دارىگەردىڭ ايتۋىنشا، ىندەتتەن قورعانۋدىڭ باسقا ءتاسىلى جوق.
ي.جەكەنوۆا اتىنداعى قالالىق كلينيكالىق جۇقپالى اۋرۋلار اۋرۋحاناسىنىڭ اعا دارىگەرى ابزال مالباسقانوۆ وڭىرلىك كوممۋنيكاسيالار قىزمەتىندە وتكەن ونلاين-بريفينگتە كوروناۆيرۋستىڭ جاڭا شتامى، باكتەريالىق پنيەۆمونيانى جۇقتىرعانداردى ەمدەۋ، سونداي-اق ادام اعزاسىن قورعاۋعا جانە يممۋنيتەتتى كۇشەيتۋگە قابىلەتتى ۆاكسينالار تۋرالى ايتتى، دەپ حابارلايدى Almaty-akshamy.kz.
ابزال مالباسقانوۆ كوروناۆيرۋستىڭ جاڭا «دەلتا» شتامىنىڭ ەرەكشە ءقاۋىپتى ەكەنىنە باسا نازار اۋداردى. ونىڭ ايتۋىنشا، «دەلتا» بەلگىلەرى قاراپايىم سۋىققا ۇقسايدى. ءبىراق سونىمەن بىرگە جۇقتىرعان ادام اۋرۋدىڭ اۋىر تۇرىنە شالدىعادى.
«بۇرىننان بىلەتىن شتامدارمەن سالىستىرعاندا، كوروناۆيرۋستىڭ «دەلتا» شتامى اناعۇرلىم جۇقپالى. ينكۋباسيالىق كەزەڭى دە قىسقا. ەگەر «بريتاندىق» جانە «وڭتۇستىك افريكا» شتامىن 5-6 ادامعا جۇقتىرسا، وندا «ءۇندى» شتامىن 10-12 ادامعا دەيىن جۇقتىرۋ ءقاۋپى بار. ينكۋباسيالىق كەزەڭ قىسقاردى، ەگەر بۇرىن ول 14 كۇن بولسا، بۇگىندە اۋرۋ 5-7 كۇندە پايدا بولۋى مۇمكىن. مۇنداي جاعدايدا ادامدار كلينيكالىق سيمپتومداردى كورسەتەدى. بۇرىن سيمپتومسىز جانە اۋرۋدىڭ جەڭىل ءتۇرى بولعان»، - دەيدى ابزال مالباسقانوۆ.
سوندىقتان، دارىگەردىڭ پىكىرىنشە، جۋىق ارادا ۆاكسينا الۋ قاجەت. ۆاكسينالاۋ ۆيرۋستىڭ تارالۋ جىلدامدىعىن تومەندەتىپ، اۋرۋدىڭ اۋىر ءتۇرىن ازايتادى. «ءۇندى» شتامىمەن اۋىرعان ناۋقاستاردى اۋرۋحاناعا جاتقىزۋ گەومەتريالى تۇردە وسۋدە. الايدا، ازىرگە ءولىم جاعدايلارى تىركەلگەن جوق، ال اۋرۋدىڭ اعىمى اۋىر"، - دەدى دارىگەر.
ابزال مالباسقانوۆتىڭ ايتۋىنشا، جاڭا «ءۇندى» شتامىن ەمدەۋ حاتتامالارى تولىقتىرىلادى. ويتكەنى اۋرۋدىڭ اعىمى الدەقايدا اۋىر جانە اۋرۋدان كەيىن پوستكوۆيدتى سيندرومدار پايدا بولۋى مۇمكىن ەكەنىن ايتتى.
«كوروناۆيرۋس تىنىس الۋ جۇيەسىنە عانا ەمەس، جۇرەك-تامىر جۇيەسىنە دە اسەر ەتەدى. اۋرۋدىڭ اعىمىنا بايلانىستى بولاشاقتا ۇزاق وڭالتۋ قاجەت. ادامدار تاۋەكەل ايماعىندا. سەبەبى بۇل اۋرۋ تەز تارالادى، ودان ءارى ءجىتى سيمپتومدار بەلگىلى بولعان سوڭ، امبۋلاتوريالىق جانە ستاسيونارلىق ەمدەۋ. الۋ قاجەت سيمپتوماتيكالىق جانە سيندرومدىق ەمدەۋ جۇرگىزىلەدى»، - دەدى اعا دارىگەر.
كوروناۆيرۋس ينفەكسياسىمەن قاتار قالادا پنيەۆمونيا ءجيى كەزدەسەدى. ولار باكتەريالىق، ۆيرۋستىق جانە جۇيەلىك اۋرۋلاردان تۋىنداعان.
«ءبىز باكتەريالدى پنيەۆمونيانى ەمدەۋىمىز ءبىرىنشى جىل ەمەس. ولاردى ەمدەۋدىڭ تيىمدىلىگى وتە جاقسى. 2020 جىلى كوپتەگەن ادامدار كوروناۆيرۋستى باكتەريالىق پنيەۆمونيا دەپ قاتەلەسىپ، ونى ەمدەۋگە قاتىستى پرەپاراتتارمەن ەمدەۋدى باستادى. بۇل دۇرىس ەمەس. باكتەريالىق پنيەۆمونيامەن الۆەولالاردىڭ ىشىندە گاز الماسۋ جۇرەدى، ال كوروناۆيرۋستىق پنيەۆمونيامەن الۆەولالاردىڭ قابىرعالارىنان تىس قابىنۋ پروسەسى جۇرەدى. بۇل - ەكى پنيەۆمونيانىڭ ماڭىزدى ايىرماشىلىعى. سوندىقتان ەمدەۋگە دەگەن كوزقاراس ءارتۇرلى»، - دەپ ءتۇسىندىردى ابزال مالباسقانوۆ.
سونىمەن قاتار، كوروناۆيرۋستان كەيىن ۇزاق ساناتوريالىق ەمدەۋ قاجەت - 1 ايدان 3 ايعا دەيىن. شىعارىلعاننان كەيىن مۇنداي پاسيەنتتەر ءوز ەمحانالارىندا ۋچاسكەلىك دارىگەرلەردىڭ باقىلاۋىندا بولادى. وڭالتۋ اۋرۋدىڭ اۋىر تۇرىمەن اۋىراتىن ادامدار ءۇشىن وتە قاجەت.
باسپا ءسوز كونفەرەنسياسىنىڭ سوڭىندا ابزال مالباسقانوۆ الماتىلىقتارعا كوروناۆيرۋسقا قارسى ەكپە الۋدىڭ ماڭىزدىلىعىن ايتتى. ويتكەنى قورعانۋدىڭ باسقا ءتاسىلى جوق. سونداي-اق قاۋىپسىزدىك شارالارىن ساقتاۋ قاجەت: بەتپەردە، قولعاپ كيىپ، ادام كوپ جينالاتىن جەردە بولماۋ كەرەك.
«يممۋنيتەتتى كۇشەيتىڭىز. تاماقتانۋ وتە ماڭىزدى. مۇمكىندىگىنشە تابيعي ونىمدەردى تۇتىنۋ كەرەك، مۇنداي ىستىقتا كوپ مولشەردە ءىشۋ كەرەك. مەن بەلگىلى ءبىر ءونىمدى بولگىم كەلمەيدى، ويتكەنى وتكەن جىلى ءبىز جارنامالانعان زىمبىرمەن ايلا-شارعى جاساۋ جانە ونىڭ باعاسىنىڭ ءوسۋى ءالى ەسىمىزدە. ەڭ باستىسى، ۇزاق ءومىر سۇرەتىن ەلدەردەگى سياقتى ءموبيلدى، سالاۋاتتى ءومىر سالتىن ۇستانۋ، دەنە شىنىقتىرۋمەن، گيمناستيكامەن اينالىسۋ قاجەت. ەرىنبەۋ كەرەك. بەلسەندى ءسوس جۇرگىزەتىن ادامدار تەزىرەك قالپىنا كەلەدى. ەكپە الىڭىز، اۋىرماڭىز، دۇربەلەڭ مەن قورقىنىش بولمايدى»، - دەپ شاقىردى اعا دارىگەر.
دارىگەر ابزال مالباسقانوۆ دەمالىس جانە مەرەكە كۇندەرىن وتباسىمەن وتكىزۋگە كەڭەس بەرەدى. ويتكەنى مەرەكەدەن كەيىن اۋرۋدىڭ جاڭا اۋرۋلارى پايدا بولادى. دارىگەر كەڭىستىگى شەكتەۋلى جەرلەرگە بارماۋعا كەڭەس بەرەدى. ويتكەنى ۆيرۋستىڭ جاڭا ءقاۋىپتى شتامىنا شالدىعۋ ىقتيمالدىعى جوعارى.
ەسكە سالساق، 2021 جىلدىڭ 1 اقپانى مەن 21 شىلدەسى ارالىعىندا الماتىدا 1-كومپونەنتتى 665 761 ادام ۆاكسيناسيالاندى. الماتى قالاسى بويىنشا ءبىر تاۋلىك ىشىندە 4 392 ادام ۆاكسينا الدى. ۆاكسينا العانداردىڭ جالپى سانىنان 60 جاستان اسقان قارت كىسىلەر 94 467 ادامدى قۇرايدى.
بۇگىنگى تاڭدا الماتىدا مەديسينالىق ۇيىمداردا، مەكتەپتەردە، مادەنيەت، سپورت وبەكتىلەرىندە، بازارلاردا جانە قالانىڭ سوسو-دا 212 ۆاكسيناسيا پۋنكتى جۇمىس ىستەيدى. 308 ۆاكسيناسيا بريگاداسىندا 1 260 مەديسينا قىزمەتكەرلەرى جۇمىلدىرىلدى.