VAKSINA QANSHA TURADY?
Ekpe alýdan qashpańyz, ol – indetti jeńýdiń jalǵyz joly!
QR Densaýlyq saqtaý mınıstri Alekseı Soıdyń málimdeýinshe, ótken aılarmen salystyrǵanda, indet juqtyrǵandardyń sany eki ese qysqarǵan. Almaty boıynsha kórsetkish te dál osyndaı. Respýblıka deńgeıinde ólim-jitim kórsetkishi 2 aptanyń ishinde 1,6 ese tómendegen. Óńirlerdegi epıdemıologıalyq ahýaldyń jaqsarýyna baılanysty aýrýhanalarda em alyp jatqan naýqastardyń sany azaıǵan. Bul kórsetkishterge koronavırýsqa qarsy salynǵan ekpeniń de edáýir áseri baryn aıtyp otyr mamandar.
Qazaqstan halqyn vaksınalaý úshin memleket búdjetinen 50 mlrd teńge bólinip otyr
Elimizde kún saıyn shamamen 80–100 myń adamǵa ekpe egiledi. Óńirlerde vaksına tapshylyǵy joq. Degenmen halyq arasynda koronavırýsqa qarsy ekpege áli de qyryn qaraıtyndar az emes. Al byltyrdan beri jer-jahandy bir tarynyń qaýyzyna syıǵyzyp, ábigerge salyp turǵan COVID-19 adam ne el, ne jer tańdap jatpaıdy, jolyndaǵy kezikkendi jaıpap ótedi. Sondyqtan oǵan tosqaýyl qoıý úshin vaksına alý kerek. Ol úshin memleket qalaǵan ekpeńizdi sý tegin usynyp otyr. Jalpy, Qazaqstan halqyn vaksınalaý úshin memleket búdjetinen 50 mlrd. teńge bólingen.
Eń alǵash elimizge bıylǵy 31 qańtarda reseılik «Spýtnık V» vaksınasynyń 22 myń dozasy jetkizilgen bolatyn. Onyń bir dozasynyń quny 11 myń teńgeden aınalǵan. Reseı keıin preparat kóleminiń kóptep óndirilýine baılanysty jáne ónerkásiptik óndiristiń tehnologıasyn ońtaılandyrý ese binen onyń qunyn túsirdi. Búginde atalǵan ekpeniń eki dozasy qosymsha aqysyz 5 myńǵa tómendedi.
Tól vaksınamyzdy jasap shyǵarý úshin el qazynasynan 2,5 mlrd. teńge jumsaldy
Al bıylǵy mamyrda ózimizdiń otandyq ǵalymdar «QazCovid-in» vaksınasyn jasap shyǵardy. Preparattyń bir dozasy 4,7 dollar (qosymsha aqysyz 2132 teńge) kóleminde boldy. Tól vaksınamyzdy jasap shyǵarý úshin el qazynasynan 2,5 mlrd. teńge jumsaldy.
Almaty turǵyndaryn tegin vaksınalaý úshin búginde jergilikti bılik ókilderiniń usynysyn qoldaı ketken kásipkerler qyrýar qarajat turatyn saýda oryndaryn da halyq ıgiligi úshin tegin bersin, aýrýhana, emhana ǵımarattarynan bólek, iri saýda-oıyn-saýyq ortalyqtarynan, saýda úıleri men bazarlardan, tipti, mádenıet oshaqtarynan da arnaıy oryndar bólip, ekpe egý pýnktterin ashty. Maqsat – halyqqa tegin vaksınany alý úshin qolaıly jaǵdaı jasaý. Sonymen, shaharda bas-aıaǵy 211 ekpe egý pýnkti jumys istep tur. Oǵan qosa, quramynda kásibı mamandar bar kóshpeli mobıldi brıgadalar el aralap júr. Olar turǵyndarǵa qolaıly oryndarǵa baryp ekpe salyp beredi.
Ókinishke oraı, biz memleket jasap berip otyrǵan osynaý múmkindikterdi paıdalanbaı otyrǵanymyz jasyryn emes. Áli de áleýmettik jelilerde jeldeı esip júrgen resmı emes jalǵan aqparattarǵa kóbirek senip otyrmyz. Bos sózderdi termelep júrgende kózge kórinbeıtin vırýs byltyrǵydaı taǵy da bas kótertpeı júrmese ıgi. Al qazirgi tańda koronavırýsqa qarsy ekpege qol jetkize almaı qynadaı qyrylyp jatqan nemese ózderi óndirýge qaýqarsyz memleketter de bar.
Vaksınadan emes, vırýstan qorqý kerek
Ótken aptada taraǵan derek kózderine súıensek, bıyldyqqa álem boıynsha koronavırýstan 1 mıllıon 880 myńnan astam adam kóz jumǵan. Jarty jyldaǵy adam ólimi byltyrǵy kórsetkishten asyp túsken. Qazir vaksınalaý qarqyndy júrip jatqan batys elderinde epıdemıologıalyq ahýal turaqtala bastaǵanymen, Afrıka, Latyn Amerıkasy men Azıanyń keıbir memleketterinde qaýip qaıta kúsheıgen. Úndistanda «Álfa» jáne «Delta» shtamdary tarap ketti. Bul brıtandyq jáne úndi dep aıtylyp kelgen shtamdardyń resmı ataýy. Ásirese, alǵash ret Úndistanda anyqtalǵan vırýstyń «Delta» túri mamandardy qatty alańdatyp otyr.
Tez taralatyn bul shtamm jastarǵa da aýyr tıedi. Sońǵy aptalarda Ońtústik Afrıka Respýblıkasy, Ýganda, Namıbıa, Brazılıa, Perý elderinde aýrýdy juqtyrý deregi jıilep ketken. Bul ekpe alý boıynsha baı men kedeı elderdiń arasyndaǵy alshaqtyqty kórsetedi. Máselen, Afrıkada halyqtyń tek 2%-y, al Azıada 6%-dan astamy ekpeniń birinshi dozasyn saldyrǵan. Dúnıejúzilik densaýlyq saqtaý uıymynyń mamandary koronavırýstyń «Delta» shtamy Eýropada taralyp, halyqty qyspaqqa alýy múmkin dep eskertýden jalyǵar emes.
Búginde elimizde koronavırýsqa qarsy vaksınanyń 4 túri qoljetimdi: otandyq «QazVac», sosyn «Spýtnık V», «Hayat Vax SARS-CoV-2 Vero Cell» jáne «KoronaVak».
17 maýsymdaǵy derekke súıener bolsaq, Almaty qalasy boıynsha bir táýlik ishinde 5 802 adam vaksına aldy. 1 aqpan – 16 maýsym aralyǵynda qala boıynsha barlyǵy 357 299 adam vaksına alǵan. Vaksına alǵandardyń jalpy sanynan 60 jastan asqan qart kisiler 41 117 adamdy quraıdy. Qala boıynsha vaksınanyń qaldyǵy – birinshi komponenttiń 80 251 dozasy jáne ekinshi komponenttiń 101 691 dozasy bar. Vaksınadan emes, vırýstan qorqý kerek. Ekpe alýdan qashpańyz. Ol - indetti jeńýdiń birden-bir jalǵyz joly.