Тамақ қышып, мұрын бітеліп, теріге бөртпе шығу... Бұл белгілерді көпшілігіміз қарапайым тұмауға телиміз. Алайда мұндай жағдайлар жиі қайталанса, мәселенің түп-төркіні мүлде басқа да, аллергия да болуы мүмкін. Аqshamnews.kz күзгі аллергиядан сақтану үшін кеңес топтамасын ұсынады.
Аллергия дегеніміз не?
Аллергия - иммун жүйесі әлсірегенде болатын ерекше күй. Яғни ағза зиянсыз заттарды қауіпті деп қабылдап, қорғаныс реакциясын іске қосады. Мұндай заттар аллергендер деп аталады және олар күнделікті өмірде әр жерде кездеседі:
-
Өсімдік тозаңы - көктем мен жазда жиі мазалайды.
-
Жануарлардың қылы - үйдегі мысықтан бастап, кездейсоқ жануарға дейін.
-
Шаң-тозаң - көзге көрінбейді.
-
Тамақ өнімдері - сүт, жаңғақ, жұмыртқа немесе тіпті күнделікті ас.
-
Дәрілер - аз мөлшерде болса да реакция туғызуы мүмкін.
Иммун жүйесі мұндай аллергендерге қарсы арнайы антиденелер (иммуноглобулин Е) бөледі. Мұның салдары - қышыну, мұрыннан су ағу, қызару, көздің жасаурауы, ал ауыр жағдайда Квинке ісігі немесе анафилаксия болуы ықтимал.
Аллергия белгілері
Аллергия әркімде әртүрлі байқалады. Ең көп тараған түрлері:
-
Аллергиялық ринит: мұрын бітелуі, тоқтаусыз түшкіру, түнде тыныс алудың қиындауы.
-
Аллергиялық конъюнктивит: көздің қышуы, қызаруы, "бірнәрсе тұрғандай" сезім.
-
Тері белгілері: бөртпе, қызару, қабыршақтану.
-
Қауіпті жағдайлар: Квинке ісігі (ерін, тіл, тамақ ісінуі), анафилактикалық шок (қан қысымының күрт төмендеуі, есінен тану, өлім қаупі).
Неге пайда болады?
Көпшілікті мазалайтын сұрақ: неге біреу гүлзарда еркін демалса, екіншісі антигистаминсіз үйден шыға алмайды?
Басты себептер:
-
Тұқым қуалаушылық: ата-анасында аллергия болса, балада даму қаупі екі есе артады.
-
Экология: лас ауа, химия, синтетика.
-
Тамақтану: дәруменсіз, бірсарынды тағам иммунитетті әлсіретеді.
-
Стресс жүйені қажытады.
-
Аллергендермен тұрақты байланыс: шаң, жүн, көгеру, тұрмыстық химия.
Негізгі түрлері
-
Тағамдық аллергия (сүт, жаңғақ, теңіз өнімдері).
-
Тұрмыстық аллергия (шаң, көгеру, кенелер).
-
Тозаңдық аллергия (маусымдық поллиноз).
-
Дәрілік аллергия (антибиотиктер, ауырсынуды басатын дәрілер).
-
Жәндіктер шаққаннан болатын аллергия (ара, маса, т.б.).
Диагностика
Аллергияны өз бетіңізше анықтау қиын. Міндетті түрде аллергологқа қаралу қажет. Дәрігер:
-
анамнез жинайды (өмір салты, тамақтану, белгілер);
-
тері сынамасын жасайды;
-
қан талдауын өткізеді (иммуноглобулин Е деңгейін анықтайды).
Емдеу жолдары
Өз бетімен емделу де қауіпті. Ем әр адамға жеке тағайындалады.
-
Аллергеннен аулақ болу - ең басты қадам.
-
Дәрілер: антигистаминдер, тамыр тарылтқыш мұрын тамшылары, гормон жақпалар.
-
АСИТ терапиясы: аллергенді аз мөлшерде енгізіп, ағзаны үйрету.
Дәрілер тек белгілерді жеңілдетеді, бірақ түпкі себепті жоймайды.
Алдын алу
Аллергияны болдырмау мүмкін емес, бірақ оның ықпалын азайтуға болады:
-
Үйді жиі тазалап, дымқылдап сүрту.
-
Белгілі аллергендерден алшақ болу.
-
Дұрыс тамақтану, көкөніс пен жеміс жеу.
-
Гипоаллергенді тұрмыстық және күтім құралдарын пайдалану.
-
Иммунитетті күшейту: спорт, ұйқы, стресті азайту.