Forýmda Ystanbul qalasynan kelgen "Eýrazıa yntymaqtastyǵy qorynyń" basshysy Ahmet Túzún "Mádenı muralar arqyly túrkiniń ulttyq qundylyqtaryn nasıhattaý" taqyrybynda mazmundy baıandama jasady. Onyń aıtýynsha, qaıta bas qosyp, birlik aıasynda júzdesý - túrki dúnıesiniń damýyna serpin beretin qýanyshty jaǵdaı. Spıker óz sózinde bul kezdesýdi uıymdastyrǵany úshin Názıa hanymǵa alǵysyn bildire otyryp, mádenı muranyń máni men mańyzyna toqtaldy. Ahmet Túzúnniń aıtýynsha, mádenı mura halyqtardyń bolashaǵyn aıqyndaıtyn, baǵyt beretin, olardyń damý jolyn anyqtaıtyn baǵa jetpes qazyna bolyp otyr.
"Bir elge nemese jańa óńirge barǵanda eń aldymen onyń jaǵdaıyn, tarıhı qalyptasýyn, ótkeni men mádenıetin zertteımiz. Sol sıaqty mádenı mura da halyqtyń ótkenin tanyp, bolashaǵyn durys saralaýǵa múmkindik beredi. Al túrki halqy álemdegi eń baı ári eń kóne mádenıetterdiń birine ıe. Keń baıtaq geografıada taralǵan tamyry tereń, tarıhy baı órkenıetke aınalǵan," dedi ol.
Spıker túrki áleminiń mádenı muralarynyń san qyrly ári bir-birinen erekshe ekendigin atap ótti. Orhon eskertkishteri - ǵasyrlar qoınaýynan jetken eń qundy rýhanı jáne tarıhı muralardyń biri, túrki órkenıetiniń irgetasy. Sonymen qatar ol Qyrǵyzstandaǵy Býrana munarasyn, Samarqandtaǵy aıryqsha sáýlet týyndylaryn, kóne qalalardyń tarıhı kelbetin eske saldy. Onyń pikirinshe, bul jádigerlerdiń árqaısysy túrki dúnıesiniń ortaq tamyryn, mádenı baılyǵyn aıqyn tanytady.
Ahmet Túzún sózin jalǵastyra otyryp, UNESCO-nyń Dúnıejúzilik mádenı mura tiziminde túrki dúnıesiniń eleýli oryn alatynyn atap ótti.
"Olardyń barlyǵyn sanap shyǵý múmkin emes. Túrkıanyń ózinde ǵana álemdik deńgeıde tanylǵan kóptegen muralar bar. Solardyń biri Ystanbul buǵazyndaǵy teńdessiz Qyz munarasy," dedi ol.
Spıker sondaı-aq ortaq geografıalyq keńistikte ornalasqan tabıǵı jáne tarıhı nysandardy da tilge tıek etti. Ol Altaı taýlaryn túrki halyqtarynyń tarıhı besigi, Tarbaǵataı taýlaryn, álemdegi eń iri kanondardyń biri sanalatyn Sharyn kanonyn, tarıhy baı Qor-Saı óńirin atap ótti. Ahmet Túzúnniń aıtýynsha, Kaspıı teńizi de túrki elderiniń ortaq baılyǵy jáne ǵasyrlar boıy mańyzdy geosaıası keńistik bolyp keledi.
Baıandamashy túrki áleminiń aldynda turǵan ózekti máselelerdiń de bar ekenin tilge tıek etti. Onyń aıtýynsha, Aral teńiziniń búgingi múshkil jaǵdaıy - ortaq mádenı jáne tabıǵı muraǵa jetkilikti deńgeıde qurmet kórsetpeýdiń saldary.
"Aral - túrki tarıhynda erekshe oryn alǵan, onyń tóńireginde san túrli jyrlar, ańyzdar, ánder týǵan. Biraq qazirgi jaǵdaıy júrek aýyrtarlyq. Bul bizge mádenı jáne tabıǵı muralardy saqtaýdyń qanshalyqty mańyzdy ekenin taǵy bir eske salady," dedi Ahmet Túzún.
Forýmda jasalǵan baıandama túrki halyqtarynyń ortaq tarıhı-mádenı keńistigin saqtaý, damytý jáne bolashaq urpaqqa jetkizý máseleleriniń ózektiligin tereń ashyp kórsetti. Spıkerdiń sózi túrki áleminiń baı rýhanı murasyn nasıhattaýdyń mańyzyn aıqyndap, mádenı baılanystyń halyqtardy jaqyndastyratyn qýatty qural ekenin atap ótti.