Memleket basshysynyń tapsyrmasyna sáıkes 2025 jyly elimizde balalarǵa qatysty quqyqbuzýshylyq pen zorlyq-zombylyqtyń aldyn alý sharalary kúsheıtildi.
Basty nazar táýekelderdi erte anyqtaýǵa jáne zańǵa qaıshy is-áreketterdiń aldyn alýǵa baǵyttaldy. Jyl basynan beri balalardyń quqyqtaryn qorǵaý júıesi oqytý, keńes berý jáne psıhologıalyq qoldaýdy qamtıtyn profılaktıkalyq baǵdarlamalar arqyly 2,7 mıllıon bala, ata-ana jáne pedagogti qamtydy, - dep habarlaıdy Aqshamnews.kz.
Aǵymdaǵy jyldyń 11 aıynyń qorytyndysy boıynsha kámeletke tolmaǵandarǵa qatysty qylmystardyń tómendeýi tirkeldi: qylmystyq quqyqbuzýshylyqtar sany 2,3%-ǵa, al kámeletke tolmaǵandardyń jynystyq qolsuǵylmaýshylyǵyna qarsy qylmystar 17,9%-ǵa azaıdy.
Profılaktıkalyq jumys balalardy, otbasylardy jáne pedagogıkalyq qaýymdastyqty qamtyp, kómek kórsetý qoljetimdiligi qaǵıdatyna negizdeledi. Oqý jylynyń basynan beri barlyq balabaqshalarda, mektepter men kolejderde «Jeke qaýipsizdik» taqyrybynda 1,4 mln-nan astam sabaq ótkizildi. Psıhologıalyq qoldaý ortalyqtary 35 myńnan astam azamatqa kómek kórsetti, al «111» baılanys ortalyǵy arqyly shamamen 120 myń bala qoldaý aldy.
Bilim berý uıymdarynda ata-analarǵa pedagogıkalyq qoldaý kórsetý ortalyqtary jumys isteıdi: 33 myńnan astam sabaq ótkizildi, al 1,1 mıllıonnan astam ata-anaǵa konsýltasıalyq kómek kórsetildi. Bul ata-analardyń jaýapkershiligin arttyryp, otbasy ınstıtýtyn nyǵaıtýǵa yqpal etýde.
Mekteptegi býllıngtiń aldyn alýǵa da erekshe nazar aýdaryldy. Jańa oqý jylynan bastap elimizdegi barlyq mektepter men kolejderde «DosbolLIKE» aýqymdy antıbýllıngtik baǵdarlamasy júzege asyrylýda.
«Profılaktıka táýekelderdi erte kezeńde anyqtaýǵa jáne balalarǵa ýaqtyly kómek kórsetýge múmkindik beredi. Zorlyq-zombylyqqa nóldik tózimdilikti qalyptastyrý jáne jedel áreket etý – balalardyń quqyqtaryn qorǵaý júıesiniń negizgi mindetteri», - dep atap ótti QR Oqý-aǵartý mınıstrligi Balalardyń quqyqtaryn qorǵaý komıtetiniń tóraǵasy Nasymjan Ospanova.
Býllıng pen zorlyq-zombylyqty erte anyqtaýdyń biryńǵaı algorıtmin engizý vedomstvoaralyq jedel áreket etýge múmkindik berip, 3 myńnan astam kámeletke tolmaǵan balaǵa ýaqytyly kómek kórsetýge jaǵdaı jasady. 2025 jyly zorlyq-zombylyqtyń, býllıngtiń jáne devıantty minez-qulyqtyń aldyn alý boıynsha 17 myńnan astam pedagog oqytýdan ótti. Bul bilim berý júıesinde profılaktıkalyq jumystyń biryńǵaı standarttaryn qamtamasyz etti.
2023 jyldan bastap elde alǵash ret býllıng pen kıberbýllıng úshin ákimshilik jaýapkershilik engizildi. 2025 jyldyń basynan beri 404 ákimshilik is tirkelip, onyń 238-i boıynsha aıyppul salyndy. Bul jazanyń bultartpastyǵy qaǵıdatyn kúsheıtip, bilim berý prosesine qatysýshylardyń jaýapkershiligin arttyrdy.
Sondaı-aq, «Zań jáne tártip» jobasy aıasynda 2025 jyldyń qyrkúıek aıynan bastap Almaty oblysynyń Talǵar aýdanyndaǵy 10 mektep pen 3 kolejde quqyqtyq tárbıeleý jáne quqyqqa qarsy minez-qulyqtyń aldyn alý boıynsha sabaqtar engizildi.
Osylaısha, profılaktıkalyq sharalar, antıbýllıngtik baǵdarlamalar, jaýapkershilikti kúsheıtý, «Zań jáne tártip» jobasyn iske asyrý – balalardyń quqyqtaryn qorǵaýdyń biryńǵaı júıesiniń ózara baılanysty elementteri retinde qurylýda. Bul jumysty odan ári damytý «Quqyqbuzýshylyqtardyń aldyn alý týraly» zań jobasynda, sondaı-aq vedomstvoaralyq ózara is-qımyldy nyǵaıtýǵa jáne balalar úshin táýekelderdi azaıtýǵa baǵyttalǵan 2026–2030 jyldarǵa arnalǵan «Qazaqstan balalary» biryńǵaı baǵdarlamasynda kózdelgen.