Jaqynda ánshilerdiń fonogram qoldanýyna qatysty jańa talaptar talqylanyp, qoǵamda "ánshiler endi múlde fonogramǵa súıene almaıdy" degen syńaıdaǵy alyp-qashpa áńgimeler biraz aıtyldy. Fonogramǵa tyıym salý kerektigin depýtattar jyl basynan beri kóterip keldi. Májilis fonogrammen án aıtýdy "tyıatyn" zań jobasyn qyrkúıekte ekinshi oqylymda qabyldaǵan edi. Al qarashanyń basynda Senat tıisti qujatty jetildirip, Májiliske qaıtardy. QR Mádenıet jáne aqparat mınıstriniń orynbasary Aıbek Sydyqovtyń túsindirýinshe:
"Osy kúnge deıin qoldanystaǵy zańnamaǵa sáıkes fonogramǵa tyıym salynbady. Alaıda fonogramny paıdalanǵan jaǵdaıda aldyn ala habarlaý kerek degen norma bolǵan. Qazirgi tańda mádenı buqaralyq is-sharalardy ótkizgen jaǵdaıda daýystyq-vokaldyq fonogramǵa tyıym salyný kózdelip otyr".
Birneshe túzetýlerden keıin aqyry Májilis daýys fonogramsyn paıdalanǵany úshin aıyppul kólemin bekitip, aldaǵy ýaqytta 200 adamnan kóp jınalatyn is-sharalarda fonogramǵa tolyq tyıym salynatynyn aıtty. Aqshamnews.kz tilshisi osy máselege baılanysty Mádenıet jáne aqparat mınıstrligine resmı saýal joldap, naqty túsindirme aldy.
Vedomstvo túsindirgendeı, jańa norma tek daýys (vokal) fonogramsyn paıdalanýǵa qatysty. Iaǵnı, 200 adamnan kóp kórermen jınalǵan mádenı-buqaralyq is-sharalarda ánshiniń aldyn ala jazylǵan vokalmen óner kórsetýine tyıym salynady.
Bul - ánshiniń mýzykalyq súıemeldeýdi emes, dál óziniń daýysyn jazyp alyp, sony sahnada paıdalanýyna shekteý qoıylatyndyǵyn bildiredi.
"Sonda qandaı jaǵdaıda fonogramǵa ruqsat etiledi?" degen naqtylaý saýalymyzǵa mınıstrlik birneshe erekshelikti atap kórsetti:
1. Arnaıy tehnıkalyq jabdyqtalmaǵan ashyq alańdarda fonoramma qoldanýǵa ruqsat. Olar
- ıpodromdar;
- saıabaqtar;
- demalys aımaqtary;
- skverler;
- alańdar;
- kósheler.
Mundaı oryndarda sapaly "jandy" daýysty qamtamasyz etý qıyn bolǵandyqtan, fonogramny paıdalaný zańdy bolyp qala beredi.
2. Televızıalyq kontent túsirý kezinde de fonogramǵa ruqsat etiletin jaǵdaılar bar:
- konsertterdiń telejazbalary
- telebaǵdarlamalar túsirilimi
- joba jasaý kezinde
Iaǵnı, dybystyń sapaly jazylýyna baǵyttalǵan kásibı stýdıalyq túsirilimderge tyıym salynbaıdy.
3. Meıramhanalar, kafeler, klýbtar jáne toılar
Zań normasy jeke kásipkerlikke aralasýǵa tyıym salatyn Kásipkerlik kodeksine baılanysty:
- meıramhanalar
- túngi klýbtar
- mýzykalyq kafeler
- pabtar, barlar
- toılar men otbasylyq sharalar bul talaptan bosatylady.
Iaǵnı, merekelik, toı-dýman formatyndaǵy sharalarda fonogram qoldanýǵa ruqsat.
4. Oıyn-saýyq ortalyqtaryndaǵy ártister
Oıyn-saýyqqa baǵyttalǵan oryndar mýzykalyq-estetıkalyq maqsatqa jatpaıtyndyqtan, mundaǵy ártisterge de shekteý qoıylmaıdy.
Fonogram qoldanýǵa tolyq tyıym salynatyn jaǵdaılar
- 200 adamnan kóp kórermen jınalǵan kásibı konsertter
- teatr-konsert uıymdarynyń resmı mádenı is-sharalary
- otandyq jáne sheteldik estrada ártisteriniń komersıalyq konsertteri
Bul talap buzylǵan jaǵdaıda, 1000 AEK mólsherinde(3 mln 700 myń teńge) aıyppul tóleý qarastyrylǵan.
Al aıyppuldy óteý ıvent-uıymdarǵa, jeke kásipkerlerge (óner kórsetýdi uıymdastyrýshylar), oryndaýshylarǵa, shyǵarmashylyq ujymdarǵa qoldanylmaq.
Mınıstrlik bul shara eldegi konsertterdiń sapasyn arttyrýǵa, oryndaýshylardyń kásibı sheberligin kóterýge jáne kórermenmen ashyq ári ádil qarym-qatynas ornatýǵa baǵyttalǵanyn atap ótti.
Baqylaýdy kim júrgizedi?
Vedomstvo ókiliniń jaýabyna qaraǵanda:
"Zań normalarynyń oryndalýyna baqylaý júrgizý tetigi jergilikti atqarýshy organdar arqyly júzege asyrylady, sebebi ákimdikter oblystar, qalalar, aýdandar men aýyldyq okrýgter deńgeıinde memlekettik basqarýdy ákimshilik-aýmaqtyq bólinis sheginde júzege asyrady".
Sonymen qatar, konsert uıymdastyrýshylarmen jasalatyn kelisimsharttarǵa "Fonogram qoldanýǵa tyıym" degen arnaıy tarmaq engizý josparlanyp otyr.
Budan bólek, ákimdikter janynda oıyn-saýyq, mádenı-kópshilik is-sharalardy ótkizýge ótinimderdi qaraý jónindegi uıymdastyrý komıtetteri jumys isteıdi. Atalǵan komıtetter aıasynda ıvent-uıymdarǵa tıisti usynymdar berilmek.
Sonymen qatar, memlekettik teatr-konserttik uıymdarda kórkemdik keńester jumys isteıdi, sondaı-aq ákimdikter janynda óńirlik kórkemdik keńester qyzmet atqarady. Osy keńesterdiń aıasynda teatr-konserttik uıymdardyń jáne otandyq shoý-bıznes ókilderiniń konserttik baǵdarlamalary qaralady.
Fonogram qoldanylýyn jaýapty konserttik mekemeniń basshylyǵy men tıisti jergilikti atqarýshy organdar qadaǵalaıtyn bolady.
Jańa talaptar kásibı konsertterdegi fonogramǵa shekteý qoıý arqyly konsertterdiń deńgeıin kóterýdi, jandy daýysty nasıhattaýdy, otandyq estrada sapasyn jaqsartýdy, kórermen aldyndaǵy ádildikti qamtamasyz etýdi maqsat etedi.
Al toılar, meıramhanalar, klýbtar, ashyq alańdar jáne televızıalyq túsirilimder bul talaptan tys qalady.