"Қазатомпром" ұлттық компаниясының бұрынғы басшысы Мұхтар Жәкішев кәсіпкер Арманжан Байтасовтың Baitassov Live YouTube-арнасына берген сұхбатында Қазақстанда атом электр стансасын салудың маңыздылығы туралы пікірін білдірді, деп хабарлайды aqshamnews.kz
Сұхбаттың басында Мұхтар Жәкішев өзін атом энергетигі емес, ядролық өнеркәсіпші екенін атап өтіп, энергетиканың кейбір қыр-сырларын толық білмейтінін мойындады. Сонымен қатар, оның түрмеде өткізген он жылдан астам уақытында кейбір ақпараттардың өзгеруі мүмкін екенін де атап өтті. Сондықтан ол тек өзіне белгілі ақпаратты ғана бөлісетінін айтты.
Арманжан Байтасов Қасым-Жомарт Тоқаевтың соңғы халыққа жолдауында неге Қазақстанда атом электр стансасын салу қажеттігін айтқанын сұрады.
"Әлем СО2 шығарындыларынан туындайтын ғаламдық климаттың өзгеруі алдында тұр. Біз енді планетаның атмосферасын ластайтын энергия көздерін ойланбай пайдалана алмаймыз. Сондықтан Батыс елдері көміртек салығын енгізді. Бұл салық 2023 жылға қарай алюминий, мыс және басқа да табиғи ресурстарға қатысты болады. Қазақстан экономикасы негізінен табиғи ресурстарды, әсіресе көміртекті экспорттауға негізделгендіктен, бұл салық елімізге ауыр зардап әкелуі мүмкін. Біз экспортта айтарлықтай үлкен сомадан айырыламыз. Сондықтан таза энергия көздерін қолданысқа енгізу біз үшін өте маңызды", – деді Мұхтар Жәкішев.
Ол жаңартылатын энергияның негізгі кемшілігі – олардың табиғатқа тәуелділігі екенін түсіндірді. Олар күн мен жел болмаған кезде жұмыс істемейді. Ал негізгі жүктеме энергия жүйесіне кешкі уақытта түседі – осы кезде адамдар үйлеріне келіп, электр энергиясын белсенді түрде пайдалана бастайды.
"Егер күн бірнеше күн шықпай қалса не болады? Сен өзің әсер ете алмайтын нәрсеге қалай сенуге болады? Адамдар жарықсыз қала алмайды. Бірақ мұнда ақылды тактикалық қадам жасауға болады. Жақында мен майнинг пен криптовалюта тақырыбына тереңірек үңілдім. Майнингті Қазақстан жақында электр энергиясының тапшылығын сезіне бастайтын себептердің бірі деп есептейді. Майнинг өндірісінің орасан зор энергия тұтынатыны белгілі. Қазақстан бүгінде криптовалюта өндіру бойынша алғашқы үш-төрт елдің қатарына кіреді және үкімет бұл салаға үлкен үміт артады. Сондықтан біз қайта құру энергиясын тек осы станциялардың жанында орналасатын майнинг фермаларына ғана бағыттай аламыз", – деп атап өтті Мұхтар Жәкішев.
Жүргізуші Қазақстанға кез келген жағдайда қуатты электр станцияларын тез арада салу мен іске қосу қажет екенін айтты, өйткені ескі ресурстар біртіндеп сарқылып барады.
Оның айтуынша, Қазақстанда КСРО кезеңінен көптеген электр станциялары қалдырылған және осының арқасында республика ұзақ уақыт бойы электр энергиясының тапшылығын сезінбеген.
"Кеңестік кезеңде елімізде екі энергетикалық сақина деп аталатын көптеген көмір станциялары салынды. Біріншісі республиканың солтүстігінде орналасқан және елдің солтүстік бөлігін түгел энергиямен қамтамасыз етті. Оңтүстік сақинасы Орталық Азияның оңтүстік республикаларын электр энергиясымен қамтамасыз етуге арналған. Бірақ бұл станциялардың көпшілігінің жұмыс істеп тұрғанына 40-50 жылдан асты, ал көмір зауытының пайдалану мерзімі 25 жылға есептелген. Бүгін бізде энергетикалық дағдарыстан шығудың бір ғана жолы бар – ол атом энергиясына көшу", – деді Мұхтар Жәкішев.