ا.چەحوۆ اتىنداعى ورتالىق قالالىق كىتاپحانادا قازاقستانننىڭ حالىق ءارتيسى، ق ر مەملەكەتتىك سىيلىعىنىڭ، «قۇرمەت» جانە «وتان» وردەندەرىنىڭ يەگەرى، ءانشى، كومپوزيتور ەسكەندىر حاسانعالييەۆتىڭ تۋعانىنا 85 جىل تولۋىنا وراي «اتامەكەن» اتتى ەسكە الۋ كەشى ءوتتى.
"اكەم ەسكەندىر حاسانعالييەۆتىڭ 85 جىلدىق مەرەيتويى ەلىمىز بويىنشا جەر-جەردە ءوتىپ جاتىر. ونىڭ ىشىندە وسىنداي وقىرماندارمەن كەزدەسۋلەر، كونسەرتتەر، بايقاۋلار بار. مىنە، ءبىر اپتا بۇرىن عانا باتىس قازاقستان وبلىسىنان تاعى ءبىر رۋحاني-مادەني كەزدەسۋدەن كەلدىك. وندا «اتامەكەن» اتتى ۇلكەن فەستيۆال ءوتتى. ون ءۇشىنشى مارتە ۇيىمداستىرىلىپ وتىر. الەۋمەتتانۋ عىلىمىندا «ورگانيكا» دەگەن تەرمين بار. ياعني، مىسالى، ونەر ادامى ومىردەن كەتسە دە، ونىڭ سوڭىندا قالعان دۇنيەلەرى، شىعارمالارى ۇمىتىلماي، جالعاسىن تاۋىپ، اتىمەن بىرگە جاساي بەرەدى. دەمەك اكەمنىڭ جازعان اندەرى ماڭگىلىك، حالىق جۇرەگىنەن ورىن العان تۋىندىلار. حالىقتىڭ وسىناۋ قۇرمەتىنە شەكسىز ريزامىن"، – دەدى سازگەر-انشىنىڭ ۇلى، كومپوزيتور، ق ر ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى ءبىرجان حاسانعالييەۆ.
كەشتىڭ ماقساتى – قازاقتىڭ ۇلى ونەرپازى ەسكەندىر حاسانعالييەۆتىڭ شىعارماشىلىعىن، ونىڭ مۋزىكالىق مۇراسىن ناسيحاتتاۋ، سونداي-اق قازاق ءان ونەرىنە قوسقان ۇلەسىن ەسكە الۋ. ءيا، بۇل مادەني، رۋحاني ءىس-شارا ونىڭ ونەرىنىڭ ماڭىزدىلىعىن جاستارعا جەتكىزۋگە باعىتتالعان.
وقىرمان زالىنا ەسكەندىر حاسانعالييەۆتىڭ جۇبايى داريكو اپاي كىرىپ كەلگەندە جينالىپ كۇتىپ وتىرعان جاستار ۇشىپ تۇرىپ، انشى-سازگەردىڭ زايىبى اقىرىن اياڭداپ تورگە وزعانشا ۇزاق قول سوعىپ كۇتىپ تۇردى. كەيىنگى بۋىننىڭ قوشامەتىنە ريزا بولعان داريكو حاسانعالييەۆا كوپشىلىككە اسقان ىلتيپاتپەن باسىن يزەي بەردى. كوڭىلىنىڭ تولقىعانى بايقالدى. ۇيىنەن ءبىر دوربا ءتاتتى الا كەلگەن ەكەن، قازاقتىڭ جولىمەن شاشۋ شاشتى.
"مەن تورعاي وبلىسىندا قىزمەتتە جۇرگەن كەزىم. 1972 جىلى بىزگە ەسكەندىر حاسانعالييەۆ كەلدى. ول كەزدە وبلىستىق پارتيا كوميتەتىنىڭ حاتشىسى وزبەكالى جانىبەكوۆ ەدى. وبلىس ەندى قۇرىلىپ جاتقان كەزەڭ. ءجوندى قوناق ءۇيىمىز جوق دەگەندەي. سوندا ەسكەندىر حاسانعالييەۆ ءوز-اعامىزدىڭ تاپسىرماسىمەن مەنىڭ شاڭىراعىمدا قوناق بولدى. كولحوز، سوۆحوزداردى ارالادى، ۇياداي عانا كلۋبتاردا حالىققا كونسەرت بەردى. كوپتىڭ ىقىلاسى ەرەكشە بولاتىن. ءقازىر عانا ۇلى ءبىرجان جازعان كىتاپتان وقىپ قالدىم، ەكى ءجۇز الپىس توعىز ءان جازىپتى. ءالى ەسىمدە، كۇندە كەشكە الماتىعا، داريكوعا تەلەفون سوعاتىن، اماندىعىن ءبىلىپ جاتاتىن. اينىماس داعدىسى ەدى. نەتكەن قۇرمەت، سۇيىسپەنشىلىك دەپ تاڭعالاتىنبىز. ەسكەندىردىڭ اندەرىنىڭ ءبارى رياسىز ماحابباتتان، مەيىرىم، پاتريوتتىق سەزىمنەن تۋعاندىقتان ومىرشەڭ"، – دەيدى المالى اۋدانى ارداگەرلەر كەڭەسى ءتوراعاسىنىڭ ورىنباسارى سەرىك احمەتوۆ.
ونەر ادامىمەن كەشكەن عۇمىرىنان ەستەلىكتەر ايتتى. كىتاپحانا تورىنەن ۇلى، كومپوزيتور، ق ر ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى ءبىرجان حاسانعالييەۆ پەن نەمەرەسى ءھام ونەر جولىنا قادام باسقان كىشكەنتاي نۇرسۇلتان دا ورىن الدى.
كەش مەيماندارى – ميراس پەن قۇرالاي بەكجانوۆتار مەرەيتوي يەسىنىڭ «ادەمى-اۋ»، «ەسكىرمەگەن ماحاببات» اندەرىن اۋەلەتە شىرقادى. ءبىرجان حاسانعالييەۆ ۇلى سازگەر-انشىنىڭ شىعارمالارىنان پوپۋرري ورىنداپ بەردى. «الاتاۋ» ءداستۇرلى ونەر تەاترىنىڭ انشىلەرى – ماعجان ساتىبالدى مەن ۇلسايا بەكتاس تا ەسكەندىر حاسانعالييەۆتىڭ تانىمال تۋىندىلارىن دومبىرا جانە باياننىڭ سۇيەمەلدەۋىمەن ۇسىندى. جانارىنا جاس تۇنعان داريكو اپاي بارلىق انگە قوسىلىپ وتىردى.
"ەسكەندىر اعا مەن داريكو اپايدى جاس كۇنىمىزدە تەلەديداردان تاماشالاپ وتىراتىنبىز. نەتكەن ادەمى جاندار دەۋشى ەدىك ءسۇيسىنىپ. كەيىن ءبىر ساحانادا ءان سالامىز دەپ كىم ويلاعان؟! داريكو اپايدىڭ قويۋ شايىن تالاي ىشكەنبىز. بۇل كىسىلەر ءبىزدىڭ شاڭىراقتا دا تالاي مارتە قوناق بولعان. ەسكەندىر اعا بىردەن «ميراس، پيانينوڭ قايدا؟» دەپ سۇرايتىن. ءسويتىپ ءۇيىمىزدى اپ-ساتتە ءان-جىرعا بولەپ كەپ جىبەرەتىن. اكەم بايان تارتاتىن، انام ءان سالاتىن. سوندا ەكەۋى ەسكەندىر حاسانعالييەۆتىڭ اندەرىن ورىندايتىن. بالا كۇنىمىزدەن جانىمىزعا جاقىن سول تۋىندىلاردى تىڭداپ وسكەنىمىزبەن، كەيىن ءبىز دە ورىندايمىز دەپ ويلامادىق. ءقازىر ەسكەندىر اعانىڭ «ەسكىرمەگەن ماحاببات»، «ادەمى-اۋ»، «جاس جۇبايلار» اندەرىن حالىق ءجيى سۇرايدى. سوندىقتان قۇرالاي ەكەۋمىزدىڭ رەپەرتۋارىمىزدان ەشقاشان تۇسكەن ەمەس. ەسكەندىر اعانى قاتتى جاقسى كوردىك ءبىز. وتە قاراپايىم، اقكوڭىل كىسى ەدى. ازىلدەرى دە كەرەمەت ەدى. ومىرشەڭ تۋىندىلارى ماڭگىلىك جاساي بەرەتىنىنە سەنەمىن"، – دەدى ءانشى، ق ر ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى ميراس بەكجانوۆ.
كەش سوڭىندا ءبىرجان حاسانعالييەۆ چەحوۆ كىتاپحاناسىنا اكەسىنىڭ ءومىرى مەن شىعارماشىلىعى تۋرالى جازعان كىتابىن تارتۋ ەتتى. ال كىتاپحانا جەتەكشىسى تولقىن قۇرامىسوۆا ەڭ كىشكەنتاي مەيمان – نۇرسۇلتان ءبىرجانۇلىنا ەرتەگى كىتاپتار سىيلادى. ارينە، سوسىن كەشتى ەسكەندىر حاسانعالييەۆتىڭ ۇلكەن-كىشى بىرگە قوسىلىپ شىرقاعان ايگىلى «اتامەكەن» ءانى تۇيىندەدى.