдік қаржы дағдарысы жағдайында елдің экономикалық тұрақтылығын сақтауға арналды.
• 2012 жылғы «Қазақстан-2050» стратегиясы – ұзақмерзімді даму бағытын айқындаған тарихи құжат ретінде есте қалды.
• 2014–2018 жылдардағы Жолдаулар халықтың әл-ауқатын арттыру, әлеуметтік саланы жаңғырту, цифрландыруға дайындық мәселелерін қамтыды.
Бұл кезеңде Жолдаулардың негізгі мақсаты – экономиканы тұрақтандыру, мемлекеттің негізін нығайту, ұзақмерзімді стратегиялық жоспар құру болды.
Тоқаев кезеңіндегі Жолдаулар: Жаңа Қазақстанға қадам (2019–қазіргі уақыт)
Қасым-Жомарт Тоқаевтың Президент ретіндегі алғашқы Жолдауы 2019 жылғы 2 қыркүйекте жарияланды. Ол қоғамдық диалогты күшейтуге және билік пен халық арасындағы байланысқа жаңа сипат беруге бағытталды.
• 2020 жылғы Жолдау – пандемия кезіндегі дағдарысқа қарсы шаралар мен жаңа жағдайда бейімделу стратегиясы.
• 2021 жылғы Жолдау – жүйелі реформалар, мемлекеттік басқаруды жетілдіру, әлеуметтік теңдік мәселелерін көтерді.
• 2022 жылғы қос Жолдау елдегі саяси реформалардың бастау нүктесі болды. «Жаңа Қазақстан» ұғымы алғаш рет саяси дискурсқа енгізіліп, әділетті мемлекет құру идеясы алға шықты.
• 2023–2024 жылдардағы Жолдаулар экономикалық бағытты айқындап, заң мен тәртіпті күшейту, әділетті қоғам қалыптастыруды басты міндет ретінде белгіледі.
Тоқаев кезеңінің басты ерекшелігі – құқықтық мемлекет құру, әділетті қоғам қалыптастыру, саяси реформаларды кезең-кезеңімен жүзеге асыру.
Жолдаулардың мәні мен дәстүрі
Қазақстан тарихында барлығы 29 Жолдау жарияланды. Олар әр дәуірдің айнасы іспеттес:
• 1990–2000 жылдары – экономикалық тұрақтандыру мен мемлекеттік институттарды қалыптастыру;
• 2010-жылдары – жаһандық сын-қатерлерге дайындық және стратегиялық мақсаттарды белгілеу;
• 2020-жылдары – саяси реформалар мен әділетті қоғам құруға бетбұрыс.
Жолдау – тек саяси дәстүр ғана емес, ел дамуының басымдықтарын жыл сайын қайта қарап, жаңа міндеттер қоюдың пәрменді құралы.
Биылғы Жолдаудан не күтеміз?
2025 жылғы 8 қыркүйекте Президент Қасым-Жомарт Тоқаев кезекті Жолдауын жариялайды. Сарапшылардың айтуынша, онда:
• экономикалық өсімді қамтамасыз ету,
• әлеуметтік теңдікті арттыру,
• өңірлердің дамуын күшейту,
• жастар саясаты мен жаңа технологияларға бейімделу мәселелері көтерілуі мүмкін
Жолдау – Қазақстанның даму тарихындағы маңызды құжат. Әр кезеңнің Жолдауы елдің саяси және әлеуметтік-экономикалық ахуалына жауап беріп қана қоймай, болашаққа бағыт-бағдар сілтеді. Биылғы Жолдау да осы дәстүрдің жалғасы болып, жаңа міндеттерді айқындайды деп күтіледі.